شكار بي‌رويه در فريدونكنار و عرضه گوشت پرنده وحشي در كنار خيابان اصلي اين شهر سبب شده تعداد زيادي از سازمان‌هاي مردم‌نهاد گرد هم جمع شوند و به روند فعلي اعتراض كنند اما در اين ميان مسئولان سازمان محيط‌زيست وعده مي‌دهند با صدور پروانه شكار براي «دوماداران» موضوع شكار پرنده در فريدونكنار را ساماندهي خواهند كرد.
صبح‌هاي سرد پاييزي، فضاي امني براي زمستان گذراني پرندگان مهاجر در شمال كشور نيست. با شروع سپيده دم پرندگان آماده پرواز مي‌شوند. آنها چند متري را روي آب مي‌دوند تا پاهايشان از زمين جدا شده و اوج بگيرند. درست در نقطه اوج آنها، دامگاه‌داران فريدونكناري تورهايي را نصب كرده‌اند تا اين پرندگان را به دام اندازند.
پايان فصل كشت؛آغاز صيد غيرمجاز
همزمان با پايان يافتن فصل كشت، تداركات دامگاه‌داران براي صيد پرندگان مهاجر آغاز مي‌شود. آنها كانال‌هاي زهكشي كه براي خروج آب اضافي شاليزارها طراحي شده را مي‌بندند تا اراضي شاليزاري تبديل به تالاب شود. ارتفاع درختان حاشيه تالاب‌ها را كم مي‌كنند تا صيد راحت‌تري داشته باشند زيرا پرندگان براساس موانع، ارتفاع اوج گرفتن خود را تنظيم مي‌كنند. بدون شك اگر در مسير پرواز خود تور را ببينند مسير خودرا تغيير مي‌دهند. به همين دليل تورها روي زمين پهن مي‌شود و با آغاز پرواز پرندگان، به‌وسيله صيادان با طناب‌هايي كه در كنار درختان تعبيه شده از روي زمين بلند مي‌شوند و مسير پرواز پرندگان را مسدود مي‌كند.
پرندگان با برخورد به اين مانع از ادامه پرواز باز مانده و صيد مي‌شوند. اين شيوه صيد فقط يكي از روش‌هايي است كه در فريدونكنار استفاده مي‌شود كه به آن «گذر» مي‌گويند. نظارت بر دامگاه‌ها كه همان شاليزارهاي بهار و تابستان هستند، به‌دليل داشتن مالك خصوصي كار بسيار دشواري است. دامگاه‌داران اجازه ورود به زمين‌هاي خود را حتي به مأموران حفاظت سازمان محيط‌زيست هم نمي‌دهند. هر تحركي كه منجر به ايجاد ناامني براي پرندگان در منطقه شود، از سوي صاحبان اين زمين‌ها ممنوع اعلام مي‌شود. نه‌تنها انسان‌هاي متفرقه حق ورود به دامگاه را ندارند بلكه شكارگران طبيعي شامل گربه جنگلي، شغال، سنجاب، جغد و شاه بوف هم در دامگاه جايي ندارند. دامگاه‌داران براي آنها تله‌هايي را تعبيه كرده‌اند كه آنها را زنده‌گيري كنند. سپس براي جلوگيري از آسيب رسيدن به پوست حيوان آنان را با ضربات سنگين كشته و از پوست آنها براي توليد تاكسيدرمي استفاده مي‌كنند.به‌روز شدن شيوه‌هاي صيد، نسل پرندگان مهاجر را در معرض خطر انقراض قرار داده‌است. شيوه‌هاي سنتي صيد، فقط در روز انجام مي‌شد اما اين روزها در تمام طول شبانه‌روز صيادان فعال هستند.
ساماندهي بازار پرنده‌فروشي
پرندگاني كه در تورهاي صيادان گرفتار شده‌اند، پس از ذبح راهي بازار مي‌شوند. جالب اينجاست كه اين بازار در انحصار يك فرد خاص است. او كه به‌اصطلاح «چوب‌زن» ناميده مي‌شود براي پرندگان شكار شده قيمت‌گذاري كرده و فاكتور فروش صادر مي‌كند. سپس چندين فروشنده اقدام به توزيع يا فروش پرندگان وحشي مي‌كنند. در بازار امسال«خوتكا» كه مردم محلي به آن چهارتايي مي‌گويند جفتي 30هزار تومان قيمت دارد. مرغابي سرسفيد جفتي 56تا 70هزار تومان، غاز هر عدد 75هزار تومان و مرغابي سرسبز جفتي 80هزار تومان ارزشگذاري شده‌است.
سازمان حفاظت محيط‌زيست در محل بازار پرنده فروشي پلاكاردي نصب كرده كه روي آن نام انواع پرندگان در معرض خطر انقراض و ميزان جرايم صيد اين پرندگان اعلام شده‌است. براساس اين پلاكارد شكار غاز پيشاني سفيد بزرگ و كوچك، غاز پازرد و اردك سرسفيد ممنوع است اما معلوم نيست چرا با فروشندگان اين بازار كه اقدام به فروش برخي گونه‌هاي در معرض خطر انقراض مي‌كنند، برخورد قانوني نمي‌شود.
سيدحسن ميرمرادي، رئيس شوراي شهر فريدونكنار نيز در واكنش به سؤالي درباره شكار پرندگان در معرض خطر انقراض و فروش آن در بازار فريدونكنار، تأكيد مي‌كند كه مردم اين شهر كار غيرقانوني انجام نمي‌دهند. وي مي‌گويد كه غرفه‌هاي فروش پرنده در بازار پرنده فروشان، به افراد اجاره داده نمي‌شود و آنها به‌صورت فصلي از اين محل استفاده مي‌كنند.ميرمرادي تأكيد مي‌كند كه صيد در فريدونكنار قدمتي ديرينه دارد و هيچ پرنده غيرمجازي در اين بازار نديده‌است. اما احتمال مي‌دهد كه اين پرندگان از استان‌هاي همجوار به فريدونكنار منتقل شده باشند.
وي در پاسخ به اين پرسش كه آيا شهرداري برنامه‌اي براي كنترل بازار پرنده فروشان دارد يا خير؟ مي‌گويد كه درصورتي كه ممنوعيت فروش پرنده از سوي سازمان حفاظت محيط‌زيست اعلام شود، مسئولان شهرداري اقدام لازم را انجام خواهند داد.
ساماندهي صيد با صدور پروانه شكار
متأسفانه هيچ برآورد صحيحي از تعداد پرندگان شكار شده در فريدونكنار وجود ندارد. مسلم آهنگري، رئيس يگان حفاظت فريدونكنار هم در پاسخ به اين پرسش كه دقيقا چه تعداد پرنده در فريدونكنار شكار مي‌شود، آماري ارائه نمي‌كند.وي مي‌گويد: «سالانه بين 500هزار تا يك ميليون پرنده براي زمستان‌گذراني به فريدونكنار مي‌آيند و تعداد زيادي به وطن اصلي خود بازميگردند».
رئيس يگان حفاظت فريدونكنار با تأكيد بر اينكه صيد با تفنگ در اين منطقه ممنوع است از اقدام نيروهاي يگان حفاظت براي جمع‌آوري شب دام‌ها در يك‌ماه گذشته خبر مي‌دهد. وي همچنين تأكيد مي‌كند كه پرونده‌هاي زيادي توسط سازمان حفاظت محيط‌زيست در دادگاه تشكيل شده و صياداني كه اقدام به صيد پرندگان غيرمجاز كرده‌اند به دادگاه معرفي شده‌اند.
نظارتي وجود ندارد
محمد علي‌الله قلي عضو كمپين پرواز بر اين باور است كه فقط 30درصد از صيد در اين منطقه با استفاده از دوما (صيد سنتي )انجام مي‌شود و 70درصد آن از طريق دام هوايي (شيوه غيرقانوني صيد) است. بنابراين فروش 70درصد پرندگان موجود در بازار بدون پروانه صيد شده‌است. وي مي‌گويد كه براساس آخرين آمار اعلام شده از سوي مؤسسه جهاني حيات پرندگان، در سال 2003حدود 700هزار پرنده صيد مي‌شده كه اين رقم در حال حاضر به يك ميليون قطعه رسيده‌است.
شكارچيان حتي به لك‌لك‌ها هم رحم نمي‌كنند
اگر در گذشته فقط اردك سرسبز شكار مي‌شد و گوشت اين پرنده متقاضي داشت، امروز حتي لك‌لك‌هاي حرام گوشت كه گوشت بدطعمي دارند هم از گزند صيادان در امان نيستند. لك‌لك‌ها به بهانه خواص دارويي گوشتشان، شكار مي‌شوند و با تدابير خاصي كه براي طبخ آنها انديشيده شده، با چندبار جوشانده شدن در ديگ‌ها، خورده مي‌شوند. اين روزها 42سازمان مردم نهاد، كمپيني به نام پرواز تشكيل داده‌اند تا جلوي فعاليت صيادان را بگيرند. اما ابزار كافي براي مقابله با اين روند را در اختيار ندارند. زيرا مسئولان محلي بر اين باورند كه صيد پرندگان شيوه‌اي سنتي است و فقط بايد ساماندهي شود.