همشهری آنلاین: جایزه نوبل شیمی سال ۲۰۱۴ به تصمیم اعضای کمیته نوبل نوبل شیمی به دانشمندانی اختصاص پیدا کرد که در توسعه ریزنگاری فلورسنت فوق‌متمرکز نقش داشته‌اند.

براساس گزارش وب‌سایت نوبل، اريك بتزيگ از آمريكا، استفان هل از آلمان و ويليام مورنر از آمريكا به صورت مشترک موفق شدند به خاطر توسعه و بسط ريزنگاري فلورسنت فوق‌متمركز نوبل شیمی سال 2014 را از آن خود سازند.

ريزنگاري نوري براي سال‌ها در محدوده‌ خاصي درجا زده و قادر به عبور از موانعي كه مانع از دستيابي به كيفيت بالاي تصاوير مي شدند، نبود. اما اين سه دانشمند با كمك مولكول‌هاي فلورسنت اين محدوديت‌ها را دور زده و توانستند ريزنگاري نوري را به قلمرو نانو وارد كنند.

در اين تكنيك كه نانوسكوپي نام گرفت،‌ دانشمندان مسير مولكول‌هاي فلورسنت را در ميان سلول‌هاي زنده مصور ساخته و به اين شكل موفق شدند چگونگي ايجاد سيناپس‌ها را در ميان سلول‌هاي عصبي مغز مشاهده كرده و پروتئين عامل ابتلا به پاركينسون و هانتينگتون را رصد كنند. همچنين اين تكنيك امكان دنبال كردن پروتئين‌هاي بارور كننده تخمك در جنين را نيز فراهم آورد.

ابداع اين تكنيك در شرايطي كه هيچ شانسي براي مطالعه سلول‌هاي زنده در ريزترين ساختار ممكن غيرممكن به‌نظر مي‌آود،‌توانست تحولي بزرگ را ايجاد كرده و فرضيه ارنست اب كه در سال 1873 اعلام كرده بود وضوح تصاوير ميكروسكوپ هرگز بالاتر از 0.2 ميكرومتر نخواهند رفت را رد كرد.

در اين تكنيك جديد دو پرتو ليزري مورد استفاده قرار مي‌گيرند كه يكي از آنها براي تحريك به درخشش مولكول‌هاي فلورسنت و ديگري براي مسدود كردن درخشش فلورسنت هاي اضافي به‌كار گرفته ميشوند. اين پرتو‌ها به فاصله نانومتري سطح نمونه را اسكن مي‌كنندو تصويري با وضوح بسيار بالا را خلق مي‌كنند. در تكنيك ديگر امكان خاموش و روشن كردن مولكول‌هاي فلورسنت به‌وجود آمده‌است.

به گفته سایت نوبل، از سال 1901 تا 2012 تعداد دانشمندانی که توانسته‌اند نوبل شیمی دریافت کنند 106 نفر بوده‌است که از این میان 63 جایزه به یک محقق اهدا شده و بقیه آنها اشتراکی بوده‌است. همچنین در میان برندگان نوبل شیمی نام چهار زن دیده می‌شود و دانشمندی به نام فردریک سنگر  نیز دو بار در سال‌های 1958 و 1980 موفق به کسب این جایزه علمی ارزشمند شده‌است.

جوانترین برنده نوبل شیمی فردریک ژولیو  نام دارد که در سن 35 سالگی در سال 1935 موفق شد این جایزه را از آن خود سازد. جان فن نیز مسن‌ترین برنده نوبل شیمی است که در سن 85 سالگی و در سال 2002 موفق به کسب این جایزه شد. میانگین سنی برندگان نوبل شیمی 57 سال تخمین زده‌شده‌است.

جایزه نوبل ارزشی برابر هشت میلیون کرون سوئد یا یک میلیون و دویست هزار دلار دارد که در صورت انتخاب چند نفر، جایزه میان آنها تقسیم می شود.

برچسب‌ها