جو بايدن گفت: كشورهاي عربي و تركيه براي سرنگوني حكومت سوريه، هركاري كه توانستند كردند و نتيجه غيرمستقيم اين فعاليتها، قدرت گرفتن گروه تروريستي داعش است. اين اظهارنظر بايدن خشم تركيه و همپيمانان عرب آمريكا را برانگيخت. اما واقعيتي را درباره ماهيت سياستهاي غلط كشورهاي منطقه در 3سال گذشته در قبال سوريه پيش روي جهان قرار داد؛ واقعيتي كه اكنون با اعتراف مستقيم معاون رئيسجمهور آمريكا، بيشتر ازگذشته مورد توجه قرار ميگيرد.
ائتلاف كشورهاي عرب منطقه عليه داعش، با توجه به سابقه و پيشينه اين كشورها دستكم در 4سال گذشته، با اما و اگرهايي همراه است و طنز تلخي درون آن نهفته است. كشورهايي كه خود به تشكيل گروههاي تروريستي مانند جبهه نصرت و داعش كمك كردهاند، اكنون چگونه ميتوانند عليه اين گروههايي كه خونريزترين گروههاي تروريستي تاريخ لقب گرفتهاند، ائتلاف تشكيل دهند و مبارزه كنند؟
مردي در رداي شيوخ عرب در بيرون از سالن اصلي شهرداري شهر دوحه قطر، خطاب به جمعي از ثروتمنداني كه آنجا جمع شدهبودند تا درباره وضعيت سوريه صحبت كنند، ميگويد: براي كمك به سوريه نبايد پولهايمان را خرج برنامهها و سازمانهاي امداد و كمكهاي انساندوستانه كنيم؛ حتي نبايد به گروههايي كه مورد حمايت غرب هستند مانند ارتش آزاد، كمك مالي كنيم. ما بايد اين پولها را مستقيما به نيروهاي جهادي بدهيم كه آن را صرف جهاد در سوريه ميكنند نه صرف كمكهاي انساني.
نام اين شيخ عرب، حجاج العجمي است كه اخيرا دولت آمريكا او را بهعنوان يكي از مهرههاي اصلي جمعآوري كمك مالي براي تروريستها و القاعده در سوريه و عراق شناسايي و اعلام كردهاست. او اكنون در قطر آزادانه فعاليت ميكند. قطر كشور ثروتمند حاشيه خليجفارس، جايي كه ميزبان بزرگترين پايگاه نظامي آمريكا در خاورميانه است، اين روزها زير ذرهبين رسانههاي غربي و تحليلگران و كارشناسان مبارزه با تروريسم قرار گرفتهاست. ماجراي اين شيخ و فعاليتهايش در جمعآوري كمك مالي براي گروههاي تروريستي كه در سوريه ميجنگند، نمونهاي از فعاليتي است كه سالهاست قطر در منطقه انجام ميدهد و به نوشته روزنامه نيويوركتايمز، بهشت امني براي جمعآوري پول، فعاليتهاي سياسي، ميانجيگري ديپلماتيك و حتي خريد و تأمين سلاح براي اين گروههاست.
دولت قطر همچنين حامي مالي، رسانهاي و حتي تسليحاتي گروههاي وابسته به طالبان و شبهنظاميان مشغول جنگ در ليبي است.اكنون اما قطر بهخاطر اين اقدامات، بهصورت بيسابقهاي تحت فشار برخي كشورهاي منطقه و آنسوتر در غرب، قرار گرفتهاست. در منطقه، عربستان و امارات در كنار مصر، به قطر براي پايان دادن به حمايتش از اخوانالمسلمين و شبهنظاميان مشغول جنگ در ليبي فشار ميآورند.
اما نكته اينجاست كه عربستان هم به نوعي از پايگاههاي پرورش گروههاي سلفي و تكفيري است. روزنامه نيويوركتايمز چنديپيش در گزارشي با عنوان «جلوي صدور تروريسم و افراطگرايي را از عربستان بگيريد» نوشت: مدارس، مساجد و جامعه عربستان محل پرورش و صدور گروههاي افراطي سلفي به كل منطقه و حتي دنياست. اگرچه عبدالله پادشاه عربستان در سالهاي اخير سعي كردهاست با ايجاد اصلاحاتي مانند راهاندازي مركز گفتوگوي اديان يا فراهم كردن امكان رأي دادن و حتي نامزد شدن زنان در انتخابات شوراي مشورتي، فضاي جامعه عربستان را اندكي تغيير دهد اما اين تلاش ناكام ماندهاست.عربستان و ديگر كشورهاي عربي به همراه تركيه، آشكارا در سالهاي اخير به گروههايي كه در سوريه با ارتش ميجنگند كمك مالي و تسليحاتي كردهاند.
اخيرا تصاويري از سلاحهايي كه توسط عربستان به جبهه نصرت در سوريه داده شده منتشر شدهاست. اين سلاحها در دست نيروهاي داعش هم ديده شدهاند. عربستان و كشورهاي غربي همچون آمريكا و انگليس ميگويند كه در سالهاي اخير به گروههاي شورشي ميانهرو در سوريه كمك مالي و تسليحاتي كردهاند اما شواهد نشان ميدهد كه در سوريه گروه شورشي ميانهرو و تندرو وجود ندارد و چنين تقسيمبندياي فقط روي كاغذ است و در عمل بيمعني است. رسانههاي آمريكايي نوشتهاند، جبهه نصرت و ديگر گروههاي شورشي كه از سوي غرب و همپيمانان عربيشان شورشيان ميانهرو خوانده شدهاند، با دريافت 20تا 50هزار دلار، گروگانهاي غربي خود مانند خبرنگاران آمريكايي كه اخيرا سر بريده شدند را به داعش ميفروشند. آنها مراودههاي مالي و تسليحاتي هم با داعش دارند. بنابراين عنواني به نام شورشيان ميانهرو و تندرو در سوريه وجود ندارد. حال بايد ديد كشورهاي غربي و عربي حامي گروههاي تروريستي، چگونه اكنون ميتوانند ائتلافي عليه تروريسم داعش در عراق و سوريه تشكيل دهند.