چهارشنبه روزي، رئيس‌جمهور به سفر استاني رفت و همزمان كه مجلسي‌ها جزئيات طرح حمايت از آمران به معروف را بررسي مي‌كردند با لحني كه ته‌مايه گلايه و انتقاد داشت ابراز اميدواري كرد سرانجام طرح مجلس وحدت و انسجام باشد و به مجلسي‌ها كنايه زد كه فقر بالاترين منكر است و مجلس به امور اقتصادي بايد توجه بيشتري داشته باشد. در صحن علني هم همان روز نمايندگاني از مجلس اصل8 قانون اساسي را براي دولت يادآوري كردند و گفتند اين اصل براي دولت در اهتمام به فريضه امر به معروف وظايفي ايجاد كرده است. بماند آنكه وزير كشور هم در نامه‌اي به رئيس مجلس مخالفت خود را با طرح حمايت از آمران به معروف و ناهيان از منكر اعلام كرده بود.
اين كش و قوس و مباحثه درباره فريضه امر به معروف و نهي از منكر به همين جا ختم نشد، به‌ويژه آنكه در مقطعي چنين عده‌اي تلاش مي‌كردند با ربط دادن حادثه اسيدپاشي به طرح مجلسي‌ها، فريضه امر به معروف و نهي از منكر را به حاشيه ببرند. ديروز ضلع سوم قواي سه‌گانه هم وارد ميدان شد. برگزاري همايشي با عنوان قانون و امر به معروف و نهي از منكر، اين حلقه را تكميل كرد. اما 2جمله مشترك از برادران لاريجاني در پيوند با نظراتي كه روحاني در زنجان مطرح كرد نشان داد سران قوا در كليات ماجرا وحدت نظر دارند و اختلاف سليقه در نحوه اجراي يك فريضه است.
- دو جمله مشترك
رئيس قوه قضاييه در اين همايش با تقدير از اقدام نمايندگان مجلس در تدوين اين طرح گفت: تقنين در اين باب نبايد سياسي شود؛ زيرا امر به معروف و نهي از منكر يك مقوله شرعي است و همه بايد كمك كنند كه يك قانون روشن نوشته شود. دستور برگزاري اين همايش از سال گذشته توسط آيت‌الله آملي لاريجاني صادر شده و محور اصلي آن قانون نهاده شده بود كه تقارن اتفاقي با بحث امر به معروف و نهي از منكر در مجلس و دولت يافت. رئيس‌مجلس همزمان با برگزاري اين همايش در مجلس گفت كه فضا‌سازي و مرتبط كردن طرح امر به معروف با برخي از مسائل رخ‌داده كار نادرستي بود.
حسن روحاني رئيس‌جمهور در سفر پايان مهرماه خود به زنجان ديدگاه كلي خود را نسبت به طرح مجلس اينگونه بيان كرده بود كه از ديدگاه اسلام يك گروه آمر به معروف نيستند، بلكه همه مسلمانان وظيفه امر به معروف و نهي از منكر را بر دوش دارند. روحاني هشدار داد كه «مبادا تحت لواي شعار زيباي امر به معروف و نهي از منكر در جامعه ما ناامني آغاز شود چون اساس معروف، امنيت است و براي برادري و كرامت انساني و احترام به يكديگر مطرح شده است پس مبادا كه منكر را تنها به يك مسئله خلاصه كنيم و دروغ و تهمت، رشوه‌خواري و بورسيه تقلبي را منكر نپنداريم.»
- انتقاد و پاسخ
در روزي كه آيت‌الله صادق آملي‌لاريجاني و برخي ديگر از مسئولان قضايي ضمن اعلام حمايت از طرح نمايندگان انتقاداتي را هم نسبت به ستاد پيش‌بيني شده در اين طرح براي اجراي امر به معروف و نهي از منكر وارد كردند علي لاريجاني همزمان اعلام كرد: ممكن است عده‌اي در ترتيب اين ستاد نظر داشته باشند كه به‌موقع در مجلس مورد مداقه قرار مي‌گيرد. آيت‌الله صادق آملي‌لاريجاني در همايش ملي «قانون و امر به معروف و نهي از منكر» با بيان اينكه به‌خاطر بررسي طرح امر به معروف و نهي از منكر بايد از مجلس محترم تقدير كرد، گفت:
من مي‌خواهم فقط 2نكته را در رابطه با اين طرح تذكر بدهم؛ يكي اينكه در ماده17 اين طرح ستادي پيش‌بيني شده كه مسئول اجراي قانون مذكور، گسترش و ترويج فرهنگ امر به معروف و صدور مجوز براي سازمان‌هاي مردم‌نهاد دراين رابطه است. وي با بيان اينكه اين شاكله از ستاد خلاف قانون اساسي است، گفت: در اين ستاد گفته شده يك نماينده تام‌الاختيار از قوه قضاييه وجود دارد. ما حسب قانون اساسي حق نداريم ستاد تشكيل دهيم و اختياراتي را از پيش خودمان به اين ستاد بدهيم. اختيارات در قانون اساسي روشن است و ما نمي‌توانيم وظايف دستگاه‌ها را به يك ستاد بدهيم و بگوييم اين يك قانون است.
وي با بيان اينكه شوراي نگهبان مكرراً به شيوه مذكور ايراد گرفته است، گفت: نظير اين امر در لايحه پيشگيري از وقوع جرم يعني لايحه‌اي كه خود قوه قضاييه آن را تهيه كرده هم وجود دارد. ولي من مي‌گويم مخالف قانون اساسي است و اگر هم با آن موافقت كرده‌ام به‌خاطر مصلحت است. آيت‌الله صادق آملي‌لاريجاني هم وظايفي را براي دولت و مردم يادآوري كرد و گفت: طبق اصل هشتم قانون اساسي در جمهوري اسلامي دعوت به خير، امر به معروف و نهي از منكر وظيفه‌اي است همگاني و متقابل؛ يعني دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت، اين وظيفه را دارند. اين اصل تصريح كرده كه شرايط امر به معروف و نهي از منكر را قانون معين مي‌كند. وي گفت: اگر قانون نباشد اصل هشتم قانون اساسي معطل مي‌ماند.
- ربطي ندارد
درگير شدن افكارعمومي با موضوع اسيدپاشي‌هاي زنجيره‌اي اخير شهر اصفهان و ابعاد اجتماعي و امنيتي آن در همايش قوه قضاييه نيز آثار خود را نشان داد. آيت‌الله آملي لاريجاني با تأكيد بر اين نكته كه همه نظام پاي اين قضيه ايستاده است تا شهروندان امنيت داشته باشند، تصريح كرد: جنايات رخ داده بايد پيگيري شود و ما از همان ابتدا دستورات لازم را به رئيس دادگستري اصفهان داده‌ايم تا تلاش‌هاي لازم را در اين راستا انجام دهند. وي در عين حال با انتقاد از ربط دادن موضوع اسيدپاشي‌ها به امر به معروف و نهي از منكر در كشور گفت: اين فريضه الهي ربطي به‌كار جنايت‌كارانه و عمل شنيع و غيرانساني ندارد. ما چرا بايد فضا را آلوده كنيم. مخصوصا الان كه يك طرح در رابطه با همين موضوع در مجلس مطرح است.
در اين فضا چرا بايد اين كار انجام شود. وي تصريح كرد: رفتار غربي‌ها طبيعي است كه عليه نظام جمهوري اسلامي ايران سمپاشي كنند و موضوع اسيدپاشي را به امر به معروف و نهي از منكر وصل كنند. اين نكته‌اي بود كه علي لاريجاني هم ديروز در مجلس به آن اشاره كرد و گفت كه اينكه پديده اجتماعي زشت مستمسكي شود براي تسويه حساب سياسي جريان‌ها خطاي ديگري بوده كه رخ داده است و بدتر از اين موضوع مرتبط كردن آن به بحث امر به معروف و نهي از منكر است.
وي ادامه داد: كدام جريان سياسي مطرح در كشور در پي چنين اقداماتي مي‌تواند باشد، چرا فضاي سياسي كشور را بلاوجه غبارآلود مي‌كنيد از طرفي ديگر سياسي كردن يك اقدام زننده جز فرصت‌طلبي چيز ديگري نيست و يك نامردي سياسي است كه متأسفانه زماني در دوره‌هايي هم از اين اقدامات شد و نتيجه آن تندروي‌هايي بود كه به كشور لطمه زد. رئيس دستگاه قضا هم اما توصيه‌هايي عمومي در راستاي تدوين طرح نمايندگان مجلس داشت. او در اظهاراتش تأكيد كرد:
امر به معروف و نهي از منكر ابتدا بايد به زبان لين، آرام و دوستانه انجام شود. امر به معروف بايد با شرايط و حدود و علم به اين شرايط و حدود انجام شود نه اينكه براي انجام آن مرتكب يك منكر ديگر شود. به‌طوري كه بپريم وسط خيابان و اگر خانمي حجابش بد است شروع كنيم به داد و بيداد كردن. وي تصريح كرد: گزارشي به من دادند كه طبق آن فردي براي امر به معروف به يك ماشين چسبيده بود و ماشين حركت كرده بود و او پرت شده بود. اين كار چه لزومي دارد؟ وي افزود: اتفاقا من ديدم در طرح مرتبط با امر به معروف در مجلس به اين مسئله توجه شده است و غير از تذكر لساني را اجازه نداده‌اند.