عكس‌هاي محمدرضا دوميري گنجي آنقدر جذابيت داشت كه در محافل بين‌المللي عكاسي طرفداران زيادي پيدا كرد. موضوع خاص و نگاه جديدش باعث شد كه اين عكاس جوان ايراني هر لحظه موفقيت جديدي كسب كند. او مي‌گويد عكاسي از مساجد ايران را از 3سال پيش شروع كرده و قصد دارد اين پروژه عكاسي را همچنان ادامه بدهد. دوميري مي‌گويد كه معماري هنرمندانه ايراني-اسلامي آنقدر براي مردم كشورهاي ديگر جذابيت داشته كه بارها عكس‌هاي او به‌صورت خودجوش دست به‌دست گشته و تعداد زيادي از آنها مسحور زيبايي اين نوع از معماري شده‌اند.
توضيح: با توجه به سفرهاي زيادي كه آقاي دوميري در پيش داشتند، اين مصاحبه به‌صورت اينترنتي انجام شد.
- لطفا كمي از اطلاعات شخصي‌تان براي ما بگوييد؛ مثلا اينكه بچه چندم خانواده هستيد، اهل كجا، در چه رشته‌اي تحصيل كرده‌ايد و...؟
من 24سالم است و بچه اول خانواده هستم. يك برادر كوچك‌تر از خودم دارم. پدرم استاد دانشگاه و همينطور رئيس بنياد نخبگان استان مازندران است و مادرم هم پزشك است. خود من هم الان در دانشگاه، فيزيك مي‌خوانم و امسال قصد دارم در كنكور كارشناسي‌ارشد شركت كنم. از اينكه كلا در طبيعت زندگي كردم و ساكن بابل هستم، از بودن در طبيعت، كوه و جنگل لذت مي‌برم و همينطور از علائقم كه اين چند سال اخير خيلي درگيرش شدم و وقتم را زياد گرفته عكاسي از بناهاي تاريخي كشورم است كه براي رسيدن به اين علاقه‌ام هربار سفرهاي زيادي را انجام مي‌دهم.
- يادتان مي‌آيد اولين بار كي دوربين عكاسي به‌دست گرفتيد؟
اينطور كه يادم مي‌آيد نخستين‌بار در كودكي با دوربين پدربزرگم عكاسي كردم. آن زمان هم طبيعتا هيچ ايده‌اي نداشتم ولي اين كار خيلي برايم جذاب بود و هميشه هر موقع كه پاي عكس پيش مي‌آمد مشتاق بودم من آن عكس را بگيرم. اما نخستين دوربين خودم را كه دوربين ديجيتال 5مگاپيكسلي بود فكر مي‌كنم سال سوم راهنمايي خريدم و با آن از غروب خورشيد و يا طبيعت شهر بابل عكاسي مي‌كردم.
- الان چقدر زمان براي عكاسي مي‌گذاريد و بيشتر روي چه موضوعاتي كار مي‌كنيد؟
راستش را بخواهيد خيلي! با توجه به بازخورد‌هاي مثبتي كه اخيرا روي عكس‌هايم داشتم انگيزه‌ام دوچندان شده و تمام وقتم را مسائل مربوط به عكاسي پر كرده. البته چند ماهي است كه درگير انتشار مجموعه عكس‌هايم و مصاحبه در مجلات و خبرگزاري‌هاي مطرح دنيا هستم و وقت سفر و گرفتن عكس را ندارم اما به اميد خدا از زمستان و بعد از كنكور كارشناسي‌ارشد قصد دارم به بقيه نقاط ايران سفر كنم و مجموعه عكس‌هايم را كامل كنم.
- ايده‌هاي فعلي‌تان براي عكاسي چيست؟
به‌صورت كلي باز هم قصد دارم روي بناهاي تاريخي ايران كاركنم كه مساجد هم بخش عمده‌اي از آن را شامل مي‌شود. البته اميدوارم مجموعه عكس‌هايم از اين بناها تا سال ديگر كامل شود تا بتوانم بعد از آن كتابي از عكس‌هايم منتشر كنم.
- يكي از موضوعاتي كه ما را ترغيب به مصاحبه با شما كرد موفقيت‌هاي زيادي است كه در مجامع بين‌المللي به واسطه عكاسي‌تان كسب كرده‌ايد، لطفا كمي درباره موفقيت‌هايتان توضيح بدهيد؛ اينكه تا‌كنون چه موفقيت‌هايي كسب كرده‌ايد؟
اولين موفقيتم برمي‌گردد به 3سال پيش كه توانستم 2 عكس را (يكي از برج آزادي و ديگري عكسي از مسجد وكيل شيراز) در سايت‌هاي معتبر عكاسي بين‌المللي انتشار بدهم و خب اين شروع و انگيزه‌اي براي ادامه كارهايم بود. بعد از اين اتفاق هم (قبل از سال2014) در مسابقات عكاسي شركت كردم (هم داخلي و هم خارجي) و ديدن ساير عكس‌ها باعث شد مطالعه بيشتري كنم و با كمك گرفتن از ساير عكاسان، تكنيك‌هاي عكاسي‌ام را بهبود ببخشم. در اين مدت پذيرفته شدن عكس‌هايم در چند جشنواره داخلي و خارجي و انتشار 3مقاله آموزشي (به زبان انگليسي) به همراه عكس در مجله ديجيتال فوتوز انگليس و انتشار چندين و چند عكس در سايت‌هاي معتبر عكاسي و مجلات ازجمله موفقيت‌هايم بود. اما در سال 2014 اوج موفقيت‌هايم رقم خورد به‌طوري كه تك عكسم از حمام وكيل شيراز جزو 10عكس برتر مسابقه سازمان جهاني عكس سال 2014 در زمينه عكاسي پانوراما شناخته شد. عكس ديگرم در مسابقه پانورامي Epson بهترين عكس اچ.دي.آر سال 2014 جهان شناخته شد. در مسابقه ديگري در همين بخش از عكاسي (مسابقه جهاني كالار) عكس مسجد نصير‌الملكم جايزه سوم را به‌دست آورد. همچنين عكسم از سقف مسجد امام اصفهان عكس برتر روز سايت نشنال جئوگرافيك شناخته شد و در ادامه مجموعه عكس‌هايم از مساجد ايران در مجله نشنال جئوگرافيك (به زبان فرانسوي) در 4صفحه و به همراه متني در مورد من و شيوه عكاسي‌ام به چاپ رسيد. ضمن اينكه در سايت‌ها و شبكه‌هاي تلويزيوني خبري معتبر جهاني نظير سي.ان.ان، ياهو، اي.بي.سي، بي.بي.سي، ديلي‌ميل،MSN و N24 و اشپيگل، اي.پست ايتاليا و... مجموعه عكس‌هايم از مساجد ايران به تصوير كشيده شد. در مجلات تخصصي هنري و معماري مطرح جهان هم مجموعه عكس‌هايم از بناهاي تاريخي ايران مورد تحليل قرار گرفت. از همه مهم‌تر اينكه عكس‌هايم توسط خود مردم در تمامي جهان دست به‌دست گشته و در شبكه‌هاي اجتماعي به اشتراك گذاشته شده است.
- از چه زماني شروع به عكاسي از مساجد كرديد؟
تقريبا از 3سال پيش.
- چه چيزي درباره معماري مساجد وجود داشت كه شما را متحير كرد؟
حقيقتا مساجد ايراني بي‌نظيرند. براي نمونه رنگ‌هاي زيبا، كاشيكاري‌هاي منحصر‌به‌فرد، تقارن، استفاده از ستون‌ها در فضاي داخلي، پنجره‌ها و شيشه‌هاي رنگي و همينطور دست‌نوشته‌ها و آياتي كه در اين بناها كارشده‌اند همه و همه مجذوب‌كننده‌اند و كمتر جايي را در جهان مي‌توانيد پيدا كنيد كه تمام اين ويژگي‌ها را با هم داشته باشد.
- چقدر براي گرفتن اين عكس‌ها وقت گذاشتيد؟
معمولا در عكاسي بناهاي تاريخي 2 بخش وجود دارد؛ اول فراهم‌كردن مقدمات عكاسي مانند سفر و گرفتن مجوز كه بيشتر وقت به اين موارد اختصاص داده مي‌شود و هميشه قبل از سفر و همينطور بعد از رسيدن به شهر مورد نظر چندين روز براي گرفتن مجوز و كارهاي اداري وقت صرف مي‌كنم و همينطور به‌دنبال عكاسي مي‌گردم كه در همان شهر زندگي كند تا با من همراهي كند و از تجربياتش در مورد آن محل و بنا استفاده كنم و همه اين چيزها زماني را شامل مي‌شود كه ممكن است من براي گرفتن يك عكس صرف كنم.
- مي‌دانيد تا الان به چند شهر يا استان يا روستا سفر كرده‌ايد؟
من كارم را با شهر‌هاي مطرح كه بناهاي زيادي در خودشان دارند شروع و تا الان عكاسي از بناهاي اسلامي و مساجد 3شهر شيراز، اصفهان، يزد را تقريبا تمام كرده‌ام. به شهر‌هاي زياد ديگري هم رفته‌ام از چابهار در جنوب گرفته تا جلفا و تبريز در غرب و يا مشهد و كاشان و چند عكس از هر يك از شهرها دارم ولي اين عكس‌ها بيشتر جنبه آشنايي با موقعيت را براي من داشتند و براي عكاسي حرفه‌اي دوباره بايد به اين شهرها بروم. همانطور كه قبلا هم اشاره كردم قصد دارم در اين پروژه عكاسي، تمام ايران را بگردم و با توجه به وسعت كشور راه طولاني در پيش دارم.
- معمولا با چه وسيله‌اي سفر مي‌رفتيد؟
معمولا با اتوبوس، ماشين شخصي و گاهي هم هواپيما.
- مسجد‌ها را چگونه شناسايي مي‌كرديد؟
خوشبختانه با جست‌وجو در اينترنت و يا سؤال و جواب از عكاسان محلي هر استان مي‌شود اطلاعات خوبي به‌دست آورد. من اول اطلاعات كافي در مورد مسجد را به‌دست مي‌آورم و چندين و چند نمونه عكس از آن بنا مي‌بينم. سپس دقت مي‌كنم كه چه فصلي از سال از نظر زيبايي و داشتن نورمناسب بهتر است و همينطور تراكم گردشگران كمتري را داراست و سپس اقدام مي‌كنم.
- كدام مسجد شما را شگفت‌زده كرده است؟
مسجد نصيرالملك. اين مسجد در اوايل زمستان و تقريبا همين ايام بهترين و زيباترين جلوه خودش را به نمايش مي‌گذارد. از اين جهت كه در زمستان زاويه خورشيد با افق كم و صبح‌ها نور بعد از عبور از شيشه‌هاي رنگي تمام شبستان مسجد را رنگارنگ مي‌كند. زيبايي اين مسجد واقعا مسحور‌كننده است و در هيچ جاي ديگري اين همه زيبايي و رنگ را سراغ ندارم.
- نظر خارجي‌ها و كساني كه عكس‌هاي شما را نگاه مي‌كردند درباره هويت اين عكس‌ها چه بود؟ چه نظري مي‌دادند؟
كساني كه نظر مي‌دادند معمولا اطلاعات كمي از ايران داشتند اما با كمك اين عكس‌ها به گفته خودشان با ديد تازه‌اي به ايران نگاه مي‌كردند و از اين همه زيبايي و مساجد ايران متعجب بودند. خيلي‌ها پيام دادند كه بايد حتما به ايران بياييم و اين زيبايي را با چشمان خودمان ببينيم. معمولا خارجي‌ها از كاشيكاري‌هاي به‌كار‌رفته در مساجد تعريف مي‌كردند و آن را مختص ايران مي‌دانند.
- به‌نظرتان مظلوم‌ترين مسجدي كه ديديد كدام مسجد بود؟
راستش را بخواهيد مسجد شيخ‌لطف‌الله در اصفهان. از اين جهت كه با اين همه زيبايي و رنگ‌ها و كاشيكاري‌هاي بي‌نظير به‌عينه ديدم كه توجه كافي براي نگهداري اين بنا نشده. من تابستان امسال به اصفهان سفري داشتم. در روز جهاني نجوم مراسمي در اين مسجد در جريان و در آن به روي عموم باز بود. شايد باور نكنيد اما هزاران نفر همزمان وارد مسجد شدند؛ مسجدي تاريخي كه ظرفيت اين همه جمعيت را ندارد و عجيب‌تر از همه كودكان با كفش اسكيت روي كاشي‌هاي به‌شدت گرانبها و تاريخي مسجد راه مي‌رفتند و به جرأت مي‌توانم بگويم كه در يك شب بسياري از اين موزاييك‌ها آسيب ديدند. تمام اينها در حالي است كه در سفر‌هايم به كشورهاي ديگر نظير تركيه ديدم كه براي راه رفتن روي موزاييك مساجد به افراد كفش‌هاي پارچه‌اي مي‌دهند تا پا كنند و با آنها روي زمين راه بروند!
- قديمي‌ترين مسجدي كه رفته‌ايد خاطرتان هست؟
فكر مي‌كنم مسجد جامع فهرج در اطراف بافق بوده كه مربوط به دوره ساسانيان و صدر اسلام است. مسجد زيبايي است. به‌نظر مي‌رسد رو به تخريب است.
- هدفتان از گرفتن اين عكس‌هاي تأثيرگذار چه بوده؟ به‌نظرتان چقدر توانستيد هويت ايران را به مخاطبانتان بشناسانيد؟
هدفم اين بوده كه همانطور كه ساير كشور‌ها با توليد و ارائه تصاوير زيبا از بناهاي تاريخي خود در شناساندن خود به ديگران تلاش مي‌كنند من هم بتوانم با عكس‌هايم كشور زيبايمان را و معماري ايراني- اسلامي را به جهانيان بشناسانم. حقيقتا تا حد زيادي موفق بوده‌ام و اين عكس‌ها واقعا بازخورد خوبي داشته‌اند. تركيب هنر ايراني- اسلامي در بناها هر كسي را جذب مي‌كند و من با عكس‌هايم فقط واسطه‌اي بودم كه اين هويت به بيننده انتقال داده شود.
- جالب‌ترين بازخوردي كه تا الان گرفته‌ايد چه بوده است؟
جالب‌ترين بازخوردم از عكس مسجد نصيرالملك بوده كه دست به‌دست بين مردم در بسياري از كشور‌ها پخش شد.