واتسون به خاطر کشف مارپیچ دورشته‌ای DNA با همکاری فرانسیس کریک در سال 1953، به شهرت رسید. این کشف که موجب تحولی عظیم در بیوشیمی شد، جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی سال۱۹۶۲ را برای این دو و همکارشان، موریس ویلکینز، در پی داشت. اما در سال ۲۰۰۷، واتسون سخنانی آشوب‌‌برانگیز در رابطه با هوش سیاه‌پوستان بیان کرد که شهرت او را در جامعه علمی خدشه‌دار کرد.
در آن سال سان‌دی تایمز از قول واتسون نوشت که او : «او عمیقا درباره آفریقا احساس اندوهباری دارد، زیرا تمامی سیاست‌های اجتماعی مبنی بر این واقعیت است که هوش آنها با ما یکسان است -در حالی که همه آزمایش‌ها نشان می‌دهد واقعاٌ اینگونه نیست.» او همچنین افزود هرچند برخی گمان می‌کنند همه انسان‌ها با هوش برابر متولد می‌شوند، «کسانی که با کارکنان سیاه‌پوست کار کرده‌اند، می‌دانند که این نظر درست نیست.»
اظهارات واتسون موجب سر و صدای زیادی شد. او مجبور به کناره‌گیری از سمت خود به عنوان مشاور آزمایشگاه کولد اسپرینگ هاربر شد. گردهمایی‌های پیش‌فروش‌شده به افتخار او لغو شد. مراکز آکادمیک دعوت‌های‌شان از او برای سخنرانی را لغو کردند. همکارانش به شدت او را محکوم کردند. هنری کلی رئیس فدراسیون دانشمندان آمریکا، گفت: «او ما را به بدترین شکل ممکن ناامید کرد. این شیوه‌ای غم‌انگیز و منزجرکننده برای پایان دادن به یک دوران حرفه‌ای فوق‌العاده است.» رقیبانش او را مفتضح کردند. کریگ ونتر، دانشمندی که در مسابقه برای تعیین توالی ژنوم انسان رقیب واتسون بو، ددر سال ۲۰۰۷ به BBC گفت: «این برداشت که رنگ پوست پیش‌بینی‌کننده هوش است، نه اساسی در واقعیت‌های علمی دارد، و نه در رمز ژنتیکی انسان.»
این اولین بار نبود که اظهارات واتسون موجب برانگیختن اعتراضات عمومی شده بود. او تاریخچه‌ای از اظهارات تبعیض‌آمیز نژادی و جنسی داشت. اظهارات فی‌البداهه بی‌ملاحظه او شامل گفته‌هایی در رابطه با تأثیر نورخورشید و رنگ تیره پوست در میل جنسی زیاد لاتین‌تباران و بی‌‌همت بودن افراد چاق که مانع استخدام آنها می‌شود، بود.
از دیدگاه بسیاری دانشمندان بزرگترین خطای واتسون این بود که روزالیند فرانکلین- همکار زنش-که در استنتاج ساختار DNA به او یاری رسانده بود، در اعتبار این کشف شریک نکرد.
اما اکنون او پس از چند سال او در دام گستاخی‌های‌اش گرفتار آمده و به فراموشی سپرده شده است. او در مصاحبه‌ای با فایننشال تایمز گفت: «واقعاٌ کسی نمی‌خواهد بپذیرد که من وجود دارم.»
او گفت مدال جایزه نوبلش را می‌فروشد زیرا با وجود خدمتش چندین ساله‌اش در هیات مدیره چندین شرکت، درآمدی از خارج از دانشگاه ندارد. انتظار می‌رود این مدال طلا در حراج روز پنجشنبه ۴ دسامبر بین ۲.۵ تا ۳.۵ میلیون دلار به فروش برسد. واتسون گفت از این پول برای خرید آثار هنری و اهدای کمک‌های مالی به مؤسسات حامی او مانند دانشگاه شیکاگو، استفاده می‌کند. اما به گفته واتسون، این حراج همچنین بخت ورود دوباره به زندگی عمومی را به او می‌دهد.
او گفت: « زندگی منحصر به فرد من اجازه انجام کارهایی را به من داد. من به مانع بر خوردم. من به سهم خودم در ایجاد این وضعیت مقصر بودم. کاری از دست من برنمی‌آید، جز اینکه امیدوار باشم مردم واقعیت را درباره من بفهمند.»
اما برای کسی که رازهای DNA را آشکار کرد، و هنوز هم اصرار دارد: « به معنای متعارف نژادپرست نیست»، این آرزو ممکن است به شکلی که او امیدش را دارد، محقق نشود.
منبع:The Atlantic
ترجمه: مهسا شیرانی