رئيس‌جمهوركه هفته گذشته به استان گلستان سفر كرده بود، حين بازديد از اين استان گفت: «پس از برگزاري چندين جلسه كارشناسي و با توافق مسئولان، جزيره آشوراده استان گلستان در درياي خزر با مراعات مسائل زيست‌محيطي به يك مركز گردشگري تبديل مي‌شود.»
جزيره آشوراده بخشي از پناهگاه حيات‌وحش ميانكاله محسوب مي‌شود كه در سال1354 به‌عنوان ذخيرگاه زيست‌كره در فهرست يونسكو ثبت شد. اين جزيره تنها جزيره درسراسر سواحل جنوبي درياي خزر است و از آنجا كه در خليج گرگان واقع شده بخش عمده تخم ريزي ماهيان خاوياري در اين منطقه صورت مي‌گيرد و از لحاظ شيلاتي اهميت فراواني دارد. علاوه براين، آشوراده زيستگاه پرندگان كميابي چون قرقاول، زنگلوله بال و ايستگاه زمستانگذراني پرندگان مهاجر است.
اعلام خبر تبديل شدن آشوراده به مركز گردشگري، جامعه كارشناسان و فعالان محيط‌زيست را بهت‌زده كرد. كارشناسان مي‌گويند كه واگذاري آشوراده و تبديل آن به قطب گردشگري خطاي بزرگ زيست‌محيطي است اما آنچه بيش از تصميم رئيس‌جمهور باعث شگفتي كارشناسان محيط‌زيست شد، موافقت سازمان حفاظت محيط‌زيست با اجراي اين طرح است.
پيشينه
بخش جالب ماجرا اينجاست كه آشوراده 2بار پيش از اين هم تا آستانه واگذاري پيش رفته بود؛ بار نخست سال84 و اواخر دولت هشتم بود؛ زماني كه معصومه ابتكار، رياست سازمان حفاظت محيط‌زيست را برعهده داشت. ماجرا از اين قرار بود كه يك شركت گردشگري در سال82 مدعي مالكيت 380هكتار از اراضي آشوراده شد. مدير آن شركت ادعا كرد كه اسناد مربوطه را از بنياد ...گرفته است. اين درحالي است كه ميانكاله و آشوراده از سال1349به‌عنوان منطقه حفاظت‌شده اعلام شده و هرگونه سندي مبني بر مالكيت اين منطقه يا بخشي از آن فاقد وجاهت قانوني است.
با وجود اين، سال84 مدعيان مالكيت 380هكتار اراضي آشوراده با اين ادعا كه مي‌خواهند آشوراده را تبديل به كيش دوم كنند، توانستند در پايان دولت هشتم موافقت سازمان حفاظت محيط‌زيست را براي اجراي طرح گردشگري در آشوراده جلب كنند. در آن زمان رياست سازمان حفاظت محيط‌زيست را معصومه ابتكار برعهده داشت.
با اتمام دولت هشتم و روي كار آمدن دولت نهم، فاطمه واعظ جوادي، رئيس وقت سازمان حفاظت محيط‌زيست، با اين طرح مخالفت كرد و با پيگيري از طريق مراجع قضايي و سازمان بازرسي كل كشور اجراي طرح گردشگري در آشوراده غيرقانوني اعلام شد و در سال 86، جزيره آشوراده به سازمان حفاظت محيط‌زيست بازگردانده شد.
ماجراي آشوراده تا سال90 مسكوت ماند اما با انتصاب محمد جواد محمدي‌زاده به رياست سازمان حفاظت محيط‌زيست، واگذاري آشوراده بار ديگر به يكي از مباحث جنجالي زيست‌محيطي تبديل شد و در صدر اخبار زيست‌محيطي قرار گرفت. اين بار مالك يكي از شركت‌هاي فرآورده‌هاي لبني وارد ميدان شده بود با اين رويكرد كه 50هكتار اراضي آشوراده را تبديل به منطقه گردشگري كند.
در آن زمان با حمايت‌هاي مسئولان وقت سازمان حفاظت محيط‌زيست، آشوراده تا آستانه واگذاري پيش رفت اما مخالفت شديد بدنه كارشناسي سازمان حفاظت محيط‌زيست و فشار رسانه‌ها مانع تغيير كاربري آشوراده شد و بدين‌ترتيب يك‌بار ديگر، آشوراده از تخريب مصون ماند. در آن زمان يكي از منتقدان جدي واگذاري آشوراده معصومه ابتكار بود كه رياست كميته محيط‌زيست شوراي شهر را برعهده داشت. در آْن زمان علاوه بر ابتكار، مديران كل وقت منابع طبيعي و محيط‌زيست مازندران هم با اين طرح به‌شدت مخالفت كردند. اين طرح مخالف ديگري هم داشت؛ عليرضا اورنگي، رئيس وقت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري هم حاضر به امضاي تفاهمنامه‌اي نشد كه رئيس وقت سازمان حفاظت محيط‌زيست براي واگذاري آشوراده تنظيم كرده بود. بدين‌ترتيب اجراي طرح گردشگري در آشوراده ناكام ماند.
تصرف در منطقه حفاظت شده
پرونده تغيير كاربري آشوراده كه گمان مي‌رفت با روي كارآمدن دولت يازدهم - كه يكي از شعارهايش حفظ محيط‌زيست بود- براي هميشه مختومه اعلام شود، آبان‌ماه سال گذشته براي نخستين‌بار در دولت يازدهم از سوي معاون اول رئيس‌جمهور مطرح شد. اسحاق جهانگيري آبان‌ماه سال گذشته گفت كه قرار است جزيره آشوراده با همكاري و مسئوليت سازمان ميراث فرهنگي تبديل به قطب گردشگري شود.
جهانگيري در حالي از تغيير كاربري آشوراده و تبديل آن به قطب گردشگري سخن مي‌گفت كه اين منطقه 44سال است به منطقه حفاظت‌شده تبديل شده است. ضمن آنكه براساس طرح مديريت جامع پناهگاه حيات وحش ميانكاله كه به پايمردي زنده‌ياد كامبيز بهرام سلطاني تدوين شد و به تأييد سازمان حفاظت محيط‌زيست رسيد 70درصد عرصه‌هاي آشوراده جزو «زون حفاظت» است و دخل و تصرف در زون حفاظتي تحت هيچ شرايطي مجاز نيست.
همچنين براساس طرح مديريت جامع پناهگاه حيات وحش ميانكاله، حتي در زون تفرج هم نبايد بازار، هتل و ساير كاربري‌هاي گردشگري ساخته شود اين در حالي است براساس طرحي كه قرار است در آشوراده اجرا شود، پيست دوچرخه‌سواري و اتومبيلراني، احداث هتل و بازار هم پيش‌بيني شده است. علاوه براين، با اجراي اين طرح، بخشي از ساحل جزيره آشوراده كه ايستگاه زمستانگذراني پرندگان مهاجر است به قايقراني و ايجاد پلاژ شنا اختصاص يافته است. درحالي‌كه درطرحي كه قرار بود در دولت دهم در آشوراده اجرا شود، متقاضي اجراي طرح گردشگري متعهد شده بود كه هتل، بازار و ساير مراكز مرتبط را در بندرتركمن احداث كند.