بزودی دفترچه راهنمای انتخاب رشته اینترنتی در اختیار داوطلبان قرار می‌گیرد. روزهای انتخاب رشته برای داوطلبان کنکور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، به طوری که برخی کارشناسان موضوع انتخاب رشته را در ادامه ماراتن کنکور سرنوشت‌ساز می‌دانند و معتقدند اگر این امر براساس علاقه و استعداد فردی انجام شود، آینده اجتماعی، علمی و شغلی وی به نحو مطلوبی تضمین می‌شود. از طرفی اگر انتخاب رشته به صورت ناآگاهانه و غیرعلمی و بدون مشورت با افراد مطلع انجام شود، نتایج نامطلوبی در پی خواهد داشت.
معاون سازمان سنجش آموزش کشور درباره شیوه انتخاب رشته به همشهری گفت: انتخاب رشته‌های بومی با توجه به ظرفیتی که دارند شانس قبولی داوطلب را نسبت به سایر رشتهها افزایش می‌دهد.
حسین توکلی افزود: در انتخاب رشته بهترین راهنما برای داوطلبان علاقه آنها است. وی با تأکید بر این که داوطلبان با مطالعه دقیق دفترچه راهنمای سازمان سنجش نیاز به مراکز مشاوره ندارند، اظهار داشت: تقدم و تاخر رشته‌های انتخابی هیچ تأثیری در قبولی داوطلبان ندارد و داوطلبان فقط باید براساس میزان علاقه خود اقدام کنند.
معاون سازمان سنجش افزود: داوطلبان باید توجه داشته باشند که شهری را در انتخاب رشته انتخاب کنند که توانایی تحصیل در آن را دارند و از نظر معیشتی در آنجا دچار مشکل نمی‌شوند. وی همچنین به داوطلبان توصیه کرد که قبل از انتخاب رشته اطلاعاتی درباره رشته‌های انتخابی خود کسب کنند و رشته‌های تحصیلی خود را براساس اطلاعات کسب شده انتخاب کنند.
انتخاب رشته و سابقه تحصیلی
در همین حال معاون دانشجویی وزارت علوم گفت: اگر داوطلبان کنکور در انتخاب رشته خود دقت کنند تمام آنها در دانشگاه‌های کشور پذیرش می‌شوند.
محمود ملاباشی افزود: نه تنها امکانات وزارت علوم برای پذیرش دانشجویان محدود نیست، بلکه در برخی از رشتهها و مناطق تعداد داوطلبان کمتر از ظرفیت است. وی تأکید کرد: داوطلبان باید دقت داشته باشند که براساس سوابق تحصیلی خود انتخاب رشته کنند. معاون دانشجویی وزارت علوم گفت: داوطلبان کنکور باید به معدل و نمره کنکور و تعدد مراکز آموزش عالی دقت داشته باشند و اشتهای کاذب را حذف کنند و مطمئن باشند که اگر اشتهای کاذب را حذف کنند می‌توانند در یکی از دانشگاه‌های کشور قبول شوند.
عوامل متعددی بر انتخاب رشته دانشگاهی تأثیر می‌گذارند. برخی از این عوامل به فرد و برخی دیگر به جامعه مربوط می‌شوند که علاقه، شناخت، توانایی علمی و بنیه اقتصادی خانواده‌ها از مهم‌ترین عوامل موثر در انتخاب رشته تحصیلی و دانشگاه محل تحصیل است.
یکی از مهم‌ترین مسائلی که هنگام انتخاب رشته باید مورد توجه قرار گیرد، علاقه فرد است. میل و علاقه در هر کاری عامل افزایش انرژی و فعالیت است.
سرپرست معاونت نظری و مهارتی آموزش و پرورش شهر تهران در این باره به همشهری گفت: مشاهده شده بسیاری از دانشجویان به خاطر آن که به رشته تحصیلی خود علاقه نداشته‌اند، ترک تحصیل کرده‌اند و تعدادی دیگر نیز نتوانسته‌اند در رشته خود موفق باشند.مسئول ستاد اجرایی کنکورهای آزمایشی و پایگاه‌های انتخاب رشته آموزش و پرورش به داوطلبان توصیه کرد که قبل از هر چیز زمینه علایق خود را شناسایی و همگام با آن به انتخاب رشته اقدام کنند.
محمود حسینی افزود: شناخت و آگاهی از رشته تحصیلی موجب ایجاد انگیزه در فرد می‌شود. برخی داوطلبان نسبت به رشتهها و دانشگاه‌هایی ابراز علاقه می‌کنند، اما پس از گذراندن یک یا دو ترم، احساس می‌کنند که در انتخاب خود اشتباه کرده‌اند. علت این امر بی‌اطلاعی و ناآگاهی از رشته‌های تحصیلی و مراکز آموزشی است.
توانایی علمی
علاقه فرد یکی از مهم‌ترین ملاک‌های انتخاب رشته است اما توانایی فرد نیز تعیین کننده است. از آنجا که در ماراتن ورود به دانشگاه همیشه افرادی که توانایی بیشتری دارند انتخاب می‌شوند، لازم است داوطلبان به نمرات خود توجه کرده و با واقع‌بینی هر چه بیشتر رشته و محل تحصیل خود را انتخاب کنند.
امکانات مراکز آموزشی
تعداد زیادی از مراکز آموزشی امکانات مناسبی در اختیار دانشجویان خود قرار می‌دهند که از جمله آنها می‌توان به خوابگاه، کمک هزینه‌های تحصیلی یا بن کتاب اشاره کرد. اما برخی از مراکز آموزش عالی و دانشگاه‌ها نیز نمی‌توانند برای دانشجویان خود این امکانات را فراهم آورند که داوطلب هنگام انتخاب رشته باید به این موضوع توجه داشته باشد.
بی‌شک بسیاری از داوطلبان برای آن که بتوانند شغل بهتری پیدا کنند یا این که احتمال اشتغال آنان افزایش یابد به دانشگاه وارد می‌شوند. همه رشته‌های تحصیلی از وضعیت شغلی یکسانی برخوردار نیستند و بازار کار برخی از آنها اشباع شده است. از طرفی بعضی از رشته‌های تحصیلی زمینه شغلی مناسبی ندارند چرا که یا شناخته شده نیستند یا ضرورت آنها در حال حاضر احساس نشده است. واقع‌بینی و دوری از تعصب، داوطلبان را یاری می‌کند رشته مناسبی انتخاب کنند.
هدف از ادامه تحصیل
می‌توان هدف‌های مختلفی را برای تحصیل در دانشگاه تصور کرد. برخی بر این باورند که باید حتی‌الامکان تا آخرین مقطع تحصیلی ادامه بدهند و به اصطلاح تا آخر خط بروند. در این صورت باید به طبیعت رشته تحصیلی مورد نظر نیز توجه داشت چرا که امکان ادامه تحصیل در بعضی از رشتهها وجود ندارد یا این که فقط در کشورهای دیگر می‌توان در آن رشته تحصیلات خود را در مقاطع بالاتر ادامه داد.برخی ورود به دانشگاه را راه‌حلی موقت می‌دانند.
به عبارت دیگر برای گریز از برخی مسائل و رویدادهای آتی این کار را انجام می‌دهند. بدیهی است این افراد به دنبال علاقه خود نیستند و هنگام انتخاب رشته هم، رشتهها و دانشگاه‌هایی را بر می‌گزینند که احتمال قبول شدن خود را در آنها زیاد می‌بینند. این امر پیامدهای منفی به همراه دارد که از جمله می‌توان به افت کیفیت آموزش عالی اشاره کرد.
این عده نه تنها هنگام ورود به دانشگاه موفقیت تحصیلی چندانی نخواهند داشت بلکه روی دانشجویان دیگر نیز اثرات منفی به جای می‌گذارند.یکی از مشاوران انتخاب رشته در این باره می‌گوید: متأسفانه در برخی موارد والدین، فرزندان خود را مجبور می‌کنند تا رشته تحصیلی مد نظر آنها را انتخاب کنند در حالی که فرزندشان هیچ علاقه‌ای به آن رشته ندارد.
البته این مسئله به هیچ وجه به معنی مشارکت نداشتن والدین در سرنوشت فرزندشان نیست.علاقه فرد به رشته، مهم‌ترین عامل انتخاب رشته است. نباید به هنگام انتخاب رشته تفکر داوطلب این باشد که به هر قیمتی شده در دانشگاه قبول شود.
سودجویان در کمین
در روزهای انتخاب رشته عده‌ای سودجو به عناوین مختلف و با شعارهای فریبنده و تبلیغات جذاب به دنبال منافع شخصی‌اند. سرپرست معاونت آموزش و پرورش نظری و مهارتی شهر تهران در این مورد گفت: اغلب این مؤسسات فاقد مجوز فعالیتند و از سوی دیگر صلاحیت این کار را هم ندارند.
حسینی افزود: بسیاری از مؤسساتی که ادعای انتخاب رشته می‌کنند نه تنها به داوطلبان ورود به دانشگاه کمک نمی‌کنند، بلکه موجبات تشویش، اضطراب، سردرگمی و اشتباه آن را فراهم می‌آورند.وی به داوطلبانی که مجاز به انتخاب رشته شده‌اند توصیه کرد با افرادی آگاه و مجرب که با رشته‌های دانشگاهی نیز آشنا باشند، مشورت کنند.
12توصیه
کارشناسان به داوطلبان توصیه می‌کنند در انتخاب رشته با توجه به استعداد، توانایی، علاقه و شناخت خود، آگاهانه تصمیم بگیرند و در عین حال به موارد زیر نیز توجه داشته باشند:
1 - قبل از انتخاب رشته با خانواده و افراد مجرب مشورت کنید.
2 - در انتخاب رشته با توجه به استعداد، توانایی، علاقه و شناخت خود، تصمیم بگیرید، زیرا ممکن است تغییر رشته یا انتقال مقدور نباشد.
3 - قبل از انتخاب رشته درباره موقعیت جغرافیایی و جایگاه علمی دانشگاه و رشته مورد نظر خود مطالعه و بررسی لازم را انجام دهید.
4 - دفترچه راهنمای انتخاب رشته را با دقت مطالعه کنید و هنگام دریافت برگه انتخاب رشته به اطلاعیه‌ها و نکاتی که سازمان سنجش یا دانشگاه‌ها در مورد ظرفیت و شرایط پذیرش منتشر می‌کنند توجه کنید.
5 - براساس نمره و رتبه خود انتخاب رشته کنید، زیرا انتظار بالای شما ممکن است باعث از دست دادن موقعیت‌های دیگری باشد که در آینده به راحتی نتوانید به دست آورید.
6 - هرگز به انتخاب رشته کامپیوتری اکتفا نکنید، زیرا کامپیوتر نمی‌تواند استعداد، علاقه و شخصیت شما را در نظر بگیرد. اما می‌توانید از انتخاب رشته کامپیوتری به عنوان راهنما کمک بگیرید.
7 - طوری انتخاب رشته کنید که رشته اول بر دوم، دوم بر سوم، و سوم بر چهارم و... برتری داشته باشد.
8 - امکان ادامه تحصیل در بعضی از رشتهها به سختی ممکن است؛ در انتخاب این رشتهها دقت کنید.
9 - رشته شهر خود یا شهرهای نزدیک را انتخاب کنید زیرا سهمیه اختصاص یافته برای شما بیشتر است و از طرفی امکانات خوابگاهی در دانشگاه‌های دیگر محدود است.
10 - انتخاب برخی از رشته‌های دوره شبانه، دانشگاه‌های غیرانتفاعی و پیام نور شهر محل سکونت خود را نسبت به دانشگاه‌ها و شهرهای دور دست در اولویت قرار دهید.
11 - با توجه به سهمیه قطب، استان و ناحیه شهر خود انتخاب رشته کنید زیرا تقریباً 70 درصد سهمیه اختصاص یافته به این مناطق مربوط به شماست.
12 - در انتخاب رشته‌های کاردانی در شهرهای دور دقت کنید، زیرا در صورت قبولی حتماً باید در آن رشته ادامه تحصیل دهید؛ در غیر این صورت به مدت یک سال از شرکت در کنکور سراسری محروم خواهید شد.