سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس با هدف حفظ آثار و نشر آنچه ارزش های دفاع مقدس (جنگ عراق علیه ایران) و ترويج فرهنگ مقاومت، ايثار، جهاد و شهادت نامیده می‌شود و به موجب فرمان رهبر جمهوری اسلامی در پایان جنگ در مهرماه سال ۱۳۶۹ تاسیس شد. این سازمان در تابعيت ستاد كل نيروهای مسلح قرار دارد. از جمله اهداف این سازمان حمایت از تولید آثاری با موضوع دفاع مقدس است و برای علاقه مندان به تولید فیلم در این زمینه شرایطی را فراهم می کند تا بتوانند فیلم های مناسبی در این زمینه تولید کنند.
به همین منظور با امیر سرتیپ ابراهیم گلفام، رئیس سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس درباره برنامه‌ها و سیاست‌های این سازمان برای حمایت از ساخت فیلم‌های دفاع مقدس به گفتگو نشستیم.
امیر سرتیپ گلفام معتقد است که در این سازمان آمادگی حمایت از ساخت فیلم هایی با موضوع دفاع مقدس و ارتش وجود دارد اما برخی از فیلمنامه‌ها از عمق کافی برخوردار نیست و گاهی ممکن است فعالیت های ارتش را زیر سوال ببرد. او تاکید می کند که جنگ میان عراق و ایران یک جنگ منصفانه نبوده و 34 کشور علیه ایران با عراق همکاری می کردند و ایران با کمی و کاستی های فراوان توانست برابر این تجاوز مقتدرانه بیاستد و اگر قرار باشد یک فیلم با موضوع دفاع مقدس ساخته شود می توان ضعف و قوت های جنگ را در آن به تصویر کشید، البته به شرط آنکه فیلمساز تنها به هدف تخریب ارتش دست به تولید فیلم نزد.
او می گوید که با جمع آوری اسناد تصویری از قهرمانان ارتش بانک اطلاعاتی آماده شده که می تواند در اختیار فیلمسازان قرار گیرد.
با ما در این گفتگو همراه می‌شوید:
* گرچه سال‌هاست سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس از تولیدات سینمایی حمایت مالی و معنوی می‌کند ولی هنوز شفاف نیست که چه آثار و چه فیلمسازانی می‌توانند از این حمایت‌ها برخوردار شوند. رویکرد فعلی سازمان چیست؟
-یکی از وظایف سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس این است که از تهیه کنندگانی که می خواهند فیلم هایی با موضوع ارتش و دفاع مقدس بسازند و می خواهند از امکانات ارتش استفاده کنند و یا از لوکیشن های دفاعی ارتش در فیلم های خود بهره ببرند حمایت کند.
این گروه از سینماگران با حضور در این سازمان باید فرایندی را برای تولید طی کنند تا در نهایت از حمایت های ما برای تولید فیلم برخوردار شوند، هر چند چنین حمایت هایی برای سازمان هزینه بر است، اما سعی می کنیم تا درخواست هیچ تهیه کننده و کارگردانی را رد نکنیم.
تهیه‌کنندگان فیلمنامه های خود را به ما ارائه می‌کنند و فیلمنامه ها توسط شورای فیلم و سریال بررسی می شود. گاهی فیلمنامه ها عمق بسیار کمی دارند و کارشناسان ما معتقدند که حق مطلب نظامی را ادا نمی کند به همین دلیل نمی توانیم در پروسه تولید آنها را همراهی کنیم. به عنوان مثال تهیه کننده یا کارگردانی به دنبال ساخت فیلم یا سریالی درباره شهید صیاد شیرازی است، اما فیلمنامه آنها عمق بسیار کمی دارد و از ما می خواهند که برای ساخت وارد عمل شویم.
متاسفانه برخی از فیلمنامه ها کیفیت مناسبی ندارند و باید اصلاح شوند و تا مورد تایید کارشناسان ما قرار نگیرند نمی توانیم از آنها حمایت کنیم.
* شما فقط فیلمنامه ها را رد یا تایید می کنید یا اینکه در جهت اصلاح آنها نیز مشاوره می‌دهید؟
- کارشناسان ما در سازمان حفظ آثار و نشر دفاع مقدس آماده هستند تا برای حل مشکل فیلمنامه های سینمایی و تلویزیونی به اهالی سینما و تلویزیون مشاوره دهند. خوشبختانه برخی از سینماگران اصلاحات را می پذیرند و بخش هایی از دیالوگ ها را تغییر می‌دهند اما متاسفانه برخی از سینماگران این تغییرات را نمی‌پذیرند. البته تغییراتی که ما روی آن اصرار داریم بر مبنای واقعیت‌های نظامی است و براساس سلیقه نیست.
به عنوان مثال در یکی از فیلم هایی که اخیرا روی پرده سینما رفت، شهید فلاحی را به تصویر کشیده اند. در این فیلم یک نفر به شهید فلاحی و با اشاره به اسلحه کمری شهید می گوید شما با همین اسلحه به جنگ آمده اید؟ این برادر فیلمساز عزیز که فیلمنامه را نوشته است، نمی داند که تمام افسران ارتش موظف هستند که هر جا می روند یک کلت به کمرشان ببندند حتی اگر فرمانده نیروی زمینی باشند و این به آن معنا نیست که فرمانده قرار است تنها با یک کلت به جنگ دشمن برود. ما به فیلمنامه این فیلم اشکال گرفتیم و گفتیم که باید اصلاح شود، اما فیلمساز مورد نظر این درخواست را نپذیرفت. دیالوگ هایی که از نظر ما باید تغییر کند بر اساس واقعیت اعمال می شود چرا که اسناد بی شماری از جنگ پیش ما است و ما بر اساس این اسناد و حقایق درخواست تغییر در فیلمنامه را داریم چرا که دفاع مقدس و فعالیت های نظامی یک علم است و باید با دقت و کاملا علمی انجام شود.
مگر می‌شود زمانی که فیلمنامه ای با موضوع دفاع مقدس برای ما می آورند ما چشم خود را روی ضعف های علمی آن ببندیم. در این صورت مخاطب هنگام تماشای فیلم ارتش را مورد نقد قرار می دهد و می گوید چرا ارتش که خبره این اصول است، چنین اشتباهی را کرده است.
* واکنش شما درست و طبیعی است و می‌تواند برخی اشتباهات نظامی فیلم ها را برطرف کند. از این بحث بگذریم و درباره تعداد تولیداتی که در سال مورد حمایت سازمان حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس قرار می‌گیرند، بفرمایید.
-ما در سازمان از تهیه کنندگان و سینماگرانی که به دنبال ساخت فیلم های غنی با موضوع دفاع مقدس هستند، حمایت می‌کنیم و تجهیزات و نیروهای انسانی را در اختیار آنها قرار می دهیم. سازمان حفظ آثار و نشر دفاع مقدس وظیفه تولید فیلم ندارد بلکه به عنوان حامی در فیلم های دفاع مقدس حضور پیدا می کند.
در واقع بیشتر تلاش می کنیم امکانات و تجهیزات لازم را برای فیلمسازان آماده کنیم، به عنوان مثال در سال جاری با حمایت فرمانده ارتش از شهرک سینمایی دفاع مقدس رونمایی شد و سینماگران می توانند به زودی و با تجهیز این شهرک برای ساخت فیلم های خود از آن استفاده کنند.
بسیاری از فیلم هایی که با موضوع دفاع مقدس روی پرده سینما می رود، توسط این سازمان مورد حمایت قرار گرفته است، به عنوان مثال اخیرا یک فیلم تلویزیونی با نام «شیپورچی» به کارگردانی وحید حسینی و با موضوع ارتش از تلویزیون پخش شد که در روند تولید آن مشارکت داشتیم.
*برخی از کارگردانان معتقدند که نهادها و سازمان های مرتبط با دفاع مقدس ممیزی هایی را برای به تصویرکشیدن جنگ اعمال می‌کنند و مانع تولید فیلم با موضوع دفاع مقدس از نگاه جدید می شوند. نظر شما چیست؟
-دفاع مقدس از اهمیت بسیاری برخوردار است و قسمت طلایی تاریخ ما است؛ چراکه ایران در 250 سال گذشته درگیر هر جنگی که شده است قسمتی از خاک خود را از دست داده است، اما دفاع مقدس تنها جنگی است که در آن نه تنها خاک خود را از دست ندادیم بلکه با افتخار و اقتدار توانستیم این تهاجم را به پایان رسانیم به همین دلیل هشت سال دفاع مقدس، نقطه طلایی تاریخ ایران است و باید به آن افتخار کنیم.
اگر در فیلمنامه ها بحث تضعیف ارتش و یا غیرواقعی بودن دفاع مقدس و عملکرد ارتش به میان آورده نشود، از فیلمنامه‌ها حمایت می کنیم. این هنر سینما است که دفاع مقدس را از زاویه های مختلف نشان دهد. قرار نیست که در همه فیلم ها تنها به عملیات ها توجه کنیم آن هم عملیات هایی که تنها به رد و بدل کردن تیر بین ما و دشمن محدود می شود.
در حال حاضر اکثر فیلم های دفاع مقدس به نشان دادن خاکریز و منفجر شدن تانک بسنده می کند، حتی در برخی از فیلم ها می بینیم که یک تانک با سرعت یک کیلومتر در ساعت در حال حرکت است و بعد توسط رزمندگان منفجر می شود. واقعیت دفاع مقدس این نیست و نباید تنها از این زاویه به آن نگاه کرد.
* با توجه به توضیحات شما تنها باید نقاط قوت در فیلم‌ها به نمایش گذاشته شود؟
-اگر قرار باشد از ابتدا تا انتهای یک فیلم نقاط ضعف ارتش جمهوری اسلامی را نشان دهیم، تاثیر خوشایندی ندارد. ما در طول دفاع مقدس گاهی عملیات های ناموفق هم داشتیم، گاهی ارتش عراق عملیات هایی داشت که در آن تعداد بسیاری از رزمندگان شهید می شدند و منطقه مورد نظر از دست ما می رفت. باید قبول کنیم که عراق دشمن قوی‌‌ای بود. ارتش در طول هشت سال دفاع مقدس 48 هزار شهید داد، سپاه نزدیک به 40 هزار نفر و بسیج نزدیک به 80 هزار نفر شهید داده است. همه این شهدا برای حفظ میهن رفتند اگر بخواهیم در فیلم ها هشت سال دفاع مقدس را زیر سوال ببریم، کار درستی نکرده ایم.
گاهی ممکن است فکر ناثوابی جلو بیاید و تنها هدف آن زیر سوال بردن دفاع مقدس باشد ما باید حواسمان به چنین فیلم هایی باشد. در واقع تولیدات سینمایی با موضوعات دفاع مقدس یک فیلم ساده نیست بلکه بعدها تبدیل به سند دفاع مقدس می شود.
از نظر ما ایرادی ندارد که نقاط ضعف دفاع مقدس به نمایش گذاشته شود، اما باید اهداف درستی برای این نمایش ها در نظر گرفته شود. ما فراز و نشیب های بسیاری در جنگ داشتیم و واقعیت این است که دشمن ما، دشمن مجهزی بود و 34 کشور آن را حمایت می کردند و تمام غول های کشورهای عربی منطقه از عراق در این جنگ حمایت کردند. سرباز عراقی تا پشت خط مقدم شیرخشک هلندی می خورد، اما سربازهای ما یک لیوان ساده هم نداشتند و حتی از نظر خوراک وضعیت مناسبی وجود نداشت. این مسائل نشان می دهند که مشکلات بسیاری در جنگ وجود داشت و ارتشی ها دلاورمردانه در این نبرد جنگیدند.
سال اول جنگ، عراق برنامه ریزی کرده بود که تنها در پنج روز خوزستان را بگیرد ولی چه اتفاقی افتاد که پشت کرخه زمین گیر شد؟ در واقع ارتشی های قهرمان ما با ایثارگری شهید شدند تا ارتش عراق را ماه های اول زمین‌گیر کنند. حتی رهبر معظم نیز تاکید کردند که اگر ارتش توسط قاسمعلی ظهیرنژاد، پل نادری را در شمال خوزستان نبسته بود، دزفول سقوط می کرد و بعد از آن آبادان را از دست می دادیم.
قطعا در جنگ تلخی و شیرینی های بسیاری وجود داشت ولی برای نشان دادن آنها باید نیت خیر داشت. اگر نیت فیلمسازان پاک باشد و بحث زیرسوال بردن ارتش در فیلم ها مطرح نباشد، از فیلم های سینمایی حمایت می کنیم.
*ارتش ایران در صف و ستاد، اسطوره های بزرگی دارد که هر کدام می تواند سوژه خوبی برای سینما باشد. آیا سازمان حفظ آثار و نشر دفاع مقدس تحقیقات لازم برای شناسایی این اسطوره ها انجام داده تا در اختیار سینماگران قرار دهد؟
-پروژه ای با عنوان جمع آوری تاریخ شفاهی دفاع مقدس شروع کرده ایم و در این پروژه به سراغ پیشکسوتان، فرماندهان و قهرمانان ارتش رفته ایم و اسناد تصویری از تاریخ شفاهی دفاع مقدس را ضبط کرده ایم. بعضی از این مستندها به ده‌ها ساعت می رسد. در حال حاضر یک بانک اطلاعاتی با چندین هزار ساعت مصاحبه در اختیار داریم و آماده ارائه آن به سینماگران هستیم. در این اسناد تصویری موضوعات خاصی مطرح شده است که می تواند تبدیل به فیلم های موفقی شود.
مهر