تسنیم نوشت: آسوشیتدپرس در گزارشی نوشت که همزمان با نزدیک شدن به ضربالاجل اواخر نوامبر مذاکرات هستهای ایران و گروه 1+5 و در شرایطی که فشارها بر واشنگتن برای دستیابی به توافقی مطلوب افزایش یافته است، دیپلمات ارشد آمریکا بار دیگر در مذاکرات هستهای ایران غوطهور شده است آنهم در حالی که با چشمانی باز به مخالفان داخلی و دیگر تحولات کشورش نگاه میکند، خاصه اینکه احتمالات در مورد اکثریتیافتن جمهوریخواهان در سنای این کشور به معنای این است که جان کری وزیر خارجه آمریکا تحت فشار قرار خواهد گرفت.
به گفته دیپلماتها، کری به همراه کاترین اشتون مذاکرهکننده ارشد اتحادیه اروپا و محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران قرار است که هفته آتی به وین بروند. پس از آن نیز انتظار میرود که دور دیگری از مذاکرات با مشارکت دیگر کشورها شامل انگلیس، چین، فرانسه، آلمان و روسیه برگزار شود. در حالی که تمامی آنها تنها 7 هفته برای دستیابی به توافقی برای کاهش تحریمهای اقتصادی ایران در مقابل محدودیت برنامه هستهای این کشور فرصت دارند. شکست به معنای این است که این فرآیند از هم بپاشد.
اما هیچ ضمانتی وجود ندارد که مذاکرهکنندگان بتوانند به یک مصالحه تاریخی دست یابند. ایران میلیاردها (دلار) در زیرساختهای هستهای خود سرمایهگذاری کرده است و گفته است که برنامه تولید انرژی را که حق مسلم خود میداند، بر نخواهد چید. تندروها در ایالات متحده، اسرائیل و دیگر جاها از این واهمه دارند که قدرتهای جهانی امتیازات زیادی را واگذار کنند و ایران را در آستانه توسعه سلاحهای هستهای و بیثبات کردن خاورمیانه رها کنند. مذاکرهکنندگان آمریکایی و اروپایی امیدوارند که کاهش سانتریفیوژهای (غنیسازی) اورانیوم ایران تا چند هزار عدد، اجبار تهران به بازطراحی تأسیساتی با قابلیت تولید پلوتونیوم، و تضمین انجام بازرسیهای سفت و سخت از سایتهای (هستهای) ایران میتواند یک راه حل (برای رفع این نگرانیها) باشد.
دیپلماتهای حاضر در مذاکرات به سادگی با یکدگیر مذاکره نمیکنند. حسن روحانی رئیس جمهوری میانهروی ایران باید هر توافقی که را از سوی نمایندگان وی حاصل شده است را به تندورهای داخلی بقبولاند و تأیید رهبر ایران را کسب کند. باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا نیز باید کاری مشابه در کنگره این کشور انجام دهد.
برای ایران این واهمه وجود دارد که هرگونه توافق و درک مشترک حاصل شده با آمریکایی، زمانی که طرح آن به قانونگذاران آمریکایی ارائه شود دچار تغییر شود- احتمالی که در صورت کسب اکثریت سنا از سوی جمهوریخواهان در انتخابات میاندورهای ماه آتی تقویت میشود.
در حالی که فشارهای وارده بر دولت اوباما در مورد راهبرد آن درباره ایران پیشتر از سوی دو حزب عمده این کشور بود، اما هماکنون بیش از پیش منقسم شده است. جمهوریخواهان به خاطر فقدان پیشرفت پس از توافق موقت سال گرشته با ایران که بسیاری از آنها با آن مخالفت داشتند، ناشکیبا هستند. آنها تلاش کردند تا قوانین مرتبط با ایران را به لوایح غیرمرتبط دیگری در سنا پیوند دهند، اما این موضوع از سوی رهبران دموکرات کنگره رد شد. اما پس از نبرد شدید خود با دولت، تندورهای دموکرات (نیز) از درگیر شدن در زمان حاضر اجتناب کردند.
بسیاری از دستیاران دموکرات، که مجاز به صحبت علنی در این مورد نبوده و خواستار حفظ گمنامی خود بودهاند، در این ارتباط گفتهاند که بخشی از تغییر در تفکر آنها، بازتابی از این امر است که رویکرد "پلیس خوب، پلیس بد" که از سوی دولت و کنگره به عنوان اهرمی علیه ایرانیان استفاده میشد، دیگر مفید نیست.
اگر ایرانیان متقاعد شوند که اوباما نمیتواند توافقی را ارائه کند که به تأیید کنگره برسد، انگیزه و مشوق کمتری برای به عقب کشاندن برنامه (تولید) اورانیوم و پلوتونیوم خود به سطحی که مورد تقاضای قدرتهای جهانی است، دارند. اوباما در ژانویه 2017 از منصب خود کنار خواهد رفت. (و) بدون اقدامی از سوی کنگره، تمامی گامهای موقت وی برای کاهش فشار مالی بر ایران به سرعت میتواند به عقب برگشته و معکوس شوند.
دیپلماتها اعلام کردند که در گفتگو با ایرانیها، مقامات آمریکایی این ایده را که قانونگذاران آمریکایی میتوانند از (تصویب) توافق خودداری کنند را کم اهمیت جلوه دادهاند. با این حال، کنگره میتواند مانع از این شود که اوباما تبادل (معامله) دور از دسترستری را انجام دهد، که ایرانیان در سر میز مذاکراه (برای دستیابی) به آن تقریبا مطمئن هستند.
تقریبا تمامی امتیازات (و کاهش) تحریمهای ارائه شده به ایران با استفاده از اختیارات و دستور رئیس جمهوری آمریکا انجام شده است. هر تحریمی که با فرمانهای اجرایی اوباما یا رؤسای جمهوری قبلی اعمال شده است میتواند با فرمانهایی جدید جایگزین شود. و بخش اجرایی (نهادهای دولتی مسئول) انعطاف بالایی برای انتخاب (تعیین) چگونگی اعمال تحریمها دارد. برای مثال، ایالات متحده در قبال دادههای به دست آمده مبنی بر اینکه ایران از سطح مجاز صادرات نفت - طبق توافق موقت سال گذشته - فراتر رفته است، پاسخ و واکنشی نشان نداد.
اما رئیس جمهوری برای رفع قوانین تحریمهای وسیع اعمالی بر علیه ایران نیازمند همکاری با کاپیتولهیل (کنگره) است.
نامه اخیری که بیانگر نگرانیها در مورد امتیازات واگذار شده از سوی آمریکا به ایران است از سوی 31 عضو جمهوریخواه کنگره امضا شد اما هیچ دموکراتی امضای خود را پای آن قرار ندادند. با این حال، هفته گذشته بیش از 350 عضو مجلس نمایندگان آمریکا - که بسیاری از آنها دموکرات بودند - نامهای را امضا کردند که در آن از سطح همکاری ایران با بازرسان بینالمللی هستهای (آژانس) انتقاد شده بود.
جمهوریخواهان به صورت علنی مواضع خود را بیان میکنند، زیرا میگویند که موضع ایالات متحده در گفتگوها در حال تضعیف است، مطلبی که به عنوان بخشی از انتقاد وسیعتر آنها نسبت به سیاست خارجی رئیس جمهوری این کشور بیان میشود. آنها خواهان این هستند که تیم مذاکرهکننده آمریکا را تحت فشار قرار دهند، که بخشی از آن ناشی از شک و تردید آنها در مورد این است که اوباما ممکن است یک "توافق بد" را به کنگره "لنگ لنگان" کنونی ارائه کند، با این هدف که از مواجه شده با سنایی که سال آینده در تصاحب اکثریت جمهوریخواهان خواهد بود، اجتناب کند - زمانی که جمهوریخواهان شاهد این باشند که اهرم فشارشان بر دولت لنگ لنگان این کشور افزایش یافته است.
مقامات آمرکایی نزدیک به مذاکرات هستهای گفتهاند که دولت تلاش دارد تا ایران را مطمئن کند که میتواند به توافقی دست یابد.
هیچ تاریخ مشخصی برای دیدار کری با اشتون و ظریف تعیین نشده است، دیداری که پس از حضور وزیر خارجه آمریکا در کنفرانس بازسازی نوار غزه در اواخر هفته در قاهره، برگزار خواهد شد.