سفر مهم پوتين به تركيه و مذاكرات روز گذشته او با مقامهاي آنكارا در حالي صورت گرفت كه روزنامه وال استريت ژورنال گزارش داده كه برخلاف فريادهاي رجب طيب اردوغان، رئيسجمهور تركيه، آنكارا و واشنگتن به توافق نسبي درباره سوريه دست يافتهاند كه بعضي از خواستههاي تركيه را تأمين ميكند. ديدار روز گذشته پوتين و اردوغان نخستين ديدار رو در روي اين دو نفر از زمان تبديل پست اردوغان از نخستوزيري به رياستجمهوري بهحساب ميآيد؛همان كاري كه در سال ۲۰۱۲ پوتين در روسيه انجام داد.
رئيسجمهور روسيه ظهر روز گذشته از فرودگاه راهي مقبره آتاتورك شد و از آنجا به كاخ تازهتاسيس رياستجمهوري رفت تا با اردوغان كه حالا مقام رياستجمهوري تركيه را از پستي تشريفاتي به مهرهاي مهم تبديل كرده ديدار كند. تركيه از زمان آغاز ناآراميهاي سوريه همواره در جبهه مقابل مسكو قرار داشت اما با وجود اين اختلافها گزارشها نشان ميدهد كه دوطرف قصد دارند مبادلات تجاري سالانه خود را تا سال ۲۰۲۰ به ۱۰۰ ميليارد دلار برسانند.
افزايش مبادلات تجاري و مسئله انرژي مهمترين محور مذاكرات دوطرف خواهد بود اما مقامهاي كرملين اعلام كردهاند كه پوتين و اردوغان در نشستهاي خود مسئله سوريه و عراق را بهصورت جدي مورد بررسي قرار خواهند داد. روسيه پس از آلمان دومين شريك تجاري تركيه بهحساب ميآيد و آنكارا بيش از ۶۰ درصد گاز مورد نياز خود را از روسيه وارد ميكند. گزارشها نشان ميدهد كه تركيه قصد دارد در كنار افزايش حجم واردات گاز خود قيمت خريد انرژي خود از روسيه را كاهش دهد. شركت دولتي گازپروم روسيه گزارش داده كه ميزان واردات گاز تركيه از روسيه در سال ۲۰۱۴ به ۳۰ ميليارد مترمكعب رسيده است؛ رقمي كه در سال ۲۰۱۳، ۲۶/۷ ميليارد مترمكعب بوده است. تركيه قصد دارد به حجم واردات گاز خود ۳ ميليارد متر مكعب ديگر هم اضافه كند.
- تلاش روسيه براي مقابله با تحريمها
مقامهاي روسيه طي روزهاي گذشته آنكارا را شريك راهبردي اين كشور توصيف كردهاند و پوتين پيش از سفر به آنكارا در مصاحبه با خبرگزاري آناتولي اين كشور را يكي از مهمترين شركاي خارجي روسيه خواند.در سال2013حجم مبادلات تجاري بين روسيه و تركيه حدود 33ميليارد دلار بود و در سالجاري و براساس شاخصهاي بهدست آمده در 9ماه نخست سال2014، اين حجم 5درصد افزايش داشته است. رقمي كه قرار است با برنامهريزي صورتگرفته طي ۵سال گذشته افزايش چشمگيري داشتهباشد و به ۱۰۰ ميليارد دلار برسد. پوتين در پاسخ به سؤالات خبرنگاران درباره اختلافهاي 2كشور تأكيد كرده كه روابط 2كشور طي سالهاي گذشته پايدار بوده و با وجود شرايط بهوجود آمده باثبات ادامه داشته است. گزارشها نشان ميدهد كه روسيه قصد دارد از روابط خود با تركيه همچنين براي مقابله با تحريمهاي اروپا برسر مسئله اوكراين استفاده كند.
- تبادلات گسترده تجاري در ميان اختلاف سياسي
در سفر پوتين گروهي از وزيران كابينه روسيه او را همراهي ميكنند. همچنين قرار است با رياست پوتين و اردوغان پنجمين اجلاس شورايعالي همكاري تركيه و روسيه كه سال ۲۰۱۰ شكل گرفت طي اين سفر برگزار شود. با وجود ادامه روابط تجاري دوطرف در صحنه سياسي تركيه و روسيه اختلافهاي زيادي دارند كه مهمترين آن مسئله سوريه است. مسكو با حمايت از بشار اسد يكي از مهمترين موانع در مقابل طرحهاي تركيه براي تغيير نظام در سوريه بوده است.
يوري اوشاكوف، مشاور رئيسجمهور روسيه بدون اعلام جزئيات در اين رابطه گفت: مسائل مربوط به سوريه بهطور مفصل مورد بررسي رهبران روسيه و تركيه قرار خواهد گرفت، چرا كه براي مقامات هر دو كشور از اهميت بسيار زيادي برخوردار است. مقامهاي آنكارا بارها اعلام كردهاند كه تنها درصورتي حاضر به شركت در عمليات عليه گروه تروريستي داعش هستند كه اين اقدام در راستاي بركناري اسد صورت بگيرد. اكنون اما گزارش روزنامه وال استريت ژورنال نشان ميدهد كه طي سفر هفته گذشته بايدن به تركيه واشنگتن و آنكارا به توافقهاي مهمي درباره سوريه رسيدهاند.
علاوه بر مسئله سوريه اختلافهاي سياسي ديگري هم ميان دوطرف وجود دارد. تركيه از مسائلي كه در اوكراين اتفاق ميافتد و نيز پيوستن شبهجزيره «كريمه» به روسيه ناراضي است و اين الحاق را به رسميت نشناخته است. روز گذشته در ديدار وزراي امور خارجه تركيه و روسيه در آنكارا هم مقامهاي تركيه بار ديگر اعلام كردند كه پيوستن كريمه به روسيه را نخواهند پذيرفت. تاتارها بخش مهمي از ساكنان كريمه را تشكيل ميدهند كه از نظر قوميتي به تركيه بازميگردند و طبق سياست روسيه در كريمه به حاشيه رانده شدهاند. قبرس هم يكي ديگر از محورهاي اختلاف دوطرف است.
روسيه طرفدار قبرسيهاي يونان در مقابل قبرسيهاي ترك است. برخي پوتين ۶۲ ساله و اردوغان ۶۰ ساله را با تغيير پستهاي رياستجمهوري و نخستوزيري توسط آنها و سعي در ايفاي نقشي كاريزماتيك، شخصيتهايي مشابه توصيف ميكنند. سفر روز گذشته پوتين به آنكارا نشان داد كه اين شباهت براي حفظ منافع اقتصادي در ميان اختلافهاي سياسي هم ميان اين دو نفر وجود دارد.