به گزارش ايسنا؛ مرتضی مطیفی‌فرد - هنرمند گچ‌بر - در آستانه‌ی 70سالگی، از مسیری که آمده، راضی و خوشحال است که نقشی در شناساندن بخشی از هنر معماری به مردم داشته است. 17 آذرماه سال‌روز تولد اوست.
این هنرمند درباره‌ی آغاز فعالیتش در هنر گچ‌بری و علاقه‌اش به این هنر، اظهار کرد: من 17 آذرماه سال 1324 در اصفهان به دنیا آمدم. اجدادم در حرفه‌ی گچ‌بری فعالیت می‌کردند و پدر و برادرم نیز گچ‌کار بودند. وقتی بچه بودم آن‌قدر شیطنت می‌کردم که مادرم به پدرم گفت، من را هم همراه خودشان برای کار سر ساختمان ببرند. من از هشت سالگی روی چوب‌بست‌های گچ‌برها کار می‌کردم و با این هنر، بزرگ شدم. شاید در ابتدا اجبار بود، اما در مدت کوتاهی به این هنر علاقه‌مند شدم و تصمیم گرفتم دوره‌های مختلف آن را بشناسم.
او ادامه داد: در آن دوره، کتابی برای آشنایی با معماری و هنر گچ‌کاری نبود؛ برای همین خودم به دیدن آثار معماری دوره‌های ایلخانی، صفوی و قاجار رفتم و هنر گچ‌بری به کار رفته در معماری این بناها را مطالعه کردم. نتیجه‌ی این مطالعه، تألیف سه جلد کتاب و تدریس در دانشگاه بود. هنوز هم به تحقیقاتم ادامه می‌دهم و تصمیم دارم کتابی درباره‌ی هنر گچ‌بری در معماری دوره‌ی هخامنشیان بنویسم.
مطیفی‌فرد همچنین اظهار کرد: در دوره‌ای که مشغول فراگیری این هنر بودم،
استاد كارهاي گچ‌بر از طرح‌ها و اصول فرنگی، در کارهای خود استفاده می‌کردند، اما علاقه‌ی من به هنرهای سنتی ایران باعث شد به سمتی حرکت کنم که معماری ایران را در دوره‌های گذشته بررسی و هنر گچ‌بری به کار رفته در آن‌ها را مطالعه کنم. در همین حین، شبانه درس خواندم و دیپلم ریاضی گرفتم.
این هنرمند درباره‌ی جایگاه این هنر در معماری، بیان کرد: گچ یکی از بهترین مصالح برای ساختمان‌سازی و تزیین در معماری بناها شناخته می‌شود. این ماده از نظر جنس، ارزانی و انعطاف‌پذیری و همچنین انواع مختلف آن، در دوره‌های متفاوت مورد توجه ویژه‌ی معماران قرار گرفته است. ما حدود 24 نوع گچ داریم که بعضی از آن‌ها کمتر از 20 سال عمر می‌کنند و بعضی نیز تا چهار هزار سال پابرجا و مستحکم می‌مانند.
او توضیح داد: شاید خیلی‌ها گمان کنند که گچ‌کاری یکی از هنرهای تزیینی در معماری است، در حالی که وقتی آهن نبود، از این ماده برای استحکام بناها استفاده می‌شد. آثاری که از دوره‌ی هخامنشیان و ساسانیان به‌جا مانده موید این مطلب است. در دوره‌ی صفویان نیز استفاده از گچ برای استحکام قوس‌ها و پایه‌های ساختمان‌ها به اوج خود رسید. در دوره‌ی سلجوقیان بود که هنر گچ‌کاری به‌عنوان زینت در معماری، به اوج رسید و طرح‌های زیبایی در ساختمان‌ها با استفاده از این ماده زده شد. در این دوره به‌دلیل گران بودن کاشی به‌عنوان ماده‌ی زینتی در معماری ساختمان‌ها و ظرفیت بالای گچ، از این ماده به‌عنوان زینت استفاده می‌شد.
مطیفی‌فرد ادامه داد: گچ‌کاری محراب مسجدجامع اصفهان در دوره‌ی ایلخانیان، مسجدجامع نایین در دوره‌ی خلفای عباسی و همچنین گچ‌بری‌های عالی‌قاپو، چهل‌ستون و هشت بهشت جزو شاهکارهای این هنر در معماری ایرانی به‌شمار می‌رود. این آثار به‌عنوان قدیمی‌ترین آثار باقی‌مانده از این هنر، استقامت و زیبایی بالایی دارند. در موزه‌ی لوور فرانسه و موزه‌ی سن‌پترزبورگ روسیه، قطعه‌هایی از هنر گچ‌بری نگهداری می‌شود که بیش از 3000 سال قدمت دارند.
این هنرمند در ادامه به فعالیت خود در طراحی و بازسازی گچ‌بری بناهای مختلف اشاره کرد و گفت: من در دوره‌ی فعالیتم، هم در نوسازی ساختمان‌ها فعال بودم و هم در مرمت و بازسازی آثار به‌جا مانده از معماران گذشته؛ بازسازی محراب الجایتوی مسجدجامع تبریز، خانه امیرنظام، خانه مجتهد تبریزی، بازسازی مقرنس‌های خانه ارشادی اردبیل (مربوط به دوره صفویه)، بازسازی بقعه شیخ جبراییل کلخوران، مرمت حمام حسن‌خان و شهباز‌خان، گنبد سبز مربوط به دوره ایلخانی، کاروانسرای امین‌آباد شهرضا و چند بنای دیگر، از جمله فعالیت‌های من در این مدت است.
او اظهار کرد: خوشحالم که این کار را از کودکی آغاز کردم و تا امروز ادامه داده‌ام. من از طرف یونسکو و میراث فرهنگی دکتری افتخاری دارم و بسیار خوشحالم که برخلاف اجداد و پدرانم که این هنر را مختص خود می‌دانستند و آن را اشاعه نمی‌دادند، این هنر را در اختیار علاقه‌مند گذاشتم و اساتید برجسته‌ای را به هنر معماری ایران معرفی کردم.
مطیفی‌فرد اضافه کرد: من علاوه بر کارهای عملی خودم، از یک زمانی، شروع به طراحی گچ‌بری برای ساختمان‌ها کردم. خوشبختانه در این مسیر، قدم‌هایم آن‌قدر محکم بود که 250 استاد گچ‌کاری تحویل معماری ایران دادم.
به گزارش ایسنا، گچ‌بری یکی از هنرهای وابسته به رشته‌ی معماری است. این هنر به‌دلیل خاصیت مصالحی که در آن به کار می‌رفت، به‌شدت مورد توجه معماران در دوره‌های مختلف بوده است. استفاده از گچ برای ساختن بناها، قدمت بسیار زیادی دارد. در اهرام ثلاثه مصر که معماری آن‌ها مربوط به 4500 سال پیش است، از گچ به‌عنوان ماده‌ای مقاوم بهره گرفته شده است. بعدها از این ماده برای اندود کردن دیوارها و سطوح داخلی ساختمان‌های بسیاری استفاده می‌شد.
معماران دوره‌های هخامنشی و ساسانی را نخستین هنرمندانی می‌دانند که این هنر را به‌عنوان تزیین در بناها به کار گرفتند. با این حال، دوره‌ی ایلخانی را اوج هنر گچ‌بری می‌دانند. در این دوره، به‌وجود آمدن محراب‌های گسترده با انواع خطوط به ویژه گونه‌های مختلف کوفی، به‌کارگیری انواع گره هندسی با نقوش اسلیمی طوماری و اسلیمی ماری در لابه‌لای کتیبه و اسپرهای خط با گل و برگ‌های پهن و نیز گودی و برجستگی نقوش، موجب تحولی عظیم و خلق شاهکارهای عظیم گچ‌بری شد.
هرچند در دوره‌ی قاجار به‌دلیل سفر شاه‌ها به فرنگ، الگوها و طرح‌های گچ‌بری از کشورهای خارجی به بناهای ایران وارد شد، اما این تقلیدها به‌گونه‌ای نبود که هنر اصیل گچ‌بری ایران تحت تأثیر قرار گیرد.