مشرف روز پنجشنبه و تنها ساعاتی پیش از آغاز به کار نشست جرگه صلح، که هدف از برگزاری آن یافتن راهی برای پایان دادن به ناآرامیها در مناطق مرزی افغانستان و پاکستان است از حضور در آن انصراف داد و در مقابل جلساتی با دستیاران ارشد خود تشکیل داد تا احتمال اعلام وضعیت فوقالعاده در پاکستان را مورد بررسی قرار دهد.
جرگه صلح که مهمترین ابتکار سیاسی حامد کرزی، رئیس جمهور افغانستان در سال جاریاست در دیدار ماه سپتامبر کرزی و مشرف در واشنگتن، پایتخت ایالاتمتحده پایهگذاری شد.
این نشست، اولین دور از طرحی دو مرحلهای است که مرحله بعدی آن در اسلامآباد برگزار میشود.
در حالی که کرزی اعتقاد دارد با استمداد از ریشسفیدهای قبایل مستقر در دو سوی مرز مشترک افغانستان و پاکستان میتوان به مهار خشونتها و سرکوب شبهنظامیان طالبان مستقر در این منطقه امیدوار بود مشرف و دیگر مقامات دولت پاکستان از همان ابتدا تأثیرگذاربودن چنین نشستی را زیر سئوال بردند.
اسلامآباد همچنین از ادعاهای کابل که به طور مداوم همسایه جنوبی خود را به حمایت از طالبان متهم میکند، ناخرسند است. به اعضای هیأت دولت پاکستان در آستانه عزیمت به کابل توصیه شده بود با قدرت تمام در برابر اتهاماتی از این دست بایستند و در صورت لزوم نشست را در اعتراض به طرح چنین اتهاماتی ترک کنند.
در مراسم افتتاحیه جرگه صلح که صبح روز پنجشنبه گذشته برگزار شد کرزی عفو جوان 14 ساله پاکستانی که پیش از انجام عملیات انتحاری از سوی پلیس دستگیر شد را نشانی از دوستی دو ملت پاکستان و افغانستان توصیف کرد.
او در عین حال به طور تلویحی از این ماجرا به عنوان نمادی از مشارکت مدارس مذهبی پاکستان در اقدامات خشونتآمیزی که در افغانستان به وقوع میپیوندد، یاد کرد.
او از حاضران در نشست که 350 تن از آنها سیاستمداران دولتی و ریشسفیدان قبایل افغان و 300 تن دیگر از پاکستان بودند، پرسید: کسانی که این بمبگذاران انتحاری را به افغانستان میفرستند، چه کسانی هستند؟ آنان نمایندگان مردم یا مذهب هستند؟ یا شاید دشمنان هر دو باشند.
کرزی که اندکی عصبانی به نظر میرسید، افزود: اینها سئوالاتی است که باید پاسخی برایشان بیابیم تا بتوانیم بر مشکل ناامنی در سطح منطقه فایق آئیم.
دولت کرزی در تمام شش سالی که از سقوط حاکمیت طالبان در افغانستان میگذرد اسلامآباد را به حمایت از شبهنظامیان طالبان و دامنزدن به خشونتها در این کشور متهم کرده است اما اکنون به نظر میرسد پاکستان خود به قربانی گروههای شبهنظامی داخلی تبدیل شده است.
کرزی در اظهارات خود بارها به این نکته اشاره کرد. طی مدت زمان کوتاهی که از پایان غائله مسجد لعل در مرکز اسلامآباد میگذرد تاکنون 300 نفر در درگیریهای پراکنده در این کشور جان باختهاند و درگیری نیروهای ارتش پاکستان با شبهنظامیان افراطی در مناطق قبایلینشین به امری روزمره تبدیل شده، همانسان که ناتو و نیروهای افغان در آنسوی مرزها برای مهار گروههای شبهنظامیان طالبان در تلاش هستند.
شوکت عزیز، نخستوزیر پاکستان که به نیابت از مشرف در این نشست شرکت کرده بود، تأکید کرد اسلامآباد به دنبال کنترل افغانستان برای تأمین منافع خود نیست. او با یادآوری این که نظامیگری و تروریسم نباید آینده پاکستان و افغانستان باشد، گفت: باید با روی همگذاشتن توانمندیهایمان با این نیروهای سیاه بجنگیم.
به سخنرانان در نشست جرگه صلح تأکید شده بود نباید طرف دیگر را به کوتاهی در مهار تروریسم متهم کنند. رستم شاه محمد، از سفرای پیشین پاکستان در کابل طی سخنانی یادآور شد مسأله حضور نیروهای خارجی در افغانستان باید یکی از محورهای مباحثات در نشست جرگه صلح باشد چرا که در غیاب این خارجیها، طالبان برای تأمین نیروی انسانی خود مشکلات زیادی خواهد داشت.
نکته جالب این بود که محمدخان اچکزای، رئیس حزب ناسیونالیست پشتون موسوم به پختون کاوامای عوامی خواستار همکاری قبایل پاکستانی و افغان برای یافتن محل اختفای اسامه بنلادن، رهبر القاعده و ملامحمد عمر، رهبر طالبان و تحویل آنها به مقامات دولتی در پاکستان یا افغانستان شد.
او در حالی این پیشنهاد را مطرح کرد که فیضالرحمن، رهبر حزب طرفدار طالبان پاکستان موسوم به جمعیت علما اسلام که در هر دو استان مرزی پاکستان با افغانستان قدرت و نفوذ زیادی دارد حتی از شرکت در جرگه صلح به سیاق سایر ریشسفیدان قبایل وزیرستان اجتناب ورزیده بود.
در سوی افغانی ماجرا هم طالبان و حزب اسلامی افغانستان به رهبری گلبدین حکمتیار، که نیروهایش در حال جنگ با دولت است از اعزام نماینده به جرگه صلح خودداری کردند.