باستانشناسان معتقدند، اين در بزرگ ۵۰۰كيلويي كه به درهاي امروزي بسيار شباهت دارد متعلق به بنايي ارزشمند بود. دومين فصل از كاوشهاي باستانشناسي محوطه كلچندارشمي ايذه با سرپرستي جعفر مهركيان درحالي پايان يافت كه يك در بزرگ با وزن نزديك به نيم تن وزن در اين محوطه باستاني كشف شد.
جعفر مهركيان، سرپرست هيأت باستانشناسي محوطه باستانيشمي در رابطه با جزئيات كشف اين اثر تاريخي در دومين فصل از كاوشهاي باستانشناسي كلچندارشمي به خبرگزاري ميراث فرهنگي گفت: در محوطه باستاني شمي آثار و سازههاي معماري بسيار ارزشمندي بهدست آمد كه يكي از اين آثار مربوط به يك در سفيد رنگ نيم تني ميشود. او گفت: اين اثر تاريخي كه نماي آن همچون درهاي امروزي است، به شكل چهارقاب و با 2سوراخ در جداره لبه كشف شده است.
ايندرحالي است كه آثاري از آهن نيز روي اين در تاريخي مشاهده ميشود. آنطور كه اين باستانشناس اعلام كرده است، بهاحتمال زياد اين در تاريخي كه مربوط به دوره سلوكي - اليمايي است در بنايي معتبر كاربرد داشت. مهركيان با اشاره به اينكه اين اثر تاريخي به مرور زمان بر اثر كندوكاوهاي بيرويه و كشاورزي مخدوش و دچار آسيب شده است اين در را يك اثر منحصربهفرد توصيف كرد.
بهگفته اين باستانشناس، در ساخت اين در دقت فراواني بهكار رفته، بهطوري كه در نوع خود بينظير است و با تمام درهاي سنگي ساده كه در اطراف اين محوطه باستاني يافت شده متفاوت است.
براساس اين گزارش، اين در نيم تني سنگي درحالي كشف شده كه كاوشهاي باستانشناسي محوطه شمي ايذه پس از 77سال دوباره آغاز شده است. نخستين فصل از كاوشهاي شمي در سال گذشته به سرپرستي جعفر مهركيان از ايران و ويتوريا مسينا از ايتاليا درحالي انجام گرفت كه باستانشناسان ساختارهاي معماري نيايشگاهي بزرگي كشف كردند. اين نيايشگاه اسرار بسياري از باورهاي آييني مردم اليمايي را بازگو ميكند. همچنين بهدليل كشف صفه و سكوهاي بزرگ در اين محوطه آييني، باستانشناسان آن را تختجمشيدي از دوره اليمايي ناميدند.