پرواز اختصاصي هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران براي بازگرداندن اشياي خوروين ساعت 20:40 عصر پنجشنبه گذشته به فرودگاه مهرآباد تهران رسيد.
هزينه پيگيري پرونده حقوقي بازگرداندن اشياي تاريخي ايران از بلژيك در طول 33 سال گذشته و براساس آنچه برخي مقامات سازمان ميراث فرهنگي اطلاع دادند، حدود100 هزار دلار بود و اين در حالي است كه هزينه بازگرداندن اشياي تاريخي به كشور با يك پرواز اختصاصي چارتر شده توسط سازمان ميراث فرهنگي، 130 تا 200 هزار دلار تخمين زده‌شده است.
اشياي باستاني خوروين شامل سفالينه‌ها، اشياي مفرغي و برنجي است كه به گفته مسئولين سازمان ميراث فرهنگي قرار است در روزهاي آينده با رعايت شرايط حفاظتي براي بررسي در اختيار باستان‌شناس‌ها قرار بگيرد. آنطور كه محمدحسن طالبيان، معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي گفته است رونمايي از اين اشيا به‌زودي در موزه ملي ايران انجام مي‌شود.
پيروزي بزرگ در پرونده بروكسل
مسعود سلطاني‌فر، رئيس سازمان ميراث فرهنگي كه همراه با معاون ميراث فرهنگي، رئيس يگان حفاظت سازمان ميراث فرهنگي و رئيس موزه ملي ايران در فرودگاه مهرآباد تهران حضور داشت تا از تحويل اشيا و انتقال آن‌ها به موزه ملي ايران اطمينان يابد، اعلام كرد كه 228 شيء باستاني از محوطه خوروين در شهرستان ساوجبلاغ هم اكنون در موزه ملي ايران نگهداري مي‌شود كه با بازگرداندن 349 قطعه از اشياي به‌دست‌آمده از اين محوطه، يافته‌هاي خوروين به طور كامل در اختيار موزه ملي ايران قرار گرفته است. مسعود سلطاني‌فر بازگشت اشياي باستاني خوروين به ايران را پس از 33سال كشمكش حقوقي در سطح بين الملل يك پيروزي بزرگ در حوزه ميراث فرهنگي خواند و گفت كه اميدوار است به‌زودي با صدور مجدد راي دادگاه به نفع ايران در پرونده الواح هخامنشي و پرونده آثار مربوط به محوطه باستاني چغاميش اين آثار نيز طي ماه‌هاي آينده به كشور بازگردانده شوند.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي اعلام كرد: اشياي خوروين 53سال پيش به صورت غيرقانوني از ايران خارج شدند و از سال 1360 با اطلاع يافتن از محل نگهداري این اشیا در موزه سنت‌كانتر کشور بلژیک، ایران ادعای حقوقی خود را طرح و منازعه حقوقی با بلژیک برسر بازپس‌گيري آثار تاريخي متعلق به محوطه باستاني خوروين آغاز شد. آنطور كه سلطاني فر گفته است از زمان آغاز منازعه حقوقي براي استرداد اشياي خوروين به ايران، دادگاه بلژيك دو مرتبه عليه ايران حكم صادر كرد كه در هر دو مورد موضوع مالكيت ايران بر اشياي باستاني خوروين ناديده گرفته شد. اما با پيگيري مجدد ايران، ديوان عالي بلژيك در مهرماه سال 92 تقاضاي استيناف ايران در پرونده اشياي باستاني خوروين را پذيرفت و رسيدگي مجدد به اين پرونده در شهر لي‌يژ ادامه يافت. دادگاه لي‌يژ نيز در مهرماه سال 93 حكم به پيروزي ايران داد و بدين ترتيب مالكيت ايران بر اشياي باستاني خوروين پذيرفته شد.
ستون امنيتي براي انتقال محموله
2ماه پس از صدور حكم پيروزي ايران در كشمكش حقوقي با بلژيك براي استرداد اشياي تاريخي خوروين، هيات ايراني متشكل از مديركل اموال سازمان ميراث فرهنگي، مديركل حقوقي سازمان ميراث فرهنگي و يك ذيحساب به نمايندگي از وزارت دارايي كشور و يك كارشناس موزه ملي ايران دوشنبه هفته گذشته با يك فروند هواپيماي ايرباس 310 متعلق به هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران به بلژيك رفتند تا اشياي باستاني خوروين را از سفارت ايران در بروكسل تحويل بگيرند.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي به خبرنگاران گفته است كه اشياي بازگردانده شده به ايران متعلق به اواخر هزاره دوم و هزاره اول پيش‌از ميلاد مسيح است. مشاهدات همشهري از اسكورت اشياي باستاني خوروين تا موزه ملي بيانگر آن است كه 13 جعبه حاوي 349 شيء باستاني خوروين در يك كاميون حمل بار و اثاثيه منزل با اسكورت يگان حفاظت ميراث استان تهران و با حضور مسئولين ارشد سازمان ميراث فرهنگي بين يك كاروان مجهز به يگان‌هاي مسلح نيروي انتظامي و با همراهي نزديك به 20 خودرو پيشرو و محافظ از باند مقابل پاويون جمهوري در فرودگاه مهرآباد تهران به مسير ويژه در خيابان آزادي تهران هدايت شد و در كمتر از 20دقيقه به موزه ملي ايران در خيابان 30تير منتقل شد. عمليات جابه جايي و انتقال اشياي باستاني خوروين به موزه ملي ايران تا 11 شب روز پنجشنبه ادامه يافت.
شناسايي گورستان‌ها و تپه‌هاي باستاني خوروين در كاوشهاي باستان‌شناسي
روستاي خوروين در شهرستان ساوجبلاغ واقع در شمال استان البرز قرار دارد و احتمال داده مي‌شود كه بيشتر اشياي باستاني بازگردانده شده به ايران از 2محوطه گنج تپه و سياه تپه اين روستا به خارج از كشور قاچاق شده باشد. نخستين كاوشهاي باستان‌شناسي خوروين در سال ۱۳۲۸ توسط علی حاکمی و محمود راد در محوطه باستاني خوروين انجام شد و پس از آن‌ها نيز لويي واندنبرگ باستان‌شناس مشهور بلژيكي در سال 1333 در اين محوطه به كاوش پرداخت. چند گورستان قديمي، سفالینه‌های زیبا با اشكال حیوان و پرندگان و اشیای فلزي از جنس آهن و برنج که نشانه‌اي از ارتباط ساكنان كهن خوروين ساوجبلاغ با ساكنان خزر بود را آشكار مي كرد.