برنامه پنجم توسعه كشور نيز از سال 90آغاز شده است و با گذشت تقريبا 2سال و نيم از آن هنوز اهداف پيشبيني شده در آن بهويژه در عرصه بافتهاي فرسوده كشور محقق نشده است.
از طرفي سالهاست كه شهرداري تهران از دولتهاي وقت خواستار تشكيل ستاد ويژهاي بهمنظور ساماندهي بافتهاي فرسوده و توجه جديتري به اين مشكل شده است. هفته گذشته سرانجام مطالبه 10ساله شهرداري تهران به نتيجهرسيد و دولت ستاد ملي نوسازي بافت فرسوده را تشكيل داد كه رياست آن بهعهده رئيسجمهور است.
72هزار هكتار بافت فرسوده در شهرهاي كشور وجود دارد كه توجه به نوسازي آن از وظايف دولت و شهرداريهاست. وجود چنين حجمي از بافت فرسوده در كشور زلزله خيزي مانند ايران ميتواند زنگ هشداري جدي براي تهديد سلامت و امنيت زندگي شهروندان كشور باشد. سال85 وقوع زلزلهاي در شهرستان بم، باعث از بين رفتن بيش از 80درصد بافت شهري آن شد و درواقع يك فاجعه انساني رخ داد. بيتوجهي دولت به اجراي بندهاي برنامه پنجم توسعه بهويژه در زمينه نوسازي بافت فرسوده، احتمال بروز چنين اتفاقات ناگواري را در آينده بسيار زياد كردهاست.
به گفته عبادالله فتح اللهي، مديرعامل سازمان نوسازي شهرداري تهران، اين سهشاخصه تعريفشده نميتواند شاخصهاي گويايي در هدايت عمليات سازمانها باشد و از آنجايي كه هدفگذاري و اولويت اوليه ما در نوسازي حفاظت از جان انسانها و انجام اقدامات پيشگيرانه بهمنظور پرهيز از وقوع فاجعه ملي در هنگام بروز زلزله است، مجبوريم از بسياري از ايدهآلها صرفنظر كنيم و تنها حفظ جان انسانها را مدنظر قرار دهيم.
در حال حاضر تهران با داشتن 4400هكتار بافت فرسوده غيرتاريخي در رتبه اول شهرهاي داراي بافت فرسوده قرار داد و با توجه به فعاليت گسترده سازمان نوسازي بافت فرسوده پايتخت و اعمال سياستهاي تشويقي، روند نوسازي بافت فرسوده دراين شهر به رقم 10درصد نزديك شده است. اين در حالي است كه در بسياري از شهرهاي كشور، هنوز شهرها فاصله زيادي با نوسازي 10درصدي بافت فرسوده دارند. عمده اين مشكل ناشي از نبود اعتبار و بودجه كافي است و سياستهاي تشويقي دولت نيز اسير روند بوروكراتيك اداري است.
فتح اللهي با اشاره به نوسازي حدود 144هزار واحد مسكوني توسط مردم در پايتخت كه به واسطه ارائه بستههاي تسهيلات تشويقي مصوب شوراي اسلامي شهر تهران با هدف اوليه مقاومسازي، نوسازي شدند، گفت: اين نوسازي با كسري زيرساختها و خدمات آينده مواجه است كه خوشبختانه شهرداري و شوراي اسلامي شهر نيز تدابيري براي پاسخگويي به اين خلأ موجود اتخاذ كردهاند.
مديرعامل سازمان نوسازي شهر تهران ابراز اميدواري كرد كه در بودجه 94كه ظرف چند روز آتي تقديم مجلس خواهد شد شاهد اختصاص رديفبودجهاي براي عملي شدن مسئوليتپذيري دستگاههاي اجرايي ذي مدخل در امر نوسازي باشيم.
براساس ماده 13قانون حمايت از احيا، بهسازي و نوسازي بافتهاي فرسوده و ناكارآمد شهري مصوب 29ديماه سال89 مجلس شوراي اسلامي، دولت مجاز است سالانه 10هزار ميليارد ريال براي احيا، بهسازي و نوسازي بافتهاي فرسوده شهري در بودجه سنواتي كل كشور پيشبيني كند. اما هماكنون با تشكيل ستاد ملي نوسازي بافتهاي فرسوده به رياست رئيسجمهور، انتظار تحرك جديتر در بافتهاي ناپايدار شهري وجود دارد.
رتبهبندي فرسودگي شهرهاي كشور
تهران با داشتن بيش از 4400هكتار بافت فرسوده در جايگاه اول كشوري قرار دارد. البته مساحت بافت فرسوده تهران تا چندي پيش 3هزار و 200هكتار اعلام ميشد كه با فرايند تدقيق و تهيه طرح جامع و تفصيلي، مساحت بافت فرسوده تهران به بيش از 4هزار و 400هكتار رسيد.تبريز دومين شهر ايران است كه داراي بيشترين بافت فرسوده شهري است. اين شهر با داشتن بيش از 2هزار و 552هكتار بافت فرسوده شهري در جايگاه دوم آسيب پذيري قرار دارد و 3/5درصد از كل مساحت بافت فرسوده كشور را نيز داراست.مساحت بافتهاي فرسوده مشهد نزديك به 2هزار و 292هكتار و مقام سوم كشور در حوزه بافتهاي فرسوده را داراست، كه در فضاي بافت فرسوده مشهد 519هزار و 852نفر زندگي ميكنند.براساس مصوبه شورايعالي شهرسازي، مساحت بافت فرسوده غيرتاريخي اصفهان 2هزار و ۱۵۷ هكتار است، اما مجموع بافت فرسوده اصفهان بيش از 4هزار هكتار است كه شامل بافتهاي تاريخي ارزشمند نيز ميشود.