از مرمت ایوان نجف تا ساخت رواق ابوطالب و صحنی با وسعت ۲۲۰ هزار متر مربع

به گزارش خبرنگار ستاد بازسازی عتبات عالیات در نجف اشرف، در ایامی که اربعین حسینی را پیش رو داریم زائران اربعین حسینی به هر ترتیب و با هر وسیله ای و بسیاری هم با پیاده به سوی بهشت رهسپار شده اند؛ در این میان شیعیانی که به قصد زیارت امیر مومنان علی (ع) به نجف اشرف می آیند با چشمان خود می بینند که ستاد بازسازی عتبات عالیات توانسته با کمک مردم و خیرین نسبت به بازسازی و توسعه اعتاب مقدسه اقدام نماید و در این میان حرم مطهر علوی در نجف اشرف از مهمترین مکان هاست که همه شیعیان جهان بدان نظر ویژه ای دارند.

• صحنی با 220 هزار متر مربع وسعت در جوار حرم مطهر

نظر به افزایش روز افزون زائران عتبات عالیات بویژه زائران حریم امیر مومنان علی (ع) و محدودیت فضای حرم مطهر علوی ، ستاد بازسازی بر آن شد با طراحی و اجرای طرحی بنام صحن و شبستان حضرت زهرا(س) در دو بخش زیارتی و غیر زیارتی که از چند سال قبل کار آن آغاز شده است نسبت به توسعه حرم مطهر اقدام نماید تا عاشقان حریم امامت و ولایت بتوانند با آسایش و امکانات رفاهی بیشتری به آستان بوسی امام اول شیعیان نائل شوند. این طرح به گونه ای است که با قرار گیری در کنار بنای تاریخی و ارزشمند حرم مطهر که دست کم قدمتی 400 ساله دارد، کلیتی واحد و منسجم را شکل داده است.

کالبد این بنا که روح و معنای معماری اصیل اسلامی در آن دمیده شده مجموعه ای است هماهنگ و سازگار با کالبد موجود حرم قدیم که بر حسب نیازهای مردم و لزوم پاسخگویی به اهداف زیارتی- خدماتی و با تکیه بر بعد زیارتی توسط اساتید دانشگاه شهید بهشتی تهران طراحی و در نظر گرفته شده است و در جزء جزء آن هدف تامین آسایش و سهولت استفاده برای زائران و محبان امیر مؤ منان علی (علیه السلام) را مد نظر قرار دارد.

با ساخت صحن و شبستان حضرت زهرا(س) ظرفیت پذیرش زائر قریب به 10برابر ظرفیت حرم قدیمافزایش پیدا خواهد کرد. زیر بنای کلی عرصه زیارتی صحن 109 هزار متر مربع است و بخش غیر زیارتی نیز فضایی به وسعت 97 هزارمتر مربع خواهد داشت که در کنار فضاهای جانبی چون رواقها به 220 هزار متر مربع خواهد رسید. در حال حاضر بخش زیارتی در فاز سازه بیش از 93 درصد پیشرفت دارد و اجرای دیواره های پیرامونی و داخلی حدود 32درصدپیشرفته است. بخش غیرزیارتی (موزه(97.5) ، کتابخانه(76)،مضیف و سرویسهای بهداشتی(15درصد) و به طور کلی نیز در فاز اسکلت بیش از 60 درصد پیشرفت دارد.

• مرمت ایوان معروف نجف؛ ایوان طلای حرم مطهر علوی

ايوان طلا و اجزاى آن يكى از زيباترين و مهمترين بخش عمارت حرم مطهر علوى به شمار مى آيد که حکومت دیکتاتوری رژیم بعث آسیبهای فروانی به آن وارد کرد . بر این ایوان اشعار فراوانی در مدح حضرت علی (ع) اغلب به زبان فارسی و ترکی به صورت کتیبه های مختلف نقش بسته است که از آنها می توان به کتیبه با زمینه طلای با خطوط برجسته ، کتیبه های دو لایه مشبک با زمینه لاجورد - کتیبه القاب امیر مؤمنان و .... اشاره کرد.تمامی کتیبه های فوق در زمان نادری و به دستور شخص نادر شاه در سپر ایوان نصب شده است.

لطمات وارده بر کتیبه ها سبب گردید تا برنامه لازم جهت مرمت آن از سوی ستاد بازسازی عتبات عالیات و کارشناسان امر به تولیت حرم مطهر ارائه گردد تا زمینه لازم جهت حفظ این میراث ارزشمند فراهم شود. در این برنامه که از سال 90 آغاز شده است خشتهای ساده به شیوه ملقمه درجا و با اکسید جیوه در خود حرم مطهر مرمت و بازسازی شدند و سپس کتیبه های ایوان نیز از سال 91 در سه فاز اجرایی کتیبه های طلایی ساده ایوان طلا، کتیبه های با زمینه مینای ایوان طلا و کتیبه های با مضامین آیات و القابو با زمینه لاجورد تقسیم بندی و مرمت شدند.

با آغاز طرح و در فاز اول 141 قطعه کتیبه ساده با اشعار یک لایه مورد بازسازی قرار گرفت. در فاز دوم بازسازی کتیبه های ایوان حرم مطهر علوی 86 قطعه کتیبه که شامل نقوش اسلیمی ، آیات ، القاب امیرمؤمنان با زمینه لاجورد می باشد مورد بازسازی قرار گرفت . فاز سوم این طرح شامل بازسازی 165 قطعه کتیبه شعر و 40 قطعه کتیبه سوره مبارکه فتح بوده است .شایان ذکر است که روکش هر قطعه کتیبه 22 تا 30 گرم طلا با عیار 24 بوده است. کار مرمت این ایوان در بخشهای اولیه در عید غدیر سال92 پایان یافت.

• پروژه مرمت و نصب کتیبه گری و گنبد حرم مطهر علوی

کتیبه گریو گنبد حرم امیر المومنین (ع) با 276 سال قدمت در حالی که به مدت 30 سال از گنبد جدا شده بود، ؛با درخواست تولیت محترم آستان حرم مطـهر امیر المؤمـنین از ستاد بازسازی عتبات عالیات این پروژه در تاریخ 21/12/85 در دستور کار ستاد قرار گرفت و کارشناسان مرمت پس از تحقیقات مفصل اقدام به بازسازی آن کردند. کتیبه گریو گنبد1.40متر پهنا و51.77 متر طول داشته و از جنس مس و به شیوه مشبک با روکشی از طلا و لاجورد ساخته شده است. خطاطـی کتیبه را محمـد علی اصفهـانی در سه سطـر انجام داده بوده که دو سطـر بالا و پایین را اشعار فارسی با 436 قطعه و سطـر میانی را سوره مبارکه ی فتـح با 378 قطعه تشکیل می دهند.تمامی این قطعات را به همراه 211 قطعه مسی قـوس دار جهت هدایت باران زیر خشت های طلای در دوره نادری بر ساقه گنبد نصب شده بود.
آسیب های وارده بر کتیبه در دوره دیکتاتوری رژیم بعث باعث شده بود تا این میراث فرهنگی دو کشور به طور کلی تخریب شده و به مکان دیگری منتقل و در بدترین شرایط نگهداری شود که خوشبختانه با سقوط این رژیم ستاد بازسازی عتبات با زحمات فراوان آنها را جمع آوری و پس از انتقال به ایران در بهمن ماه سال 86 و سپری کردن دوره مرمت به طورکامل تا خرداد ماه سال 88 بازسازی شده و به نجـف اشرف ارسال شد. نصب نهایی کتیبه نیز در تاریخ 15/4/88 صورت گرفت.

حسینیه حیدریه

انبوه زائران حرم مطهر علوی و محدودیت فضای این حرم جهت برگزاری مراسم مذهبی و معنوی ستاد بازسازی عتبات عالیات را بر آن داشت تا این حسینیهرا در فضایی به وسعت 1200 متر مربع در سه طبقه با اسکلتی فلزی در ضلع شمال غربی بارگاه ملکوتی حضرت علی(علیه السلام)در نجف اشرف بسازد. طراحی آن توسط اساتید دانشگاه شهید بهشتی صورت پذیرفته است. در امر ساخت این حسینیه ستاد بازسازی استان آذربایجان شرقی مشارکت داشته است.کاربریهای این حسینیه شاملطبقه اول سرویس های بهداشتی و آشپزخانه و طبقات اول و دوم سالنهای ویژه جهت برگزاری مراسم های مذهبی و مطالعه می باشد. در آیین افتتاح این حسینیه وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی آقای دکتر حسینی و جمعی از مسؤولیندر عید غدیر سال 88 حضور داشتند.

• ساخت رواق ابوطالب و راه‌اندازی کارگاه قالیشویی

این رواق در ضلع غربی حرم مطهر علوی به متراژ 1260متر مربع ساخته شده است که هنرهایی نظیر سنگ کاری ، آیینه کاری و کتیبه های کاشی معرق زینت بخش آن است. در واقع رواق ابوطالب واسط بین صحن حضرت زهرا (س) و گنبدخانه حرم مطهر علوی می باشد . متبرعین ساخت این رواق صنف بلورفروشان بوده اند.

اما ستاد بازسازی عتبات عالیات از همان آغاز حضور در عراق لزوم ایجاد مجموعه ویژه جهت شستشو و رفوگری فرش را احساس کرده و لذا با همراهی یکی از متخصصین این امر و همراهی متبرعین اقدام به راه اندازی کارگاه قالیشویی و رفوگری با تجهیزات مربوطه در کلیه حرمهای مطهر نمود. ضمن اینکه فرشهای غیر قابل مرمت نیز با فرشهای جدید تامین و جایگزین شده اند. البته اقدامات مربوط به بافت فرش برای حرمهای مطهر هم اکنون در شهرهایی مثل کرج، میبد، کاشان و غیره ادامه دارد و اقدامات این ستاد که همواره بر پایه اعتقادات شیعه ، با همت مسئولین ،کمک های مردم و متبرعین عاشق اهل بیت (ع) می باشد همچنان ادامه دارد و عظمت و اقتدار شیعیان روز به روز بیشتر از قبل می شود.