این دو شهر به واسطه داشتن اقلیم بی‌نظیر مانند کوه، جلگه و دریا و به دلیل طبیعت زیبایشان در طول تاریخ همواره مورد توجه بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی بوده‌اند.
ایرج ندیمی، نماینده مردم لاهیجان و سیاهکل و عضو هیأت رئیسه کمیسیون گردشگری مجلس است.
اهمیت موضوع گردشگری و توجه ویژه او به این مقوله، او را در یکی از روزهای گرم تابستان به دفتر روزنامه کشاند تا پیرامون این موضوع و چگونگی شکل‌گیری فراکسیون گردشگری به گفت‌وگو بنشینیم.
هرچند سخنانش نکات تازه‌ای به همراه داشت، اما در مجموع اهمیت توجه مجلس به صنعت گردشگری و برنامه‌ریزی برای گسترش آن فارغ از نهادهای اجرایی‌اش برایمان خالی از لطف نبود. آن‌هم از زبان ندیمی.
- نمایندگان مجلس چگونه به فکر راه‌اندازی فراکسیون گردشگری در مجلس افتادند؟
حقیقت این است که کشور ما غیر از نفت و گاز هفت پتانسیل دارد که اگر در این هفت پتانسیل به هر اندازه سرمایه‌گذاری کند ارزش دارد. زیرا بر اساس آن می‌تواند هفت هزینه کلان را بپوشاند. هزینه‌هایی که کشور با آن روبروست عبارتند از: بیکاری، مسکن، درمان، آموزش، حمل و نقل، ورزش و امور اقامتی و سیاحتی.
اما هفت پتانسیل که بر اساس آن می‌توان این هزینه‌ها را پوشش داد از این قرار است: کشاورزی، صنعت، خدمات، آموزش، فن‌آوری، تجارت و بالاخره گردشگری. به عبارتی ما در مورد کشاورزی، صنعت و ... می‌توانیم به تناسب تفاوت اقلیم و مرزها و همسایگان مختلف و نیازهای خارجی سرمایه گذاری کرده و آورده داشته باشیم.
به عنوان مثال در استان گیلان، استعداد کشاورزی وجود دارد. چرا که به لحاظ اقلیم برای این موضوع فراهم است. در عین حال پتانسیل صنعتی هم در آن وجود دارد. از نظر دسترسی به کشورهای آسیای میانه نیز رویکرد خدمات و تجارتی می‌توان به آن داشت. از طرفی استعداد آموزشی در این استان به واسطه حضور مراکز مهم علمی و دانشگاهی نیز وجود دارد.
اما یکی از مهم‌ترین نکات این است که این استان به لحاظ گردشگری دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است؛ چه از نظر اقلیمی و طبیعی و چه از نظر فراهم آوردن زمینه‌های مختلف برای فعال سازی گردشگری با رویکرد‌های گوناگون.
داشتن اکولوژی ویژه، این منطقه را همواره در طول تاریخ مورد توجه قرار داده است. اما این امکانات بالقوه است و مسلماً برای بهره‌برداری بهینه از این امکانات باید تسهیلات مختلفی را فراهم آوریم.
- این اقدام شما به عنوان یک نماینده می‌تواند در قالب طرح‌های مختلف استانی نیز پیگیری شود. اما چه چیز باعث شد فراکسیونی به نام فراکسیون گردشگری راه‌اندازی شود؟
اساساً مجلس در زمینه گردشگری با کمبودهایی روبه‌رو بوده‌است. یکی از کمبودها خود کمیسیون فرهنگی بود. این کمیسیون به دلیل اینکه با چند مجموعه از جمله سازمان تربیت بدنی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و خانه جوانان و... درگیر بود، عملاً برای گردشگری فرصتی نداشت.
تعارضات و اصطکاک‌هایی که بین این کمیسیون و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری وجود داشت نیز مزید بر علت شد و این همه باعث شد تا خواه ناخواه با کمبودهایی در این زمینه مواجه شویم. بنابراین راه‌اندازی فراکسیون گردشگری ضروری به نظر می‌رسید.
البته این طرح حتی در بدو تأسیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز مطرح شد که این سازمان به عنوان معاونت ریاست جمهور به فعالیت ادامه دهد و در مقطع بعدی نیز در جریان تعیین بودجه اقدام اساسی انجام گرفت. ما سازمان گردشگری را در صندوق ذخیره ارزی شریک کردیم.
در مجموع من معتقد بودم که به واسطه پتانسیل‌های موجود کشور از سویی و موقعیت منطقه‌ای آن از سویی دیگر می‌توان جلوی مهاجرت مردمی که به دلیل نداشتن امکانات بهتر به خارج از کشور سفر می‌کنند و در نتیجه خروج ارز از کشور را گرفت و در قدم بعدی حتی زمینه‌ای فراهم کنیم برای جذب توریست و گردشگر خارجی و عرصه اقتصادی تازه‌ای برای کشور به‌دست آوریم.
- اما موضوع مناطق نمونه گردشگری همواره موضوعی مناقشه آمیز بوده‌است. چرا که تعداد 400 منطقه نمونه گردشگری از طرفی باعث افزایش سطح مطالبات مردم می‌شود و از طرفی هیچ دولتی توان اجرایی کردن این حجم از مصوبات را ندارد.
درست است که مناطق نمونه گردشگری موجب افزایش توقع مردم و نهادهای محلی و بومی می‌شود، اما در واقع هدف از تصویب این مناطق، فراهم آوردن امکان سرمایه گذاری بخش خصوصی است.
تصویب این تعداد مناطق نمونه گردشگری به این معنا نیست که همه این مناطق را دولت به تنهایی اجرایی کند و به ثمر برساند. بلکه امکان اینکه بخش خصوصی از تسهیلات دولتی استفاده کند را به وجود می‌آورد. یا اینکه کمک می‌کند بعضی از زیرساخت‌ها خیلی زودتر از آنچه دولت به ایجاد آن اقدام کند، به وجود آید.
این عمل فی نفسه مثبت است. چرا که حداقل دولت منطقه‌ای را به عنوان منطقه نمونه گردشگری مصوب کرده‌است. بنابراین این امکان را به افرادی مثل من می‌دهد تا به نمایندگی از مردم، مسئولین را وادار کنم تا کار کنند. بنابراین این مصوبات برای افرادی مانند من به عنوان نماینده مردم یک فرصت است.
ممکن است از برخی، از این فرصت‌ها نشود به نفع منطقه خود بهره ببرند. اما حداقل من پس از تصویب مناطق نمونه گردشگری در حوزه انتخابیه خود، از رییس جمهور دستور صریح برای اجرای آن گرفتم.
یعنی مصوبات دولت را پیگیری کرده و برای اجرای آنها دستور اکید گرفته‌ام. این واقعیت است که برای تمامی نمایندگان این مصوبات یک فرصت طلایی است. چرا که دولت این مصوبات را به‌صورت جدی تصویب کرده‌است. بنابراین باید پاسخگو باشد، یا اینکه فرض را بر این بگذاریم که این مصوبات جنبه تشریفاتی داشته و قابلیت اجرایی ندارد که این فرض کاملاً غلط است و این تلقی اصلاً درست نیست.
اگر دولت یک موضوع را طرح کند ما باید آنها را پیگیری کرده و به اجرا درآوریم. اگر دولت موضوع را به عنوان شعار مطرح کند آن‌وقت ما نحوه برخورد با آنها را به خوبی می‌دانیم. ما باید حق مردم را مطالبه کنیم و در این راه با دولت شوخی نداریم و معتقدیم که همیشه باید قول دولت و مجلس محقق شود.
باورم این است که تصویب مناطق نمونه گردشگری برای افراد قوی، یک فرصت است. چرا که می‌توان از آن به نفع مردم و جامعه استفاده کرد. اما افرادی که توان چندانی ندارند مسلماً قدرت پیگیری مصوبات را ندارند و بسیاری از این مناطق محقق نخواهد شد و به مرور نیز فراموش می‌شود.
- اما برگردیم به فراکسیون، عمده فعالیت آن در چه زمینه‌ای خواهد بود؟
عمده فعالیت فراکسیون بدون شک قانونگذاری است. باید سعی کنیم عمده قوانین را یا به صورت سیاست‌گذاری یا بودجه‌ای در یک سال باقی مانده از عمر مجلس هفتم پیگیری کنیم.
بخش دیگر فعالیت و وظایف تعریف شده این فراکسیون نظارتی است. به عبارتی پیگیری مصوبات، وعده‌ها و قول‌های سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای به ثمر رسیدن آنها.
بخش دیگر نیز مربوط به تعاملات بین بخشی است میان سازمان میراث و گردشگری با مجموعه‌های دیگر. سه بعد دیگر فعالیت‌های تعریف شده فراکسیون، فضاسازی و تنویر افکار عمومی و تحرک مدیران است.
انتظاراتی که از این فراکسیون می‌رود این است که از صنعت گردشگری حمایت کند. در این فراکسیون به واسطه عضویت اکثر نمایندگان قدرت قابل توجهی برای پشتیبانی از فعالیت‌های گردشگری فراهم می‌شود.
به عنوان مثال من به عنوان نائب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس می‌توانم مسائل بودجه‌ای و بانکی و... را که صنعت گردشگری با آن گریبانگیر است تسهیل کنم. سایر دوستان نیز که در این فراکسیون هستند دارای قدرت‌های مختلفی هستند که زمینه را برای تسهیل امور برای این عرصه آماده می‌کند.
تمامی نمایندگان حاضر در این فراکسیون هر کدام دارای وزنی هستند که می‌توانند به نفع صنعت گردشگری از قابلیت‌های خود استفاده کنند.
- در این میان کمیته گردشگری کمیسیون فرهنگی چه جایگاهی دارد؟
مسلماً محدودیت کمیته گردشگری که در دل یک کمیسیون قرار دارد، بسیار بیشتر از فراکسیون است. آنها می‌توانند بر موضوعی خاص توجه کنند. از سویی افرادی که این کمیته‌ها را تشکیل می‌دهند تعدادشان معدود است.
در حالی که فراکسیون بیش از 150 نماینده را شامل می‌شود. تنوع و ترکیب نمایندگان نیز موضوعی دیگر است که در فراکسیون وجود دارد و در کمیته نه. به عبارتی نمایندگان از کمیته‌های مختلف با تخصص‌های گوناگون در فراکسیون قدرت بیشتری را فراهم می‌آورد.
از آنجا که گردشگری موضوعی فرابخشی است، کارهایش نیز باید تحت یک فراکسیون بزرگ پیگیری شود. مسلماً ما به عنوان فراکسیون می‌توانیم حامی کمیته گردشگری برای رای‌گیری‌ها و بودجه‌ریزی‌ها و اساساً تحقق طرح‌ها و لوایح پیشنهادی آنان شویم. در واقع کمیته گردشگری با این فراکسیون قدرت بسیار بیشتری برای تحقق اهداف خود در اختیار دارد.