رشد شبکه‌های اجتماعی با توجه به روند تکنولوژی در جهان به گونه‌ی غیرقابل کنترل است و تصور این موضوع که به‌توان شبکه‌های اجتماعی را به طور كامل کنترل کرد، ساده‌انگاری است. اما با ارتقاء دانش و آگاهي و نيز فرهنگ كاربران مي‌توان از آسيب‌هاي احتمالي جلوگيري و يا كنترل كرد.
فیس‌بوک، توییتر، اینستاگرام، لینکدین، گوگل پلاس، گروههای وایبری و... چشم‌انتظار کاربران تازه نفس هستند. شرکت‌های ارائه دهنده سرویس‌های اینترنتی، بقایشان در گرو فروش ترافیک مصرفی کاربران است و در اين ميان اين كاربران ناپخته هستند كه طعمه‌ي دام‌هاي گسترده آنها مي‌شوند.
اين شركت‌ها از زندگی آنلاین کاربران خود بسيار استقبال می‌کنند و خوشحال می‌شونداگر افراد گوشی‌هاي تلفن خود را حتی در رختخواب هم از خود جدا نكنند. شايد هر ثانيه آنلاين ما هزاران سود مالي به داخل جيب آنها سرازير مي‌كند.
در اين ميان هیچکس نه حوصله و نه وقت آن را دارد كه به پيشنهادات، راه‌كارها، توصيه‌ها و... گوش يا حتي توجه كند. افراد مشتاق تكنولوژي تنها به آنچه پيش روي خود دارند بسنده كرده و در اين عرصه همچنان بدون توجه به خطرهای احتمالی شبکه‌های اجتماعی به تاخت و تاز مشغول هستند.
حضور ناپخته کاربران اينترنت در شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌هاي مطرح دنیا را بر آن داشته تا براي آگاهي سازي، فرهنگ سازي و جلب توجه آنان، دست به انتشار مطالب آگاهي دهنده و آموزشي زنند. رسانه‌هاي چون؛ بيزينس اينسايدر (Business Insider ) ليستي از اشتباهات احتمالی در شبکه‌های اجتماعی را منتشر كرده است و مجله تايمز از خطاهایی می‌نويسد که می‌توانند شغل افراد يا بيشتر از آن، خانوده آنان را دستخوش فرو پاشي سازند و اينتر پرونور (Entrepreneur) نيز ليستي از خطاهای فاحش کاربران در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده است و ....آنها تلاش مي‌كنند تا آگاهي و هشدارهاي لازم را به كاربران بدهند. با اين وجود هنوز هم شاهد اشتباهات و خطاهاي فحاش كاربران در شبكه‌هاي اجتماعي هستيم.
به راستي چرا اين گونه است؟ چرا با وجود اين همه آموزش و اطلاعات سازنده باز ما شاهد چنين مواردي در شبكه‌هاي اجتماعي هستيم. مشكلات و دردسرهايي كه كاربران ناپخته و نا‌آگاه در اين شبكه‌ها ايجاد مي‌كنند، كم نيستند. آنان با كوچكترين انتقادي فرياد بر مي‌اورند كه " اینجا فضای خودم است. دوست دارم هر جور که دلم می‌خواهد باشم! هر کسی نمی‌خواهد به صفحه‌ی من سر نزند و..."
شايد آنان نمي‌دانند كه حضور هر فرد در دنیای مجازی، مانند اثر انگشت هر فرد، منحصر بفرد است و معرف ابعاد مختلف زندگي فرد محسوب مي‌شود و نيز مي‌تواند بازتاب‌های گوناگون و وسيعي را در دنياي واقعي به همراه داشته باشد.
اگر چه باید با تکنولوژی‌های روز و همه‌گير پيش رفت و به روز شد، اما با چه بهایی؟ گاهي بهاي آن كمرشكن مي‌شود، مي‌دانيد؟ داشتن و استفاده از تکنولوژی‌های روز خوب است، اما استفادهء صحیح از آن، نیازمند آگاهي، دید وسیع و بلند مدت کاربران است.
بنابراين سعي كنيد با رعايت نكات زير از آسيب‌هاي احتمالي شبكه‌هاي اجتماعي جلوگيري كنيد. قبل از هر چيز براي عضويت در يك شبكه از خود سوال كنيد و در پاسخ‌هاي آن تعمق كنيد. براي مثال:
- آیا واقعا عضو شدن در شبکه‌های اجتماعی يا اين شبكه بخصوص براي من خوب است؟
- حد و اندازه مشارکت در این شبکه چه ميزان است؟
- تا چه حد بايد در اين شبكه اطلاعات قرار دهم؟
- آيا هر فردي درخواست دوستی یا اضافه شدن به صفحه مرا داد، قبول کنیم؟
- آیا بايد از هر فردي شناخته يا نشناخته مانند؛ آشنايان دور، همكاران و... درخواست دوستي و اضافه شدن بدهم؟
- چگونه از این شبکه‌هاي اجتماعي مي‌توانم سود ببرم؟
- كيفيت و كميت فعاليت من چگونه ارزيابي مي‌شود؟
بعد از رسيدن به پاسخ‌هاي صحيح نكات زير را هم با دقت مطالعه و در آنها تامل كنيد.
- اولين نكته در ورود و ثبت نام در يك شبكه، شناسايي مناسب بودن آن با كار و فعاليت شما است. هنگام ثبت نام سعي شود كه تمام اطلاعات شخصي و خانوادگي را وارد شبكه نكنيد. ضرورتي هم ندارد. هرچند به شما گفته مي‌شود اين صفحه شخصي شما است و براي ديگران نشان داده نخواهد شد و ساير تعهدات ديگر... اما،چه كسي به شما گفته است كه كاركنان آن شبكه هر چند محترم، محرم اسرار زندگي خصوصي شما هستند؟ قبل از ارسال اطلاعات كمي انديشه كنيد!
بدانيد چه انتظاراتي از اين شبكه اجتماعي داريد و تا چه حد بايد در آن فعاليت كنيد. باري به هر جهت وارد شبكه‌اي نشويد. بعد از عضو شدن با آگاهي و درايت مطلب گذاشته و مطالب را دقيق بخوانيد.
- هر چیزی را فوری به اشتراك نگذاريد. به عبارتي هر مطلب جذاب یا هیجان‌انگیزي كه به دست‌تان می‌رسد یا جایی در شبکه‌های اجتماعی، سایت‌های خبری و... مي‌خوانيد را سريع و بدون تامل رو صفحه خود به اشتراك نگزاريد. مطالب را با درايت، گزيده و سنجيده انتخاب كنيد، منبع و اعتبار آن را ارزيابي كنيد تا زير سوال نرويد.
- آینده اینترنت و بیطرفی شبکه‌ای / آیا شرکت‌های کوچک اینترنتی از بین می‌روند؟ / اینترنت عامل تغییر ارتباطات رسانه‌ای / آیا خود را در اینترنت جستجو کرده‌اید؟ / اینترنت؛ منبعی جدید برای محققان / موتورهای جستجوی اخلاقی بر روی اینترنت / اینترنت شما را شاد می‌کند / اینترنت، سه‌بعدی می‌شود / اعتیاد اینترنتی نشانه‌ها و علائم / مواظب غریبه‌ها در اینترنت باشید / قربانیان تهدید اینترنتی به افسردگی مبتلا می‌شوند
- اگر گفتگویی در شرکت داشتيد، اگر عکس جمعي در یک مهمانی انداخته شده، اگر جمله‌ای در یک رابطه‌ی دوستانه گفته شده، اگر با دوستی دیداری داریم و بسياري از اگر‌هاي ديگر، مطرح کردن آن در شبکه‌های اجتماعی، باید قبل از هر چیز با اطلاع افراد مربوطه باشد. بخصوص اگر می‌دانیم که مجموعه تمایلی به انتشار آن مطالب ندارد، با وسوسه‌ی به اشتراک‌گذاری مبارزه كرده و از اين كار منصرف شويد.
- به خودتان احترام بگذاريد. چون مطلبي را همه به اشتراک گذاشته‌اند، دليل نمي‌شود تا شما هم فورا تبعيت كنيد تا مبادا از قافله عقب بیفتید! قدرت استقلال، استدلال و قدرت تمیز و داوری خود را افزايش دهيد.
- نكته بعدي اين است كه هر مطلب، عكس يا ويديويي را هر جایی پست نکنید! هر جا که عده‌ای جمع شده‌اند، دلیل بر آن نیست که منتظر مطالب و كارهاي شما هستند. چيز‌هايي كه به اشتراك مي‌گذاريد بايد با هدف جمع هم‌خواني داشته باشد و به درد جمع بخورد.
براي مثال؛ آيا درست است در یک گروه علمی، شروع به انتشار جوك، شوخي و مسخره‌بازي و.... شويد؟ و يا اصلا بحث‌هاي سياسي يا اقتصادي پيش بكشيد؟ حال اين جمع به شما به چه چشمی نگاه خواهند کرد؟ خودتان قضاوت كنيد. بلوغ اجتماعي شرط اول ارتباط است.
- از آزادي بيان شبكه‌هاي اجتماعي سوءاستفاده نكنيد. به عبارتي اگر تصور مي‌كنيد هر چه دلتان مي‌خواهد مي‌توانيد بگويد و بنوسيد، بايد بگويم دچار بدفهمی از مفهوم آزادی بیان شده‌ايد. هیچ جای دنیا مفهوم آزادي این نیست که هر چه دلتان خواست بگویید! براي مثال؛ اگر یک عده دور هم جمع شده‌اند که فقط بحث ادبی کنند بايد به انتخاب‌شان احترام گذاشته و حرف‌های سیاسی يا غيره در اين گروه مطرح نكرده و انتشار ندهيد. و هر كاري را در جاي خود انجام دهيد.
- حفظ حرمت‌ها و حريم اشخاص جزء بايد‌ها وضرورت‌ها در هر جا و مكاني است. شكايت و بيان مشكلات عاطفي، شكست‌هاي عاطفي، طلاق و زير سوال بردن طرف مقابل، قضاوت كردن، برملا كردن يك رابطه، نام و عكس شخص دوم و...همه اينها دور انسانيت و اخلاق انساني است. اين مسئله نه تنها در دنياي مجازي بلكه در دنياي واقعي نيز زشت، قبيح و غير انساني شمرده مي‌شود. با اينگونه كارها نه تنها مخاطبان خود را از دست داده بلكه از خود يك چهره زشت و ناهنجار نشان خواهيد داد كه كسي مابل به ارتباط با آن نخواهد بود.
- مسير و هدف گروه را منحرف نكنيد. سعي كنيد در همان مسير انتخابي فعاليت كنيد. هنگامي كه با انتقاد روبرو مي‌شويد، كمي تامل كنيد. نه اينكه صرفا بگويد؛ اینجا یه فضای آزاد است و هر كاري كه دلم خواست انجام مي‌دهم؛ ناراحت هستيد اينجا نياييد و....
آيا مي‌دانيد مفهوم فضای آزاد چيست؟ اين فضا در ذهن شما چه معنايي پیدا کرده است؟ درست است كه فضا آزاد است ولي اين نكته را نبايد فراموش كنيد كه هر سخن جايي و هر نكته مكاني دارد.
- زمان و ميزان حضور خود را در شبكه‌هاي اجتماعي كنترل كنيد تا مبادا وابسته يا به قولي معتاد آن شده و تمركز خود را در ساير مسائل زندگي از دست بدهيد.
- هر فردي را تنها به عنوان درخواستش به صفحه يا گروه خود اضافه نکنید. اگر کسی را به گروه دعوت می‌کنید، مطمئن شوید که می‌داند یا می‌تواند بفهمد آنجا چه خبر است. يا اينكه خودتان برایش توضیح دهید که در گروه چه خبر است.چه مطالب و گفتگوهایی پذیرفتنی است و...
- حجم خبرها را به شدت و آگاهانه کنترل کنید! به عبارتي سوهان روحي خود و ديگران نشوید. این که شبکه‌های اجتماعی امکان درمیان گذاشتن غرغرها، درد‌دل‌ها و انتشار خبرها را فراهم کرده، هيجان زده نشوید. سعي كنيد وقتی ديگران اسم و عکس شما را می‌بینند، منتظر یک متن یا خبر امیدبخش، الهام بخش و پر انرژی باشند.
- بهتر است گاهی تنها تماشاگر باشید و اصلا فعاليتي نكنيد. مجبور نيستيد حتما چيزي پست كنيد كه مابل به پست آن نيستيد. اگر حرفی ندارید یا خبر خاص و قابل عرضی در خور گروه نداريد چرا باید فعاليت كنيد بهتر از تماشاگر و يا خواننده مطالب ديگران باشيد يا اينكه براي مدتي اين تكنولوژي پرهزينه را خاموش كرده و صرفه‌جويي كنيد.
- به مطالب واکنش سریع نشان ندهید. وقتی در جمع یکی مطلبي ارسال مي‌كند كه به نظر شما برخورنده و توهين‌اميز است، فورا جواب ندهید. تامل كنيد يا اينكه براي مدتي از پشت سيستم بلند شويد و به كار ديگري بپردازيد و بعد با فكر باز دوباره به مطلب نگاهي بياندازيد و آن را با درايت و كمال آرامش ارزيابي كنيد.
از خود بپرسيد؛ آيا واقعا قصد آزار مرا داشته؟ يا اينكه آيا حرفش منطقی است؟ آیا لازم است واکنش تند نشان بدهم؟ اگر واکنش نشان ندهم چه اتفاقي می‌افتد؟ بهتر است آن را فراموش كنم. یا در نهايت می‌توانيد با یک تذکر خصوصی، بی‌آنکه جمع به تشنج کشیده بشود به مسئله خاتمه دهيد.
- در نوشته‌هاي خود دقت كنيد چه از نظر ديكته آن چه از نظر معنا و منظور آن...مي‌دانيد كه در برخي از شبكه‌هاي اجتماعي ویرایش یا حذف پیام‌ها وجود ندارد و روی وب هم این امکان محدود است. حتي با پاک کردن ظاهری یک پست لزوما به معنی حذف آن از همه جاي اينترنت نیست و ممكن است به شکل‌های مختلف در دسترس دیگران قرار گيرد.
بنابراين مطلبی كه ممكن است باعث سوء استفاده کسی شود را هرگز منتشر نكنيد حتي با وجود تدابير امنيتي اعلام شده‌ي سايت‌ها. شما پست‌هاي خود را بادقت و وسواس بسيار ارسال كنيد.كار از محكم كاري عيب نمي‌كند.
- مطالب خود را كوتاه، گزيده و مرتبط انتخاب كنيد. طولاني بودن مطالب مخاطبان را خسته و صفحه شما را كسل كننده خواهد ساخت.
- عجله نكنيد! قرار نيست با باز كردن صفحه يا چند ماه اول فعالیت، تعداد زیادی دوست، لایک، به اشتراک گذاری، کامنت و ... دريافت كنيد. يا اينكه برند يا محصول شما با حضور در شبکه‌های اجتماعی به يكباره در اوج قرار گيرد.
به ياد داشته باشيد كه در فضای مجازی، "جامعه‌ی بزرگتری از مخاطبان و دوستان" چندان ارزشی ندارد. اما، "جامعه‌ی کوچکتری از مخاطبان و دوستان وفادار" می‌تواند از لحاظ انسانی، احساسی، اجتماعی و اقتصادی، مفیدتر و اثربخش‌تر باشد.
- و نكته آخر اينكه این روزها، شبکه‌های اجتماعی گویاترین و معتبرترین رزومه افراد هستند. نشان دادن چهره‌ای مثبت، متعهد، دارای ثبات احساسی و نگرشی منطقی، می‌تواند فرصت‌های بسیار بیشتری را برای شما ایجاد کند. و گاهی هم یک عکس يا يك نوشته در اینستاگرام، فیس بوک، توییتر، لینکدین و يا .... برای از دست دادن شغل و آینده‌ی ما کافی است.
برگرفته از: .entrepreneur- time - businessinsider