چند سالي است كه اين وزارتخانه با مشكلات فراواني مانند كمبود بودجه دست و پنجه نرم مي‌كند و خانواده‌هاي دانش‌آموزان مجبور هستند منابع مالي مدارس را جبران كنند. چند سؤال در اين باره از سيدمحمد بطحايي، معاون توسعه مديريت و پشتيباني وزير آموزش و پرورش پرسيده‌ايم
- دانش‌آموز، معلم، اولياي دانش‌آموزان، مديران مدارس و حتي برخي مسئولان از وضعيت كنوني آموزش و پرورش اظهار نارضايتي مي‌كنند، چرا؟
آموزش و پرورش ما متأسفانه از مطلوبيت و كيفيت استاندارد فاصله دارد. از صدر تا ذيل، مسئولان آموزش و پرورش، روساي مناطق، مديران مدارس، معلمان، دانش‌آموزان و اولياي آنها از جهات مختلف نسبت به نظام آموزش و پرورش ما انتقاداتي دارند و من اين انتقادات را ناشي از فاصله آموزش و پرروش كشورمان از كيفيت لازم مي‌دانم. اما اينكه چرا ما نتوانستيم آموزش و پرورشي در سطح قابل‌قبول از رضايت ايجاد كنيم، ربطي به ديروز و امروز ندارد. ما در سال‌هاي پس از انقلاب همه تلاشمان را كرديم، ولي نتوانستيم به افق مورد نظر دست پيدا كنيم. بخشي از نقايص مربوط به نبود منابع لازم است، اگر قدري از مدارس مناطق برخوردار دور شويم، مي‌بينيم كه مدارس در ابتدايي‌ترين نيازها مانند فضاي فيزيكي و تجهيزات به‌شدت در مضيقه هستند. از طرف ديگر نيروي انساني و در راس آنها معلم به‌عنوان مؤثرترين عامل در كيفيت آموزش و پرورش همواره از دولت و نظام آموزش و پرورش توقع توجه بيشتري داشته و دارد. هميشه اين انتقاد بوده كه سطح رفاهي و معيشتي معلمان متناسب با مسئوليت و رسالت آنها نيست. ما تلاش مي‌كنيم با لحاظ همه تنگناهاي دولت يكسري تسهيلات براي معلمان ايجاد كنيم.
- انگار قرار نيست اين محدوديت‌ها كمتر شوند چون براساس شنيده‌ها بودجه سال آينده آموزش و پرورش چندان تعريفي ندارد... .
در لايحه بودجه سال 94، بودجه آموزش و پرورش نسبت به سال 93حدود 21درصد رشد داشته كه ظاهرا اين بودجه خوب است ولي نكته مهم كسري‌هايي است كه ما در آموزش و پرورش داريم. اگر قرار باشد آموزش و پرورش بدهيهاي خودش را به بازنشستگان، آب و برق و گاز و اجاره فضاي آموزشي و ده‌ها قلم بدهكاري ديگر بپردازد، سال آينده نه‌تنها بودجه آموزش و پرورش رشد نخواهد كرد بلكه 0/4 درصد هم منفي مي‌شود. همواره در سال‌هاي گذشته به جز يك سال، آموزش و پرورش با كسري بودجه روبه‌رو بوده و هميشه اين كسري را با خودش به سال آينده برده، به اين ترتيب امكان برنامه‌ريزي سلب مي‌شود.
- همين حالا هم از سرانه بهداشتي، ورزشي، فرهنگي و... خبري نيست. براي نگهداري مدارس هم بودجه‌اي نيست. تاكنون فقط 60ميليارد تومان سرانه به 105هزار مدرسه داده شده كه هرگز كفاف هزينه‌هاي مدارس را نمي‌كند. كمبود بودجه هم كه هست، پس چه بايد كرد؟
متأسفانه به‌دليل محدوديت‌ها رديف مستقلي كه براي نگهداري مدارس پيشنهاد شده بود به تصويب دولت نرسيد. دولت امسال120ميليارد تومان براي سرانه مدارس اختصاص داده‌است كه تاكنون نيمي از آن پرداخت شده و نسبت به سال گذشته بهتر است. همانطور كه شما گفتيد براي چنين موضوع مهمي در 105هزار مدرسه، اين مبلغ ناچيز است و مدارس نمي‌توانند كاري انجام بدهند. در بودجه سال 94راهكار بهتري ديده شده كه براساس آن درصدي از محل فروش گاز مصرفي براي سرانه مدارس اختصاص مي‌يابد. اگر اين موضوع تصويب شود گشايشي در سرانه واحدهاي آموزشي رخ مي‌دهد. از طرفي تجربه نشان مي‌دهد كه چرخ مدارس بدون كمك مردم نمي‌چرخد. در مناطقي كه اولياي دانش‌آموزان به لحاظ مالي ضعيف هستنـد و نمي‌توانند به مدارس كمك كنند وضعيت مدارس مناسب نيست.
- كمي درباره شرايط فعلي سرانه پرداخت مدارس توضيح دهيد.
در توزيع سرانه تعداد دانش‌آموزان هر مدرسه درنظر گرفته مي‌شود ولي به‌طور ميانگين به هر واحد آموزشي همين مبلغي كه شما گفتيد تعلق مي‌گيرد. در اين شرايط اين مبلغ بسيار ناچيز است و مدير نمي‌تواند با آن كاري انجام دهد. اين مبلغ با آنچه مدارس ما نياز دارند فاصله بسياري دارد. در برخي مدارس به‌علت پرداخت نكردن هزينه‌ها، آب و برق آنها در شرف قطع شدن است. آموزش و پرورش هم‌اكنون 80ميليارد تومان بابت آب و برق مدارس به وزارت نيرو بدهكار است كه با مساعدت‌ها پرداخت آنها به تأخير مي‌افتد.
- طرح رتبه‌بندي معلمان در چه مرحله‌اي است؟
دقت كنيد كه هدف اصلي طرح رتبه‌بندي، پرداخت بيشتر به معلمان نيست بلكه ارتقاي دانش و مهارت‌هاي حرفه‌اي معلمان را دنبال مي‌كند. البته يكي از مشكلاتي كه ما در آموزش و پرورش مانند ساير دستگاه‌ها داريم اين است كه بين افراد با توانايي‌هاي مختلف و با تلاش و كوشش متفاوت، تفاوتي در پرداخت وجود ندارد. بنابراين ايجاد انگيزه در معلمان اولويت اصلي رتبه‌بندي است.
- بالاخره‌مشكل بيمه طلايي فرهنگيان‌حل شد؟
واقعا نمي‌توانم اشكالاتي كه همكاران فرهنگي منتقل مي‌كنند را نفي كنم. خودم نيز مصاديقي را از نزديك ديده‌ام ولي شركت طرف قرارداد ما همه تلاش‌اش را به‌كار بسته تا مشكلات به حداقل برسد و مشكلات در حال كاهش است. نكته حائز اهميت اينكه هيأت دولت اخيرا نظام ارزشگذاري خدمات پزشكي را تصويب كرده كه براساس آن تعرفه‌هاي خدمات پزشكي تغيير و در برخي موارد تا 200درصد افزايش پيدا كرده است. همين عامل موجب شده تا شركت‌هاي بيمه‌اي منجمله شركت طرف قرارداد ما اعلام كند كه براساس اين تغييرات بايد تعرفه‌هاي ما نيز افزايش يابد. بيمه طرف قرارداد آموزش و پرورش معتقد است نرخ ضريب خسارات‌مان افزايش پيدا كرده و به‌شدت ضرر مي‌دهيم. البته جلسه‌اي در اين‌باره داشتيم و توافق كرديم فعلا تغييري در تعرفه‌ها ايجاد نشود ولي به هر حال در كيفيت خدماتي كه ارائه مي‌شود تأثير‌گذار است. قول مي‌دهيم كه از اول ارديبهشت 94طرح جامعي ارائه كنيم تا كيفيت خدمات بيمه‌اي افزايش يابد و همكاران فرهنگي از خدمات بهتري بهره‌مند شوند.
- بدهيهاي آموزش و پرورش ديده نشده است
برخي از مسئولان پيشين آموزش و پرورش مي‌گويند بدهي‌اي وجود ندارد اما براساس اسناد موجود برخي معلمان از سال 91مطالباتي مانند كمك هزينه ازدواج دارند كه هنوز پرداخت نشده‌است. اگر قرار باشد اين بدهي‌ها در بودجه سال 94ديده نشود، يعني سال آينده هم بايد اين بدهكاري را بدوش بكشيم و شرمنده تعدادي از همكاران فرهنگي باشيم. با وجود رشد21درصدي بودجه عملا بايد برخي فعاليت‌هاي ما ازجمله مسابقات علمي، جشنواره‌ها و اردوها متوقف شود.