ابولا تبدیل به خبر اول سال ۲۰۱۴ شد؛ بالا‌تر از خبرهایی مثل داعش، جنگ اوکراین و جام‌جهانی برزیل. در طول چند دهه این ویروس مانند هیولایی در روستاهای آفریقایی متولد شد، رشد کرد، بر قلمرویش افزود و آن‌قدر قدرتمند شد که حالا دست به کشتار می‌زند.
ابولا هم به کابوس غرب آفریقا تبدیل شده است، هم بیماران را ناامید کرده است و سودای جهانی شدن دارد؛ بعد از لیبریا، سیرالئون، مالی و نیجریه، این بیماری در حال گسترش سایه سیاهش به اروپاست.
ابولا تا امروز حدود۶۵۰۰ کشته داشته و نزدیک به یک میلیون نفر را در کشورهای ابولازده در معرض گرسنگی و مرگ قرار داده است.
نه سونامی کشورهای جنوب‌شرقی آسیا، نه طوفان‌های هر ساله جنوب آمریکا و نه سیلی که همین چند هفته پیش اروپای مدرن را با خود برد، هیچ‌کدام قدرت این را نداشتند که نشان‌دهنده ضعف بشر در برابر طبیعت باشند.
خبر اول سال ۲۰۱۴ ویروسی کشنده بود که تمام کشورهای غرب آفریقا را در نوردید و به قدری غیر‌قابل کنترل شد که مردم سراسر دنیا را به واکنش وادارد؛ صد‌ها پزشک و پرستار از اروپا و آمریکا به کشورهایی که ابولا در آنها شیوع پیدا کرده بود، سفر کردند، رئیس بانک جهانی به عنوان یک پزشک متخصص بیماری‌های عفونی به غرب آفریقا رفت و از قدرت این بیماری گفت و در نهایت پای فوتبال هم به وسط کشیده شد و ستاره‌های بزرگ دنیای فوتبال را با کمپینی به نام «۱۱علیه فوتبال» در برابر این بیماری قرار داد.
بیماری‌ای که یک جنگ ۲۱روزه در داخل بدن میزبانش راه می‌اندازد و بیمار بدون هیچ سلاح، واکسن و دارویی فقط سه‌هفته فرصت دارد تا علائم طبیعی بدنش را از ویروس پس بگیرد.
شاید پیغام «در کنار هم می‌توانیم ابولا را شکست دهیم» از طرف ستاره‌هایی مثل کریستیانو رونالدو، ژاوی و نیمار، تنها دلگرمی هزاران کودک آفریقایی باشد که برای پس گرفتن زندگی‌شان باید ۲۱روز دوام بیاورند.
مجله تایم که یکی از معتبر‌ترین هفته‌نامه‌های دنیا به حساب می‌آید، از سال ۱۹۲۷ در آخرین ماه میلادی هر سال، شخصیت بر‌تر آن سال را انتخاب می‌کند.
آنها امسال هم دست به انتخاب زدند و مبارزان با بیماری ابولا را به عنوان چهره سال ۲۰۱۴ مجله تایم انتخاب کردند. پزشکان و پرستارانی که جان خود را به خطر می‌اندازند، فداکاری می‌کنند، جان خود را از دست می‌دهند اما مقاومت می‌کنند و به مبارزه‌شان با بیماری ادامه می‌دهند.
مبارزانی که برای مبارزه با این بیماری- که هنوز واکسن و دارویی برای درمان آن شناخته نشده است- هیچ سلاحی در اختیار ندارند و تنها چیزی که آنها را در تماس با بیماران از ویروس مصون نگه می‌دارد، شست‌وشوی بدن با وایتکس یا مایع ضدعفونی کننده است.
کافی است نگاهی به عمق فاجعه بیندازید؛ فقط ۶ زن در یک روز به خاطر نبود امکانات درمانی در یک بیمارستان، با ابتلا به همین بیماری فوت کردند. انسان‌هایی که به هر دلیلی مبارزه با یکی از مسری‌ترین بیماری‌های قرن بیست‌ویکم را انتخاب کرده باشند، به خاطر از جان گذشتن، قهرمانان دنیای معاصر ما هستند.
مثل الیوت باک، پزشک سیرالئونی که با مرگش نگاه دنیا را به این افراد جلب کرد. برادر او که یک پزشک در منطقه میدلند انگلیس است، بعد از شیوع ابولا در سیرالئون با وجود اصرار برای آمدن الیوت به اروپا، نتوانسته بود نظر او را عوض کند. الیوت در کمپ بیماران ابولا به بیماران رسیدگی می‌کرد تا اینکه خودش هم مبتلا به این ویروس شد.
مسوولان بیمارستان نمی‌خواستند او به سرنوشت ۳ همکار دیگرش که فوت کرده بودند مبتلا شود. حتی بیمارستانی در آلمان هم با آمدن الیوت به آنجا موافقت کرده بود، اما مسوولان سازمان بهداشت جهانی با بر عهده گرفتن هزینه‌های مالی این درمان مخالفت کرد.
درست وسط این مجادله و تصمیم‌گیری برای درمان او بود که ابولا قربانی بعدی را هم گرفت و الیوت از دنیا رفت. الیوت تا لحظات آخر زندگی‌اش به بیمارانی که به تخصص او نیاز داشتند خدمت می‌کرد، اما چون آفریقایی بود، نتوانست از شانس درمان شدن در بیمارستان‌های مجهز اروپایی برخوردار شود.
با اینکه امروز دنیا در قرن بیست و‌یکم به سر می‌برد، اما این حقیقت هنوز ادامه دارد که بعضی از انسان‌ها از برخی دیگر برابرترند. درمانگران خارجی‌ای که در لیبریا و سیرالئون مشغول کمک به بیماران و درمان مبتلایان به ویروس هستند، به محض آلوده شدن به بیمارستان‌های مجهز اروپایی می‌روند؛ مانند ویلیام پولی انگلیسی یا ۲ پرستار هلندی که هفته گذشته پس از ابتلا به ویروس، برای درمان به کشور خودشان فرستاده شدند.
اما از بین ۳۰۱ درمانگر محلی‌ای که در سیرالئون مشغول درمان بیماران بودند، تا الان ۱۴۴نفر فوت کرده‌اند، بی‌آنکه فرصت این را داشته باشند تا در خارج از کشور درمان شوند. شیخ عمر‌خان، پزشک سیرالئونی که سرپرستی مبارزه با ابولا را در این کشور بر عهده دارد و مردم کشورش به او لقب قهرمان ملی داده‌اند هم چند ماه پیش آلوده به این ویروس شد.
با وجود اینکه بیماری ابولا حدود نیمی از افرادی را که مشغول درمان بیماران هستند، به کام مرگ فرستاده، اما هنوز هم پرستاران زیادی مشغول مبارزه با آن هستند. چه کسانی به جز این مبارزان، شایستگی انتخاب به عنوان چهره سال را داشتند.
آنها قهرمانان دنیای معاصر هستند، مبارزانی که با تنها سلاح خود، جانشان توانسته‌اند هیولای ابولا را کنترل کنند.
- ترس جهانی از ابولا
«خون، عرق، اشک و بزاق». امروز در غرب آفریقا هر قطره از مایعات بدن انسان، می‌تواند مثل سمی مهلک عمل کند. در همه جا راه‌های پیشگیری از آلوده شدن را آموزش می‌دهند و درودیوار شهرهای آفریقایی با پوسترهای آموزشی پیشگیری از ابولا پوشیده شده است.
حتی تیم‌های فوتبال و بازیکنان تیم‌ها حین برگزاری مسابقات از دست دادن به هم قبل و بعد از مسابقه خودداری می‌کنند. در خیلی از مناطق سیرالئون که بیماری گستردگی زیادی پیدا کرده است، مسابقات فوتبال ممنوع شده است.
فوتبال برای مردم سیرالئون یعنی همه چیز. ایشا جانسون، رئیس فدراسیون فوتبال این کشور از عشق مردمش به فوتبال می‌گوید: «فوتبال تنها چیز لذتبخش این مردم است. سیرالئون کشور فقیری است.
مردم ترجیح می‌دهند گرسنه بمانند اما با پولشان بلیت یک مسابقه فوتبال را بخرند. روزهای یکشنبه هزاران نفر را می‌بینید که با پاهای برهنه روی ماسه‌های فریتاون مشغول بازی فوتبال هستند.» اما ۱۷۰۰نفری که در ۳هفته گذشته به خاطر ابتلا به ابولا فوت کرده‌اند، باعث شده‌اند لیگ فوتبال این کشور هم تعطیل شود.
شدت مشکلات این بیماری کنفدراسیون فوتبال آفریقا را مجاب کرد برای جلوگیری از گسترش بیماری، برگزاری جام‌ملت‌های آفریقا را از مراکش گرفته و به گینه‌بیسائو بدهد. دولت سیرالئون حتی در روزهای گذشته از برگزار نشدن جشن سال نوی میلادی، کریسمس، در سیرالئون خبر داد. جشنی که برگزاری آن با دید‌وبازدید‌های تبریک سال نو همراه خواهد بود و احتمال آلودگی را بالا خواهد برد.
ابولا بعد از قربانی کردن فوتبال و سالن‌های سینما و هر جایی که مردم می‌توانند گرد هم بیایند، حالا جشن کریسمس را هم از مردم سیرالئون گرفت.
اما مشکلات حل نشدنی به نظر می‌رسند. آنها حتی نمی‌توانند آن طور که دلشان می‌خواهد، از عزیزانشان که فوت کرده‌اند، خداحافظی کنند. طبق آمار بیشترین خطری که مردم را برای ابتلا تهدید می‌کند، دست زدن به بیماران نیست، بلکه ۲۰درصد افراد در مراسم خاکسپاری و حین تدفین به ویروس آلوده می‌شوند.
اما هزاران کیلومتر دور‌تر از جایی که ابولا دارد قربانی می‌گیرد، کسانی هم هستند که در وحشت از این بیماری به سر می‌برند.
ایگور گامولا، سرمربی تیم روستوف روسیه که تیمش در لیگ بر‌تر روسیه بازی می‌کند، در شروع فصل نقل و انتقالات، به مسوولان تیمش اعلام کرد که با بازیکنان سیاه‌پوست روستوف قرارداد امضا نکنند، چون ابولا می‌تواند از طریق آنها به تیم صدمه بزند.
بونیت آنگبوا، مدافع کامرونی تیم روستوف فقط به خاطر سیاه‌پوست بودن و ترس از ابولا از تیمش اخراج شد تا کمپین‌های ضدنژادپرستی مسوولان یوفا و فیفا بیش از هر چیز فقط یک شعار تبلیغاتی به نظر برسند.
حتی موج ترس از این بیماری در کشور خودمان هم شیوع پیدا کرده است. چاگو، بازیکن کامرونی تیم فولاد خوزستان هم با شروع تعطیلات لیگ بر‌تر اعلام کرد به دلیل ترس از ابولا، برای تعطیلات کریسمس به جای سفر به کشورش، به دوبی می‌رود.
- ستاره‌های فوتبال بر علیه ابولا
برای مردم نیجریه، سیرالئون و مالی فوتبال همیشه مسیری بوده تا تلخی‌های زندگی کمرنگ‌تر به نظر برسند. مردمی که نبود شغل، امکانات تحصیلی و امنیت را در تمام چند دهه گذشته با اشتیاقشان به فوتبال تحمل کرده‌اند.
این بار هم فوتبال آنها را تنها نگذاشت. مبارزان ابولا که برای مبارزه با این بیماری هیچ سلاحی به جز اراده ندارند، حالا دنیای فوتبال را هم در کنار خود می‌بینند.
ستارگان دنیای فوتبال در قالب کمپینی به نام «۱۱ علیه فوتبال» به کمک مردم آفریقا آمده است. کمپینی که بیش از هر چیز شکل‌گیری خود را مدیون جورج دیویس ۱۸ ساله می‌داند. بازیکن تیم ملی سیرالئون که سال ۲۰۱۴ در منچسترسیتی انگلیس بازی می‌کرد، تمام دنیای فوتبال را علیه بیماری ابولا متحد کرد.
دیویس سال گذشته برای کمک به بیمارستانی که از بیماران ابولا نگهداری می‌کرد، به کشورش سفر کرد. او چند ماه پیش دوباره برای کمک به این بیمارستان رفت و چهره سنگی ابولا را از نزدیک دید. از ۱۳پرستاری که در بازدید سال گذشته او در بیمارستان به بیماران آلوده کمک می‌کردند، فقط در طول چند ماه ۸نفرشان آلوده شده و فوت کرده بودند.
همین قربانی‌ها دلیل اصلی پیگیری‌های جورج دیویس برای تشکیل کمپین «۱۱ علیه ابولا» شدند. ستاره‌هایی مثل پپ گواردیولا، کریستیانو رونالدو، گرت بیل، نیمار، ژاوی و فیلیپ لام با حمایت فیفا، اتحادیه فوتبال آفریقا و سازمان بهداشت جهانی به مبارزه با بیماری ابولا رفته‌اند.
این کمپین با شعار «با هم ابولا را شکست می‌دهیم» ۱۱روش پیشگیری و درمان این بیماری را به مردم آموزش می‌دهد.
ستاره‌های فوتبال با استفاده از عکس، ویدیو، بنر و عکس از راه‌های حفاظت در برابر ابولا می‌گویند. شاید اهمیت این کمپین نسبت به بقیه کمپین‌ها در این باشد: «وقتی فوتبال صحبت می‌کند، همه گوش می‌دهند.» اما تلاش فوتبالی‌ها فقط به اینجا ختم نشد؛ دیوید بکهام، سفیر یونیسف قرار است برای فیلم آموزشی‌ای که توسط یونیسف تهیه می‌شود به غرب آفریقا سفر کند، بازیکنان وستهام انگلیس به کمک آلکس سانگ، بازیکن کامرونی خود رفته‌اند و کمپین «فوتبال به مبارزه با ابولا می‌رود» را راه انداخته‌اند و بازیکنان آفریقایی فوتبال هم اخیرا در ویدیویی تبلیغاتی در لباس تیم منتخب غرب آفریقا به مصاف ابولا رفته‌اند و در رختکن تیم شیوه‌های غلبه بر آن را به هم می‌گویند.
سال ۲۰۱۴ بدون شک سال فوتبال بود. ورزشی که در این سال قدرت و جایگاه اجتماعی‌اش را به همه دنیا نشان داد و هر جا آسیبی پزشکی، اجتماعی و اخلاقی وجود داشت، به خوبی اثرگذار بود.
با شروع سال گذشته میلادی بود که ستاره‌های فوتبال به کمپین ضدنژادپرستی اروپا پیوستند. چند ماه بعد تمام فوتبالیست‌های دنیا در حمایت از دانیل آلوز که هواداران نژادپرست ویارئال به سمت او موز پرتاب کرده بودند، کمپین موزی راه انداختند و با انتشار عکس خود در حالی که موز می‌خوردند، به نژادپرستی در اروپا اعتراض کردند.
چند وقت پیش بود که باشگاه بارسلونا کمپین «ترک سیگار با بارسلونا» را برای ترک کردن سیگار راه انداخت. بازیکنان بارسا توصیه‌های روزانه‌ای برای ترک دادن ۲۸میلیون سیگاری اروپا داشتند. برنامه بارسلونا بعد از یکسال منجر به ترک دادن ۲۷۰هزار سیگاری در اروپا شد. آیا سازمان، نهاد یا رسانه‌ای می‌شناسید که قدرت اجتماعی فوتبال را داشته باشد؟
منبع:همشهري‌جوان