اين آمار نشان مي‌دهد كه طي سال‌هاي اخير تعداد كارتن‌خواب‌هاي شهر به‌طور باور نكردني افزايش پيدا كرده است چراكه آمار سال‌هاي پيش در اين خصوص كمتر از 5هزار نفر را نشان مي‌داد. جدا از اينكه چه عواملي مانند گسترش پديده اعتياد و فقر، باعث شده تا افراد زيادي از داشتن يك‌سرپناه محروم شوند، حالا اين نكته نيز مطرح شده است كه اساسا براي جمع‌آوري و نگهداري اين تعداد كارتن‌خواب در شهر چه بايد كرد؟ اين در حالي است كه سازمان رفاه، خدمات‌شهري و مشاركت‌هاي اجتماعي شهرداري تهران كه نقش اول را درمديريت سامان‌سراها و مددسرهاي پايتخت براي نگهداري كارتن‌خواب‌ها و معتادان سطح شهر بازي مي‌كند، اعلام كرده كه مراكز و تجهيزات فعلي، جوابگوي ميزان كارتن‌خواب‌ها نيست؛ آن هم در شرايطي كه به روزهاي بسيار سرد سال نزديك مي‌شويم. از سوي ديگر نيز خلأهاي قانوني و همراه نشدن سازمان بهزيستي روزبه‌روز شرايط را سخت‌تر مي‌كند. در اين ميان شوراي شهر تهران اعلام كرده كه براي بهبود شرايط فعلي تا پايان سال و از سال بعد، اعتبار بهتري را براي اين منظور درنظر مي‌گيرد.
احمد دنيامالي، رئيس كميسيون عمران و حمل‌ونقل شوراي شهر تهران در همين ارتباط گفت: «بايد بودجه سازمان رفاه براي سال94 به‌صورت غيرنقد ديده نشود و 100درصد عملياتي باشد. علاوه بر اين براي وارد شدن جدي‌تر سازمان بهزيستي هم بايد راهكاري انديشيده شود.»
راه‌حل: مديريت يكپارچه شهري
يكي از دلايلي كه سبب شده تا با وجود تلاش‌هاي فراوان طي سال‌هاي اخير از تعداد كارتن‌خواب‌هاي متكدي و معتاد در شهر كاسته نشود اين است كه آنها پس از جمع‌آوري، نگهداري در سامان‌سراها و تحويل به نهادهاي مسئول، بعد از مدت كوتاهي به سطح جامعه برمي‌گردند. زارع‌صفت، مديرعامل سازمان رفاه، خدمات‌شهري و مشاركت‌هاي اجتماعي شهرداري تهران هم بر اين نكته تأكيد كرده و علت را اجرا نشدن صحيح ماده 712 قانون مجازات اسلامي مي‌داند. در واقع اينطور برداشت مي‌شود كه اگرچه ساماندهي مقطعي كارتن‌خواب‌ها توسط شهرداري به‌عنوان مسكن كار خوبي است اما اين معضل بايد به‌صورت ريشه‌اي حل شود؛ ساده‌تر اينكه نياز است تا يكپارچه‌سازي مديريت شهري شكل بگيرد. مهدي چمران، رئيس شوراي شهر تهران به همين منظور معتقد است كه در ساماندهي كارتن خواب‌ها نه‌تنها وزارت بهداشت و سازمان بهزيستي بلكه دادستاني هم بايد حضوري فعال داشته باشد.
بهره‌گيري از مددكاران اجتماعي
نكته اسفناك ماجرا اما اينجاست كه در ميان كارتن‌خواب‌ها نه فقط متكديان و معتادان ديده مي‌شوند بلكه دانشجويان و تحصيلكرده‌ها، هنرمندان و حتي به قول شهردار تهران از جانبازان نيروهاي جنگ تحميلي هم هستند.
از طرف ديگر براساس آمارهاي سازمان رفاه 26درصد كارتن‌خواب‌ها را زنان بي‌خانمان تشكيل مي‌دهند. در اين ميان رئيس كميته اجتماعي شوراي شهر تهران بر اين اعتقاد است كه بهتر اين است كه با بهره‌گيري از مددكاران متخصص اجتماعي و مداخله آنان اين افراد را به صحنه اجتماع باز گردانيم. فاطمه دانشور در عين حال گفت كه شهرداري با اينكه ساماندهي كارتن خواب جزو وظايف سازماني‌اش نبوده اما از سازمان‌هاي متولي بهتر عمل كرده است و اين در حالي است كه براي حل اين معضل وزارت رفاه، سازمان تأمين اجتماعي، وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت نيز بايد جدي‌تر به صحنه بيايند و با شهرداري تعامل كنند.
وضعيت موجود و چشم‌انداز
هم‌اكنون در پايتخت 3مددسراي دائمي با ظرفيت 670نفر و 10مددسراي فصلي با ظرفيت 500نفر موجود است. از سوي ديگر نيز 2سامان‌سرا با ظرفيت 510نفر در تهران وجود دارد. اين در حالي است كه به گفته زارع‌صفت، مديرعامل سازمان رفاه، خدمات شهري و مشاركت‌هاي اجتماعي شهرداري تهران به ظرفيتي حدود 7هزار نفر نياز است و براي اين كار بايد بودجه بهتري به سازمان اختصاص يابد. به گفته وي سال گذشته نيز 4هزار تخت گرمخانه‌اي ايجاد شد كه كفاف كارتن‌خواب‌هاي شهر را نمي‌داد اما با اين وجود تمام سعي بر اين است كه امسال حتي با درگير شدن حسينيه‌ها، مساجد و تكايا، كارتن‌خوابي، شب‌هاي زمستان بدون سقف سپري نكند. وي اضافه كرد كه 25هزار نفر كارتن‌خواب و بي‌سرپناه از ابتداي امسال جذب، غربالگري شده و به مراكز مربوطه منتقل شده‌اند؛ اين آمار در سال گذشته 57هزار نفر بوده و پيش‌بيني مي‌شود با توجه سرماي هوا امسال بالغ بر 65هزار نفر شود. چشم‌انداز اين سازمان تا آخر سال 95هم حاكي از اين است كه بايد 50مجتمع خدمات و فوريت‌هاي اجتماعي و 6مركز ساماندهي كودكان كار و خياباني احداث شود.