به نظر می رسد تلاش‌های جهانی در دهه‌های اخیر برای مبارزه با گسترش HIV/ ایدز که تا به امروز موجب مرگ ۳۹ میلیون نفر شده - مؤثر بوده است. تعداد افراد جدیدا آلوده شده به این ویروس از سال ۲۰۰۱ در سراسر جهان به میزان ۳۸ درصد کاهش یافته است.
افزایش سرمایه‌گذاری دولت در جلوگیری، گسترش کمپین‌های افزایش اطلاعات عمومی در رفتارهای سالم و افزایش دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی، همگی در این کاهش تأثیر داشته‌اند.
بر اساس گزارش جدید سازمان ملل تعداد افراد جدیدا آلوده شده از ۳/۴ میلیون نفر در سال ۲۰۰۱به ۲/۱میلیون نفر در سال ۲۰۱۳ رسیده است.
این کاهش در کشورهای جنوب صحرای آفریقا که دچار همه‌گیری سختی شدند و هنوز هم شیوع این عفونت در آنها بالا است، قابل توجه بوده است: ۳۴ درصد، با کاهش قابل توجه در مردان و کودکان.
بیشترین کاهش در موارد جدید عفونت -بیش از ۵۰ درصد- در ۲۶ کشور دور افتاده از جمله کامبوج، توگو، بوتسوانا، نپال، سنگال و تایلند بوده است.
هرچند در برخی کشورها به ویژه آمریکای لاتین و نواحی آسیا و اقیانوس آرام، این میزان کاهش در عفونت HIV سرعت بسیار کمتری داشته است.
به گفته ناظران، کاهش کلی بیشتر مربوط به ادامه تلاش‌ها به وسیله دولت‌ها و همچنیین آژانس‌های بین‌المللی در افزایش آگاهی مردم و تغییر رفتارهای جنسی آنها است.
برای مثال در زیمبابوه کاهش افراد با شرکای جنسی متعدد ذکر شده است. سایر عوامل موثر عبارتند از بهتر شدن دسترسی به درمان‌های ضدرتروویروسی و کمک‌های مالی با هدف محدود کردن همه‌گیری است.
ویویان لوپز، متخصص HIV یونیسف، گفت: «تسریع فوق‌العاده بودجه و افزایش سرمایه گذاری‌های دولت، دلیل اصلی جلوگیری از عفونت های جدید این ویروس است به خصوص در مناطقی است که بزرگسالان و کودکان در خطر بالا هستند.»
او می‌گوید: «امروزه آموزش‌های زیادی به مردم داده شده است، افراد بیشتری ازمایش می‌دهند و برنامه‌های جلوگیری به ویژه در کشورهای جنوب صحرای آفریقا، که اولویت ما در آنجا کاهش انتقال از مادر به جنین است، در حال انجام هستند.»
در مجموع این یافته‌ها نشان دهنده نقطه عطفی در مبارزه بر ضد HIV/ایدز است.
اما هنوز هدف پایان دادن به این همه‌گیری جهانی چالش بزرگی است. گفته شده است که ۳۵ میلیون نفر در سراسر جهان مبتلا به HIV هستند و در حالی که آمار کلی نشان دهنده کاهش عفونت‌های جدید است، برخی مناطق روندی متضاد را نشان می‌دهند.
برای مثال اروپای شرقی بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۳ افزایشی معادل ۵ درصدی در مواد عفونت با HIV رخ داده است و فقط در روسیه ۱/۲ میلیون مورد عفونت رخ داده است. در حال حاضر این کشور ۵۰ درصد از عفونت‌های جدید در این منطقه را به خود اختصاص داده است.
به طور مشابه اندونزی نیز شاهد افزایش سریعی در موارد عفونت جدید بوده است، به طوری که از سال۲۰۰۵ افزایش ۴۸ درصدی را نشان داده است.
یکی علت مشترک ایجاد کننده عفونت در مناطقی که افزایش موارد عفونت‌های جدید را نشان می‌دهند: استفاده از سوزن‌های آلوده در تزریق مواد مخدر است. از استفاده مواد مخدر و اعتیاد از اواخردهه ۱۹۹۰ در روسیه اوج گرفته است.
همچنین آشکار است که محدود کردن گسترش HIV در کشورهایی که دولت‌های‌شان اعمال برنامه‌های پیشگیری را به هر دلیلی در اولویت قرار نداده‌آند، دشوار است.
خانم لوپز گفت: «ایدز در مردم بسیاری از بخش‌های دنیا، مانند روسیه و اندونزی، به دو دلیل ننگ‌آور است. عفونت HIV بیشتر در گروه‌های حاشیه‌ای مانند افراد تراجنسی، کارگران جنسی و مصرف کنندگان مواد مخدر دیده می‌شود و اغلب رفتارهای این گروه‌ها جرم شمرده می‌شود. قوانین تنبیهی علیه این گروه‌ها مانع از آن می‌شود که آنها به مراقبت‌های بهداشتی ضروری و برنامه‌های درمانی دست یابند.»
تحقیق‌های قابل توجهی برای تولید واکسن HIV انجام شده است، ولی هنوز پیشرفتی حاصل نشده است.متخصصان معتقد هستند که برای مبارزه موثرتر با این همه‌گیری مقاوم، نیاز به بهبود راهبردها، سیاست‌ها، سرمایه‌ها و اختصاص بودجه به مراقبت‌های بهداشتی است.»
اما هنوز در خطوط مقدم مبارزه با ایدز خوش‌بینی وجود دارد.
لوپز می‌گوید: «ما به دنبال نسلی آزاد از ایدز هستیم. دست‌آوردهای زیادی داشته‌ایم و می توانیم ایدز را متوقف کنیم.»
منبع: The Christian Science Monitor
ترجمه: مهسا شیرانی