پس از طرح چندين باره دغدغه‌هاي كارشناسان درباره پيشگيري از پيري جامعه و حفظ جواني در آن با درنظر گرفتن كارآمدي و كيفيت، اين موضوع مورد توجه مسئولان و كارشناسان قرار گرفت و حتي در مواردي همراه با اختلاف ديدگاه صاحب‌نظران نيز بود. چه اينكه تصويب قوانيني در اين زمينه در مجلس با حاشيه‌هايي همراه شد. نقطه مورد نظر همه افراد اما لزوم بحث و تبادل نظر كارشناسي در اين زمينه براي رسيدن به بهترين راهكار‌ها بود. برگزاري همايش رويكردهاي جديد جمعيتي از سوي دفتر امور بانوان استانداري تهران با همراهي وزارت بهداشت، شهرداري تهران، دانشگاه‌هاي علوم پزشكي تهران، ايران و شهيد بهشتي تازه‌ترين فرصت براي طرح اين ديدگاه‌ها بود.
در اين همايش معاون فني دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت، به تشريح وضعيت نرخ باروري در كشور پرداخت و گفت: بايد توجه داشت كه ميزان تولد، شاخص اصلي نيست بلكه ميزان باروري كلي بايد به‌عنوان شاخص اصلي مورد توجه باشد. دكتر محمد اسلامي با بيان اينكه به‌دنبال ارتقاي نرخ باروري كلي هستيم و مقام معظم رهبري در ارتقاي سلامت مادر و كودك همزمان با افزايش نرخ باروري تأكيد دارند، افزود: براساس بررسي‌هايي كه دو سه ماه قبل انجام داديم دختران و پسراني كه براي شركت در كلاس‌هاي آموزش ازدواج مراجعه كرده بودند، تمايل داشتند 29 /2فرزند داشته باشند.اسلامي با اشاره به عوارض تك فرزندي گفت: ازجمله عوارض اجتماعي اين وضعيت مي‌توان به برهم‌خوردن توازن و تعادل نسلي، كم رنگ شدن همبستگي اجتماعي، افزايش احتمال طلاق در نسل آينده، افزايش احتمال انزواي والدين در دوران پيري اشاره كرد. ميانگين فاصله نخستين تولد فرزند پس از ازدواج در كشور 5 /3سال است و بين فرزند اول و دوم 5سال است كه اين، مورد تأييد وزارت بهداشت نيست و مي‌تواند باعث تك‌فرزندي شود. به گفته وي و براساس يكي از تحقيقات انجام شده در تهران، 35درصد افرادي كه تك فرزند بودند تمايل به داشتن يك فرزند دارند. افزايش قصد تك فرزندي با داشتن فرزند پس از 30سالگي، افزايش تحصيلات و اشتغال زنان رابطه دارد. همچنين براساس اين تحقيقات اگر مسكن، شغل و معيشت مناسب تأمين شود، اكثر زوجين تمايل به داشتن ۳ فرزند دارند و ۶۵ درصد تك‌فرزندها قصد تك‌فرزندي ندارند.
هشدار درباره كاهش فرزندآوري
معاون بهداشت وزارت بهداشت نيز در اين همايش‌گفت: تعداد فرزندان خانواده‌هاي ايراني بين سال‌هاي 60 تا 64، 5 /6 فرزند بود اما اين روند رو به كاهش است و اكنون به 8 /1فرزند رسيده است. البته پيش از اين جمعيت‌شناسان هشدار داده بودند كه درصورت اصلاح نكردن سياست‌هاي جمعيتي ممكن است به اين وضعيت دچار شويم. دكتر علي‌اكبر سياري با اشاره به سن ازدواج در كشور گفت: در سال90 ميانگين سن ازدواج پسران 7 /26 و ميانگين سن زنان براي ازدواج 23سال بود. در حال حاضر 11ميليون دختر و پسر در آستانه ازدواج هستند. وي گفت: از زمان ازدواج تا فرزندآوري 5 /3سال فاصله وجود دارد و هرچه زودتر زنان حامله شوند مادر سالم‌تر خواهد بود و اين موارد قابل آموزش است. دوسوم زنان پس از 30سالگي تمايل به فرزندآوري ندارند .
كاهش نرخ دخترزايي در كشور
معاون برنامه‌ريزي و هماهنگي دبيرخانه شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي گفت: نرخ تجديد نسل يا دخترزايي در كشور به‌شدت كاهش يافته و از 3 درصد به 78صدم درصد در سال رسيده است. محمد اسحاقي افزود: هم نرخ باروري و هم دخترزايي كاهش يافته است. هر چند نرخ باروري كل در اكثر كشورهاي دنيا پايين آمده، اما شتاب اين كاهش در ايران سريع‌تر است، به‌گونه‌اي كه ايران دومين كشور اسلامي است كه پايين‌ترين نرخ باروري را بعد از كشور آلباني بين سال‌هاي 2005تا 2011 داراست. ايران در سال 1480درصورت رشد باروري پايين، 55ميليون و درصورت رشد باروري بالا حداكثر 150ميليون جمعيت خواهد داشت.
فرهنگ «فرزند بيشتر، جامعه آبادتر و آبرومندتر» نهادينه شود
آيت‌الله ناصر مكارم‌شيرازي در ديدار با رئيس دانشگاه علوم پزشكي قم با تأكيد بر اينكه مسئله جمعيت مسئله مهمي است و تنها با سمينارها نمي‌توان جوابگوي مشكل شد، گفت: در سمينارها بايد برنامه‌هايي تنظيم شود كه عملياتي باشد. بايد مسائل مربوط به ازدواج و كار جوانان درست شود و همچنين در زمينه مسكن مطمئن باشند تا سبب شود فكرشان راحت شود كه اگر بچه‌دار شوند، درد سر ندارد. بايد راهكار‌ها را نشان داد، تنها به اين صورت مي‌توان ازدياد جمعيت را حل كرد چراكه توصيه و سفارش خودش مشكل را حل نمي‌كند. اين مرجع تقليد با اشاره به اهميت فرهنگ‌سازي در اين زمينه از سوي رسانه‌ها، افزود: اين فرهنگ كه فرزند كمتر زندگي بهتر است بايد به فرزند بيشتر، زندگي بهتر، اجتماع قوي‌تر و كشور آبادتر و آبرومندتر تغيير كند تا زهر شعار سابق كه شعار حساب نشده‌اي بود، برچيده شود. رسانه‌هاي مختلف به‌ويژه رسانه ملي به وسيله دست‌اندركاران بهداشت و درمان و كساني كه در مسائل اجتماعي صاحب‌نظر هستند بايد اين مسئله را تعقيب كنند. وي خاطرنشان كرد: هنوز رسانه‌ها دين خود را به اين مسئله ادانكردند. بايد دين خود را نسبت به اين مسئله ادا كنيم تا اجتماعي قوي داشته باشيم. در برابر داعشي‌ها علاوه بر نيروهاي نظامي، نيروهاي مردمي نيز به ميدان آمدند. بنابراين اگر جمعيت نباشد نيروهاي مردمي كم مي‌شوند و اين مسائل نشان مي‌دهد كه جمعيت نقش اصلي را در همه برنامه‌ها ايفا مي‌كند.