از زيرشاخه‌هاي زندگي ايراني- اسلامي نوع پوششي است كه جوانان اين مرزوبوم برتن مي‌كنندو همه بر اين اصل تأكيد دارند بايد نمادي از يك جوان مسلمان ايراني باشد. از همين رو معاونت امور بانوان شهرداري تهران از 9تا 17دي‌ماه جشنواره و نمايشگاه عفاف و حجاب تسنيم را برگزار كرد كه هدف آن ترويج سبك زندگي ايراني- اسلامي در زمينه الگوسازي پوشش مناسب بانوان شهر تهران بود. در همين راستا سراغ اين نمايشگاه رفتيم تا با كيفيت و كميت سومين جشنواره تسنيم بيشتر آشنا شويم و ببينيم طراحان و دوزندگان لباس‌هاي بانوان چطور تارها و پودهاي پارچه را به لباسي فاخر و متناسب با شأن بانوي ايراني تبديل مي‌كنند.
ساعت نزديك به 10صبح است و بوستان گفت‌وگو پر از زنان و مرداني است كه يا در حال ورزش كردن هستند و يا از هواي تهران كه به‌خاطر وزش باد عاري از آلودگي است لذت مي‌برند. ضلع جنوبي پارك كمي شلوغ‌تر از قسمت‌هاي ديگر است و خانم‌هاي زيادي راهي آن سمت هستند. مسير حركت اكثر آنها به نمايشگاه دائمي شهرداري تهران ختم مي‌شود كه ميزبان سومين جشنواره عفاف و حجاب تسنيم است. از نكات جالب نمايشگاه، حضور خانواده‌ها در اين ساعت روز است كه اكثرا زوج‌ها به همراه فرزندان خود حاضر شده‌اند و در حال خريدكردن هستند. شايد همين برگ برنده سومين جشنواره عفاف و حجاب تسنيم به‌حساب بيايد كه توانسته خانواده‌ها را از قشرهاي مختلف جامعه در يك جا جمع كند و در نهادينه‌كردن فرهنگ پوشش اسلامي در بين آنها قدمي مؤثر بردارد. از در ورودي نمايشگاه كه وارد مي‌شوي 4رديف 9يا ده‌تايي مانكن با مانتو و روسري‌هاي رنگارنگ و طرح‌هاي جالب به چشم مي‌خورد و تعداد زيادي فروشنده و بازديد‌كننده كه همه در حال حرف زدن با هم هستند. اين جشنواره با هدف ترويج سبك زندگي ايراني- اسلامي در زمينه الگوسازي پوشش مناسب بانوان شهر تهران ترتيب داده شده است چند وقت پيش فراخواني در همين رابطه منتشر شد تا هنرمندان و طراحان پوشش اجتماعي و طراحي پارچه در بخش‌هاي رقابتي اين جشنواره شركت كنند و بعد از آن آثار برگزيده انتخاب شدند. طاها توفاني از مسئولين برگزار كننده، درباره سومين جشنواره عفاف و حجاب اينطور توضيح مي‌دهد؛ «دوره اول و دوم جشنواره تسنيم شامل 3بخش خوشنويسي، بهترين‌ها از دورريختني‌ها و عكس بود كه در خانه هنرمندان و باغ موزه دفاع‌مقدس برگزار شد. امسال به‌خاطر اهميت سبك زندگي اسلامي، به‌خصوص در حوزه مد و لباس كه رهبر معظم انقلاب هم روي آن تأكيد دارند جشنواره از 2 ماه قبل فراخوان داد و از طراحاني كه در كشور فعاليت دارند خواستيم نمونه كارهاي خود را براي ما ارسال كنند. مواردي كه سنخيتي با الگوهاي ايراني- اسلامي نداشتند حذف شدند و از بين ساير آثار،80 اثر برگزيده شدند كه آثار برتر جوايز نقدي دريافت كردند. بخش ديگري كه جشنواره دارد، بخش پارچه است كه نمونه پارچه‌هاي آماده شده را براي جشنواره فرستاده بودند كه آنها هم مانند بخش پوشاك داوري شدند و جوايزي دريافت كردند.» طاها توفاني از بخش ديگري از جشنواره تحت عنوان «خلاقيت‌هاي جامعه‌محور» اسم مي‌برد و درباره آن مي‌گويد:«در اين بخش، از ظرفيت‌هاي محلات استفاده كرديم و بانواني كه خلاقيت‌هايي در منازل داشته و وسايلي را به‌صورت ابتكاري ساخته بودند محصولات خود را به نمايش گذاشتند».
جايي براي آموختن
يكي از بخش‌هاي جالب نمايشگاه كارگاه‌هايي است كه برپا شده و در 2رديف پشت هم قرار دارند؛ كيف‌سازي با چرم، طراحي و دوخت پارچه، برش و دوخت انواع چادر، اوريگامي روي لباس و... ازجمله اين كارگاه‌ها هستند. جلوي غرفه‌ها مملو از جمعيتي است كه در حال آموزش ديدن هستند. برپايي كارگاه‌هاي آموزشي در جشنواره به بركت ارتباط بين معاونت امور بانوان شهرداري تهران و دانشگاه‌هاي كشور است و از اساتيد اين حوزه‌ها دعوت شده تا براي آموزش در اين بخش حضور پيدا كنند. خانم فاطمه محمودي استاد چهل‌تكه‌دوزي است؛ هنري كه به ساليان قبل برمي‌گردد و امروزه كمتر به آن توجه مي‌كنند؛ او درباره چهل تكه‌دوزي مي‌گويد:«همه ما يادمان هست كه مادربزرگ‌هايمان لحاف يا لباس‌هاي چهل‌تكه مي‌دوختند ولي امروز اين هنر خيلي كمرنگ شده و اكثرا به بهانه مد جديد از طرح‌هاي ساده و بي‌روح استفاده مي‌كنند. چهل‌تكه‌ها علاوه بر زيبايي باعث مي‌شوند كه پارچه‌هايي كه بي‌مصرف هستند و اكثرا آنها را دور مي‌ريزند مورد استفاده بهينه قرار بگيرند و طرح‌هاي جديدي را به‌وجود آورند». اينطور كه خانم محمودي مي‌گويد حتي كساني كه با ساده‌ترين تكنيك‌هاي خياطي آشنا باشند هم مي‌توانند پارچه‌هايي چهل‌تكه درست كنند و نيازي به چرخ خياطي نيست؛ منسوجات تنها براي نمايش به جشنواره نيامده‌اند بلكه خيلي از چادرها، مانتوها و روسري‌هايي كه در غرفه‌ها هست به فروش مي‌رسد. برندهاي معتبر چادر و لباس كه همه دوخت ايران است و با دستان هنرمندان داخلي طراحي شده در اين جشنواره حضور دارند و محصولات خود را با قيمتي كمتر از فروشگاه‌هاي بيرون ارائه مي‌دهند. بين غرفه‌ها يكي از برندهاي مطرح چادر حضور دارد كه بسيار شلوغ است و چرخ‌هاي خياطي مدام در حال نخ‌ريسي و دوختن هستند. خيلي از خانم‌هايي كه آنجا حضور دارند همانجا كار را سفارش مي‌دهند و بعد هم تحويل مي‌گيرند. مسئول غرفه درباره فعاليت‌هاي خودشان مي‌گويد كه 5سال است مشغول دوختن چادرهاي مشكي هستند و تنها پارچه چادري است كه از خارج وارد مي‌شود و بقيه كارها در داخل صورت مي‌گيرد. خانم صابري ادامه مي‌دهد:«ما طرح‌هاي مختلفي از چادر را مي‌دوزيم و تنها مسئله‌اي كه باعث شده استقبال از مدل چادرهاي ما بسيار زياد باشد نوع دوخت آن است. كساني كه با ما كار مي‌كنند همه از دوزندگان ماهر كشور هستند كه هيچ تكه اضافه‌اي در كار آنها وجود ندارد و پارچه‌ها به خوبي اندازه تن در مي‌آيند». طرح‌هايي كه خانم صابري و همكارانش ارائه مي‌دهند شامل حسني، عربي، لبناني، دانشجو، قجري و چند مدل ديگر است كه طراحي آنها بنا به سليقه يك بانوي ايراني است. او درباره مشتري‌ها و سليقه‌هاي آنها هم صحبت مي‌كند و مي‌گويد: «خوشبختانه استفاده از چادر روزبه‌روز بين خانم‌ها و به‌خصوص دخترهاي جوان بيشتر مي‌شود. طي يك بازه زماني ما فقط چادر مشكي معمولي داشتيم اما امروز به بركت استفاده بهينه از هنر و طرح‌هاي اسلامي و به‌خصوص تركيب آن با دوخت ايراني شاهديم كه خيلي از دختر‌خانم‌ها كه واقعا به مصونيت چادر اعتماد دارند از اين طرح‌ها هم استقبال مي‌كنند و هر روز تعداد بيشتري چادرهاي مختلف و جوان‌پسند كه در عين حال پوشش كاملي هم هستند را سفارش مي‌دهند».
مهماني از اصفهان
سمت ديگر نمايشگاه صداي ضربه‌هاي پي در پي به گوش مي‌رسد و عده زيادي دور ميز يكي از غرفه‌هاي بزرگ جمع شده‌اند؛ قالب‌هاي بزرگ با طرح‌هاي اسليمي، جوهر مخصوص قلمكاري و ضربه‌هاي مردي، طرح‌هاي زيبايي را روي پارچه مانتو و شال‌ها نقش مي‌زند. همه اعضاي غرفه از اصفهان به تهران آمده‌اند تا پارچه‌ها، لباس‌ها و به‌خصوص طرح‌هاي جديدي كه روي لباس مي‌زنند را به نمايش بگذارند. آقاي مظاهري مسئول اصلي غرفه است و درباره كار خود اينطور توضيح مي‌دهد« ما قلمكاري اصفهان كه هنر سنتي ايراني است را با لباس‌هايي كه طراحي، پارچه و دوخت آن براي خود ماست و در داخل كشور توليد مي‌شود، تركيب كرده‌ايم و امروز بعد از 15سال جايگاه خود را در صنعت نساجي كشور به‌عنوان برند معتبر به‌دست آورده‌ايم. زماني كه كار خود را شروع كرديم فقط همين قلمكاري روي پارچه بود اما با توجه به استقبالي كه از كار شد و درآمد خوبي كه داشت توانستيم هر سال يك مورد جديد را به مجموعه اضافه كنيم. الان همه كارها از توليد پارچه تا طراحي و دوخت لباس را خودمان انجام مي‌دهيم و واقعا خوشحاليم كه توانستيم در راستاي توليد ملي كشور قدمي برداريم».
غرفه‌هاي ديگري هم هستند كه محصولات منحصر به فردي مانند لباس‌هاي دوخته شده با چرم يا الياف طبيعي در آنها هست و بازديدكنندگان در حال برانداز كردن آنها هستند. در يكي از اين غرفه‌ها همه محصولات از مواد طبيعي است و حتي دكمه لباس‌ها هم از چوب ساخته شده و بنيامين اسلامي مدير مجموعه درباره فعاليت‌هاي خود مي‌گويد:«مجموعه ما همه همت خود را در اين راه صرف كرده كه بهترين محصول با الياف طبيعي را به‌دست مشتريان برساند كه خوشبختانه بين نسل جوان و هنرمندان استقبال خوبي هم شده است. از افتخارات مجموعه ما اين است كه توانسته هنر «شَعربافي» استان يزد كه منسوخ شده بود را دوباره به‌صورت صنعتي احيا كند و پارچه‌هايي كه با اين هنر بافته مي‌شوند با قيمتي يك سوم قيمت محصولات پلي‌استري به فروش مي‌رسند كه هم نشان ذوق و هنر ايراني است و هم در چهارفصل سال مي‌توان از آن استفاده كرد».
بهترين‌ها از دورريختني‌ها
طبقه دوم نمايشگاه با اينكه مهجور است و كمتر به آن سر مي‌زنند اما سرشار از شادابي و طراوت است؛ غرفه داران مدام به غرفه‌هاي هم مي‌روند و آنجا وسايل مختلفي را با چيزهاي دور ريختني مي‌سازند. هدف از ايجاد جشنواره «بهترين‌ها از دورريختني‌ها» ارتقاي روحيه قناعت و ساده‌زيستي، توجه به نقش كليدي زنان به‌عنوان مديران خانه و ارتقاي سطح فرهنگ مصرف در خانواده، ترويج فرهنگ خودباوري و اعتماد‌به‌نفس، پرهيز از تجمل‌گرايي، مصرف‌زدگي و اسراف و توسعه و ترويج استفاده بهينه از پسماندهاي شهري و دورريزهاست. عروسك‌هاي پارچه‌اي، پارچه‌هاي چهل‌تكه، لوازم تزئيني و نقاشي از محصولاتي هستند كه در طبقه بالاي نمايشگاه به چشم مي‌خورند. اين محصولات از مناطق 22گانه تهران و توسط ادارات امور بانوان مناطق و خانه‌هاي تسنيم جمع‌آوري شده و به نمايش درآمده‌اند.
برنامه‌ريزي براي تسنيم چهارم آغاز مي‌شود
سومين جشنواره تسنيم با موضوع عفاف و حجاب به همت معاونت امور بانوان شهرداري تهران برگزار شد كه استقبال خوبي از آن به عمل آمد و بانوان زيادي به همراه خانواده خود يا به‌صورت انفرادي از آن بازديد كردند. درخصوص برنامه‌هاي جشنواره سراغ نرگس معدني پور، مديركل امور بانوان شهرداري تهران رفتيم و او هم درباره برنامه‌هايي كه در اين جشنواره برگزار شد اينطور توضيح داد: «هدف اصلي جشنواره تسنيم طي 3 سال جلب مشاركت‌هاي مردمي در سطح محلات بود. جشنواره امسال با محوريت ترويج سبك زندگي اسلامي- ايراني و با موضوع مد و پوشش اسلامي- ايراني براي بانوان برگزار شده است. مهم‌ترين نكته اين جشنواره، نشست‌هاي تخصصي براساس محور توانمندسازي بانوان و ترويج 5 ماموريت خانه‌هاي تسنيم شامل توانمندسازي اجتماعي، تحكيم بنيان خانواده، ترويج فرهنگ يكدلي و ايثار، مشاركت‌هاي اجتماعي و ترويج سبك زندگي ايراني- اسلامي از سوي استادان دانشگاه‌ها، كارشناسان اين حوزه و همچنين اعضاي شوراي شهر تهران برگزار شد. در اختتاميه نمايشگاه كتابچه اين نشست‌ها چاپ و در اختيار علاقه‌مندان قرار گرفت». او درباره وظايف شهرداري به‌عنوان نهادي اجتماعي درخصوص بانوان گفت: «خوشبختانه شهرداري تهران توانسته براي خانم‌هاي بي‌سرپرست يا بدسرپرست موقعيت‌هاي شغلي مناسبي را ايجاد كند و در راستاي توانمندسازي آنها قدم‌هاي مؤثري برداشته است. تعدادي از غرفه‌هاي جشنواره هم مربوط به مجموعه كوثر ما بود كه زنان سرپرست خانوار آنجا مشغول بودند و توليدات آنها به نمايش درآمد. خود مجموعه كوثر امروز به‌عنوان برند در جامعه مطرح است». مديركل امور بانوان شهرداري تهران با اشاره به برنامه‌هاي جشنواره چهارم تسنيم بيان كرد: «پس از اتمام اين جشنواره، برنامه‌ريزي‌ها براي برپايي جشنواره چهارم از اواخر امسال آغاز مي‌شود. اداره كل مطالعات معاونت اجتماعي شهرداري در طول برپايي اين نمايشگاه به بررسي نقاط ضعف و قوت آن پرداخته و پس از اتمام آن، نتايج اعلام خواهد شد. ما نيز براي جشنواره چهارم اين موارد را مدنظر قرار خواهيم داد و از ابتداي سال ۹۴ و با برنامه‌ريزي‌هاي دقيق، فراخوان شركت در جشنواره آتي را اعلام خواهيم كرد».