تاریخ مشترک بهترین زمینه برای تجارت مشترک است و در این میان اولویت تجارت و سرمایه گذاری با همسایگان است.
متن سخنان رییس جمهوری دكتر حسن روحاني در جمع بازرگانان ایران و جمهوری آذربایجان به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
به مردم جمهوری آذربایجان سلام می‌فرستم. برای من و هیأت همراه جای خوشبختی است که این فرصت در اختیار ما قرار گرفت تا از کشور زیبای آذربایجان و از شهر زیبای باکو دیدار داشته باشیم و بتوانیم با مسئولین عالی‌رتبه کشور، بویژه جناب رییس جمهور الهام علی‌اف، بحث و گفتگو داشته باشیم.
این نشست به این معناست که مسئولین دو کشور راه توسعه کشور و راه ارتباط نزدیک‌تر دو کشور را از طریق فعال شدن بخش خصوصی و کارآفرینان دو کشور می‌بینند و بر این مبنا این جلسه تشکیل شده است تا سرمایه‌گذاران، صنعتگران و تجار بتوانند ظرفیت دو کشور را بهتر بشناسند.
البته اینکه در چه زمینه‌هایی باید سرمایه‌گذاران دو کشور فعال شوند، ویژگی بخش خصوصی این است که جایی سرمایه‌گذاری می‌کند که به خوبی بداند این سرمایه با ثبات و با دوام و سودآور است و می‌تواند آینده بهتری را در زندگی شخصی و در کار تجاری او رقم بزند و در حفظ منافع ملی دو کشور تأثیرگذار باشد.
هیچ کشوری نیست که دارای مزیت نسبی نباشد و هیچ کشوری نیست که همه مزیت‌های نسبی را به تنهایی داشته باشد هر کشوری دارای یک نوع مزیت نسبی است و باید با توجه به مزیت‌های نسبی سرمایه‌گذاران دو کشور برای سرمایه‌گذاری تشویق شوند.
در دنیای سیاست گاهی حاصل جمع نتیجه ثابتی دارد گر چه از دید دولت فعلی حاکم بر ایران در دنیای سیاست هم ما باید به فکر برد - برد و با حاصل جمع مثبت باشیم، اما در عین حال در دنیای اقتصاد و در دنیای سرمایه‌گذاری حتماً باید چنین باشد. هر دو کشور و سرمایه گذاران دو کشور باید به گونه‌ای حرکت بکنند که منافع هر دو کشور را به خوبی تضمین کنند.
از دیدگاه ما برد - باخت هیچگاه دوام نخواهد داشت. برای دوران کوتاهی خواهد بود. همواره باید برنامه‌ریزی‌ها بر مبنای برد - برد و منافع متقابل، بلند مدت و پایدار مدنظر قرار گیرد.
ما در دورانی که در چندسال اخیر در فشار تحریم قرار گرفته‌ایم، درس‌های فراوانی را آموختیم، اولین درس ما این بود که یک ملتی اگر اراده بکند، می‌تواند آثار تحریم را آنقدر کم کند که به عدد صفر نزدیک بکند و می‌تواند در شرایط تحریم برنامه‌های اقتصادی خود را پیش ببرد.
این دولت که یکسال و سه ماه است کار خود را آغاز کرده در کوتاه مدت به فکر قدرت خرید بیشتر، ایجاد رونق در تولید، تشویق در سرمایه‌گذاری و بهبود محیط کسب و کار بوده است و برای بلند مدت در فکر توسعه پایدار و همه جانبه اقتصادی است. ما در طول این ۱۵ ماه توانستیم تورم را مهار کنیم و در طول یکسال ۲۲ واحد درصد تورم را کاهش دهیم و تورم بالای ۴۰ درصد را به ۱۹ درصد برسانیم و توانستیم رشد منفی را به رشد مثبت تبدیل کنیم.
امسال به عنوان سال دوم این دولت، ما دارای رشد مثبت اقتصادی خواهیم بود، بنابراین اراده یک ملت مافوق ابزارهای کهنه دیروز و امروز است. یک ملت با وحدت و انسجام می‌تواند در برابر حتی قدرت‌های بزرگ بایستد و مقاومت کند و پیروز شود.
اما نکته دیگری هم ما در تحریم آموختیم و آن اینکه کشورهای غربی و اروپایی، در روز خطر، فشار و تحریم به بهانه‌های اندکی کشور و انسان را رها می‌کنند. در روز عادی با چهره گشاده برخورد می‌کنند. دنبال سرمایه‌گذاری هستند اما به محض یک مشکل در بین راه رها می‌کنند، هم منافع آن ملت را زیر پا می‌گذارند و هم منافع خودشان را حتی زیر پا می‌گذارند. اما همسایگان این چنین نیستند، آن رابطه‌ای که حتی در روز سختی و مشکلات برای حل مشکلات یک کشور کارساز است، رابطه صمیمی با همسایگان است. در دوران تحریم، همسایگان ما را رها نکردند و ما این درس را در تحریم آموختیم که اولویت با همسایگان است. اولویت تجارت و سرمایه‌گذاری با همسایگان است، اقدامات مشترک اقتصادی اولویتش با همسایگان است.
بر این مبنا ما امروز، مصمم‌تر از دیروز در این راه گام برمی‌داریم که با کشورهای همسایه‌مان روابط نزدیک و مستحکم داشته باشیم. مخصوصاً با کشوری که دارای فرهنگ، دین، مذهب و آداب و رسوم و تاریخ واحد و مشترک هستیم اینجا باید تاریخ و تجارت همدیگر را بیابند آنجا که تاریخ مشترک زمینه را برای تجارت، مشترک می‌سازد اینجاست که باید همسایگی و جغرافیا به کمک ما بیاید و بتوانیم راه نزدیک‌تر را برای تجارت و سرمایه گذاری انتخاب کنیم و برگزینیم. کشوری که هم در دریای خزر و هم در خشکی در کنار هم هستیم هم در منافع مشترکمان در کنار هم بوده‌ایم و خواهیم بود. ما پشتیبان آذربایجان در صحنه‌های بین‌المللی خواهیم بود به عنوان یک کشور دوست و مطمئنیم آذربایجان در کنار ما در مجامع بین‌الملل به عنوان دوست و برادر خواهد ماند.
ما آذربایجان و ایران را شاخه‌های یک درخت و ریشه واحد می‌دانیم ما در طول قرن‌ها با هم بودیم و در کنار هم بودیم و با هم زندگی کردیم در کنار سفره یکدیگر بودیم. این سمت ارس و آن سمت ارس با هم قوم و خویش هستند، دارای نسبت فامیلی و نسبت دوستی دیرینه هستند این سابقه به عنوان یک سرمایه بسیار بزرگ امروز پیش روی ما است و منافع مشترکمان. ما در پی منافع مشترک در کل منطقه و جهان هستیم. ما هر دو کشوری هستیم که می‌دانیم امروز افراطی‌گری و تروریسم و تفرقه و اختلاف و جنگ به عنوان بلاهای خانمانسوز برای کشورهای منطقه ماست.
چرا دیگرانی که سالیان دراز با هم اختلاف، جنگ و خونریزی داشتند، در یک اتحادیه به نام اتحادیه اروپا جمع شوند و با هم باشند حتی قانون مشترک و برنامه‌های تجاری مشترک، پول واحد و تسهیلات در مرزها تا جایی که مرزها را برچینند و چرا ایران و آذربایجان و چرا ما مسلمانان و همسایگان و دوستان و چرا ما که دارای فرهنگ واحد و دیرینه‌هستیم روز به روز بهم نزدیک‌تر نشویم، احساس من از دولت آذربایجان این است که این دولت مصمم به توسعه رابطه است و دولت جمهوری اسلامی ایران اراده جدی برای توسعه روابط نه تنها در عرصه اقتصادی که در همه عرصه های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، امنیتی، منطقه‌ای و بین‌المللی با آذربایجان دارد.
آذربایجان دوست، ما اولین کشوری بودیم که استقلال این کشور را به رسمیت شناختیم ما در روزهای اولیه استقلال این کشور با همه توان در کنار شما آمدیم. شما مردمی هستید که در روز استقلالتان در کنار روز ارس خوشحالی ایرانیان را در آن سوی مرز دیدید. لبخند و خوشحالی دو کشور را. ما کشوری هستیم که در روز سختی و جنگ در کنار مردم جنگ زده آذربایجان به کمک آنها بپا خاستیم و خدا نیارد که آذربایجان سختی ببیند اما خدای ناکرده اگر روز سخت دیگری هم باشد باید مطمئن باشد که ایران در کنار آذربایجان خواهد بود.
امروز برای ما روز نشاط است. روزی که می‌بینیم دولت، مسئولین عالی‌رتبه دو کشور، بخش خصوصی، سرمایه‌گذاران و کارآفرینان زیر یک سقف جمع شده‌ایم آن هم در ساختمانی که به نام بنیانگذار استقلال این کشور مرحوم حیدر علی‌اف است. او که بنای دوستی آذربایجان و ایران را امضا کرد و امضای او در این ساختمان یعنی امضای دوستی ایران و آذربایجان.
ما زمینه‌های بسیار فراوانی برای همکاری و توسعه رابطه داریم. من دیروز به آقای رییس‌جمهور گفتم باید مرز ما مسیر ترانزیت و رفت و آمد ما، روادید ما، بانک ما، باید به کمک ما بیایند باید بانک ها مسیر تبادل پولی را تسهیل کنند. وزارت خارجه دو کشور از طریق تسهیل روادید، رفت و آمد تجار و مردم را تسهیل کنند و تسهیلات عوارض گمرکی و عوارض نسبت به کامیون‌ها و حتی به صفر رساندن آنها قدم به قدم راه عبور و مرور را تسهیل کند، تا هم کالا به خوبی حرکت کند و هم سرمایه و هم انسان‌ها. ما دو کشوری هستیم دارای انرژی. شما امروز به عنوان صادر کننده نفت و گاز هستید و ما هم دهه‌هاست به عنوان یک صادرکننده بزرگ نفت و گاز بوده‌ایم ما باید از تجربه همدیگر استفاده بکنیم ما در زمینه صنایع بالا دستی و پایین‌دستی نفت و گاز دارای تجربیاتی هستیم و می‌توانیم این تجربیات را در اختیار شما بگذاریم. ما تجربه سرمایه‌گذاری مشترک داریم و باید در زمینه انرژی سرمایه‌گذاری‌های مشترک را انجام دهیم.
ما نباید بگذاریم منابع نفت در دریای خزر زیر آب‌ها، آرام بماند ما باید با کمک همدیگر نفت را استخراج، تولید و بفروشیم و درآمدش را برای دو ملت بزرگ به ارمغان بیاوریم.
باید اگر مشکلات کوچکی وجود دارد با هم حل و فصل کنیم. ما در زمینه سدسازی، ایجاد نیروگاه، زیرساخت، آی‌تی، ساخت جاده و راه‌آهن دارای تجربیاتی فراوانی هستیم می‌توانیم به یکدیگر کمک کنیم. می‌توانیم در کشور شما حضور پیدا کنیم و شما در کشور ما حضور پیدا کنید. می‌توانیم شهرک‌هایی را ایجاد کنیم در نزدیک مرز با سرمایه‌گذاری مشترک. می‌توانیم مناطق آزاد را در مرز توسعه دهیم روابط استان‌های مرزی را گسترش بدهیم. ما از لحاظ نیروی انسانی دارای نیروی انسانی تحصیل‌کرده، دانشگاهی فراوانی هستیم و می‌توانیم از نیروی انسانی همدیگر استفاده کنیم.
ایرانی تحصیل کرده اگر در آذربایجان کار و تلاش کند ، ما خرمی ،سرزندگی و توسعه دو کشور و رفت و آمد تحصیل کردگان، اندیشمندان و دانشگاهیان را شاهد خواهیم بود.
جاده ایران و آذربایجان باید جاده پرترافیک باشد، هم از لحاظ کالا، هم از لحاظ نیروی انسانی. ما آمادگی داریم برای اینکه در زمینه‌های مختلف با هم همکاری کنیم. ایران مصمم به توسعه روابط با همسایگان و بویژه با آذربایجان است، به اضافه اینکه
آذربایجان پل ارتباطی ما به اروپاست. آذربایجان باید ایران را به بنادر دریای سیاه، بوتی و باتومی وصل کند.
ایران باید آذربایجان را به چابهار، بندرعباس، آبادان و خرمشهر متصل کند، ما می‌توانیم پل ارتباطی دو قاره بزرگ باشیم. ما می‌توانیم برای مسایل منطقه سه جانبه، چهار جانبه، پنج جانبه، ایران و آذربایجان و روسیه، ایران و آذربایجان، گرجستان، ایران و آذربایجان، ترکمنستان، ایران و آذربایجان، قزاقستان همکاری کنیم. ما باید بتوانیم چند جانبه ورود کنیم بهم کمک کنیم، ما چند هفته دیگر در اینچه‌برون راه‌آهن ایران را به ترکمنستان و قزاقستان متصل خواهیم کرد و سه رییس جمهور در این مرز جشن خواهند گرفت احتمالاً با برخی از روسای کشورهای دیگر. ما در انتظار روزی هستیم که در آستارا راه آهن ایران و آذربایجان را افتتاح کنیم.
ما در کنار دریای زیبای خزر هستیم، خزر را باید همانطور که پاک با آب‌های زلال پدران و اجداد ما به ما تحویل دادند ما هم باید آب خزر را پاک و زلال با در نظر گرفتن همه مسایل زیست محیطی به فرزندان، نوه‌ها و نسل‌های بعد تحویل دهیم.
در کنار این دریا، ملت‌های ایران و آذربایجان سالیان دراز با هم زندگی کرده‌اند، امروز باید زندگی بهتری در کنار این دریا داشته باشند. ما از دریای خزر باید حداکثر استفاده برای انواع بهره‌هایی که از این آب می‌توانیم داشته باشیم از توریسم دریایی گرفته تا در زمینه آبزیان، انرژی، کشتیرانی از این دریاچه باید به بهترین وجه حداکثر استفاده را ببریم. ما در زمینه بسیاری از علوم جدید پیشرفت‌های بسیار خوبی داشته‌ایم. در زمینه آی‌تی، نانو تکنولوژی، بیوتکنولوژی در زمینه داروسازی ما حاضریم در این زمینه‌ها در کنار هم باشیم ما حاضریم مراکز مشترکی برای ساخت دارو بسازیم شما می‌دانید داروهای ایران مورد تأیید استانداردهای برترین کشورهای اروپایی هستند ما می‌توانیم در کنار ملت آذربایجان در همه این زمینه‌ها باشیم.
من خوشحالم از اینکه در ماه نوامبر نمایشگاهی در اینجا برپا می‌شود برای کالاهای ایرانی، و من خوشحالم از جلسه امروز. باید استعدادها، پتانسیل‌ها و ظرفیت‌ها را به یکدیگر بنمایانیم و نشان دهیم. من مطمئنم دولت آذربایجان و شخص رییس جمهور محترم و دولت ایران و شخص رییس جمهور ایران ، از کار، رابطه تجاری و سرمایه گذاری مشترک شما پشتیبانی می‌کنیم و موانعی که وجود دارد آن موانع را برخواهیم داشت و تسهیلات لازم را در اختیار شما کارآفرینان برای منافع دو ملت در اختیار شما قرار خواهیم داد.
متشکرم