به گزارش ايسنا، فربد فخاری اظهار کرد: متاسفانه در حال حاضر بیش از 90 درصد زباله‌های تولید شده در استان به روش سنتی، دفن و یا زباله‌ها در مراکز دفع در سطح تلنبار می‌شوند. در حال حاضر 27 مرکز دفن زباله شهری در استان وجود دارد.
وی تصریح کرد: روش سنتی دفن زباله به دلیل شرایط اقلیمی، جغرافیایی و توپوگرافی خاص و همچنین اکوسیستم و محیط زیست شکننده استان و از طرفی جانمایی بسیاری از این مراکز در میان زیباترین مناطق جنگلی، کوهستانی و مرتعی، مناطق شهری و حتی سواحل، ضمن تخریب منابع زیستی و محیط زیست و تهدید حیات وحش، به دلیل ورود شیرابه‌ها به منابع پذیرنده از جمله آب، خاک و هوا، آلودگی شدید محیط زیست را در پی‌خواهد داشت.
- رعایت ضوابط زیست محیطی برای انتخاب اماکن مناسب دفن زباله مازندران غیرممکن است
دبیر کمیته پسماند اداره کل محیط زیست مازندران درباره چگونگی انتخاب محل دفن زباله در مازندران، توضیح داد: به استناد ماده 12 قانون مدیریت پسماندها و ماده 23 آیین‌نامه اجرایی آن، ضوابط زیست محیطی تعریف شده برای انتخاب اماکن دفن زباله شهری شامل 34 بند است که انتخاب زمینی با این مشخصات در استان مازندران، بسیار مشکل و در بسیاری از مناطق، غیرممکن است، به همین دلیل بسیاری از این مراکز به دلیل عدم برخورداری از همه الزامات زیست محیطی، صرفا بر حسب ضرورت و از میان گزینه‌هایی با دارا بودن بیش‌ترین امتیازات جانبی و کم‌ترین تنش‌های اجتماعی به دلیل دور ماندن از انظار عمومی، در کارگروه‌های شهرستانی از سوی مسئولان ارشد شهری و برخلاف میل باطنی و به ناچار انتخاب شده‌اند.
فخاری ادامه داد: در برخی موارد این انتخاب سبب شده است مدیران شهری، هزینه‌های بسیاری برای جمع‌آوری و انتقال به مراکزی که ده‌ها کیلومتر و در برخی شهرها بیش از صد کیلومتر با محل تولید زباله فاصله دارند، پرداخت کنند. در برخی مواقع ناگزیر به عبور از مسیرهای پرتردد یا مسیرهای روستایی، کوهستانی، پرخطر و پرتنش شده‌ایم که مشکلات فراوانی به همراه داشته است. بی‌تردید نبود برنامه‌ریزی مناسب در خصوص دفن مناسب زباله و سهل‌انگاری در اجرای طرح جامع مدیریت پسماند، خسارت مادی و زیست محیطی فراوانی به استان وارد خواهد کرد.
- ضرورت اجرای کامل طرح تفکیک زباله از مبدا در مازندران
وی تاکید کرد: با توجه به شرایط ویژه استان، باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن با تغییر الگوی مصرف کنونی، کاهش تولید زباله، اجرای کامل طرح تفکیک زباله از مبدا، بازیافت و در ادامه استفاده از روش‌های نوین و سازگار با شرایط اقلیمی و فرهنگی استان با اولویت استفاده از روش‌های ارگانیک از قبیل تولید ورمی کمپوست یا در صورت ضرورت، احتراق مواد زاید غیرقابل بازیافت و تبدیل براساس استانداردهای زیست محیطی، میزان زباله‌های تولید شده برای انتقال به مراکز دفن را به شدت کاهش دهیم. باید با مدیریت و برنامه‌ریزی در این بخش در یک بازه زمانی مشخص، پس از موفقیت در اجرای طرح کاهش تولید زباله، حتی با حذف برخی مراکز دفن شهری و کاهش تعداد آن و حتی الامکان رسیدن به عددی برابر با تعداد شهرهای مرکزی انتخاب شده در اجرای طرح جامع پسماند استان (9 مرکز)، فشار وارد شده فعلی به این مراکز را کاهش دهیم.
- ممنوع شدن دفن زباله در شهرهای ساحلی مازندران تا سال آینده دور از ذهن است
عضو کمیته تخصصی پسماند مازندران ادامه داد: در حوزه تفکیک زباله، نباید فرصت را از دست داد. در حال حاضر از برنامه‌های خود عقب مانده‌ایم، زیرا بر اساس ماده 4 آیین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماندها باید تا پایان سال 92 همه پسماندهای عادی به صورت تفکیک شده جمع‌آوری می‌شد و بر اساس ماده 193 قانون برنامه پنجم توسعه تا پایان سال چهارم برنامه (سال 94)، دفن پسماند در شهرهای شمالی و ساحلی و با جمعیت بیش از 200 هزار نفر ممنوع شود، اما با توجه به شرایط فعلی در مدت زمان کوتاه باق‌یمانده امکان تحقق آن کمی دور ار ذهن به نظر می‌رسد.
وی بیان کرد: استان مازندران به دلیل برخورداری از شرایط خاص اقلیمی و آب و هوای مطبوع و وجود مواهب طبیعی از جمله دریا، جنگل، مناطق زیبای کوهستانی، اماکن زیارتی، پارک‌های جنگلی و آبشارهای طبیعی، هر ساله میزبان مسافران زیادی از اقصی نقاط کشور و دنیا بوده و در سال‌های اخیر، رتبه نخست ورود گردشگر و مسافر را در میان استان‌های کشور به خود اختصاص داده است. وجود چنین شرایط منحصر بفردی حتی در مقایسه با سایر استان‌های شمالی، گرچه با اتخاذ تدابیر مناسب می‌تواند برای اقتصاد استان بسیار سودآور باشد اما در شرایط فعلی، در عرصه‌های محیط زیست و منابع طبیعی به ویژه پس از افزایش تقاضای خرید و ساخت مسکن و ویلاهای تفریحی در میان مناطق زیبای جنگلی و اراضی کشاورزی سبب شده است، مشکلات بسیاری گریبان‌گیر استان شده و صدمات جبران‌ناپذیری بر آن وارد کند.
دبیر کمیته پسماند اداره کل محیط زیست مازندران ادامه داد: ورود میلیون‌ها مسافری که هر ساله به ویژه در ایام نوروز، تابستان و سایر تعطیلات رسمی به مازندران سفر می‌کنند، ضمن ایجاد مشکلاتی در مدیریت شهری به ویژه در بخش ترافیک، حمل و نقل جاده‌ای و در برخی مناطق ایجاد تورم کاذب و هر چند زودگذر محلی، به افزایش چند برابری تولید زباله‌های شهری و نخاله‌های ساختمانی منجر می‌شود.
- ضرورت ساخت کارخانه‌های کمپوست در مازندران
دبیرکمیته پسماند اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران با بیان این که برای حل مشکل زباله باید برنامه‌ریزی درستی انجام داد، خاطر نشان کرد: با بهره‌گیری از روش‌های نوین و علمی و مدیریت اجرایی پسماند از جمله ساخت کارخانه‌های کمپوست یا خرید و نصب سیستم‌های زباله‌سوز و راهبری این سیستم‌ها که نیاز به تخصیص منابع اعتباری بالایی خواهد داشت و همچنین با مشارکت مردم و بخش خصوصی و تامین منابع اعتباری از سوی دستگاه‌های اجرایی مسئول، می‌توانیم این مشکل را برطرف کنیم.
فخاری ادامه داد: مطمئنا اگر مردم، به‌ویژه در مواردی از قبیل تغییر الگوی مصرف، استفاده از مواد و محصولات با کیفیت، استفاده صحیح و توجه به تاریخ انقضای محصولات خریداری شده، برنامه‌ریزی در میزان خرید بر اساس نیاز و شیوه مصرف، تلاش در جهت استفاده مجدد از برخی محصولاتی که قابلیت تعمیر و بازسازی مجدد دارند و در مجموع کاهش تولید پسماند و اجرای کامل تفکیک پسماند قبل از تحویل آن به کارگرانی که در جمع‌آوری و انتقال زباله به مراکز دفن فعلی فعالیت می‌کنند، همکاری‌های لازم را نداشته باشند، هم مدیریت اجرایی پسماند با مشکلات زیادی مواجه خواهد بود و ناگزیر به صرف هزینه‌های بالایی خواهد شد و هم در شرایط فعلی به دلیل فشار وارد شده به مراکز دفن، به محیط زیست آسیب جدی وارد خواهد شد.
- با افرادی که در تفکیک زباله از مبدا مشارکت نمی‌کنند، برخورد شود
دبیر کمیته پسماند اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران اظهار کرد: پیشنهاد می‌شود با یک برنامه زمان‌بندی تعریف شده، پس از ارائه آموزش‌های فرهنگی در خصوص تفکیک و کاهش زباله در مبدا، با تعیین سرانه تولید زباله (به صورت تفکیک شده) برای هر فرد یا خانوار در استان (پس از بررسی‌های کارشناسی و سیر مراحل قانونی و نیز فراهم کردن امکانات مورد نیاز برای شهروندان) با اخذ جریمه از افرادی که با توجه به شرایط ویژه استان، نه در تفکیک مشارکت می‌کنند و نه در میزان تولید آن محدودیتی برای خود قایلند، برخورد قانونی شود.
- مسئولان محلی برای مدیریت پسماند منتظر مسئولان کشوری نمانند
وی ادامه داد: به شهرداران، دهیاران و بخشداران سراسر استان نیز پیشنهاد می‌دهیم با توجه به شرایط ویژه استان و ضرورت موجود، صرفا منتظر برنامه‌ریزی و اجرای مدیریت پسماند از سوی مسئولان کشوری و استانی نباشند و بر اساس فرهنگ بومی مردم منطقه، نوع و کیفیت زباله‌های تولیدی و امکانات و تجهیزاتی که در اختیار دارند به صورت منطقه‌ای عمل کرده و میزان پسماندهای تولید شده و قابل انتقال به مراکز دفع شهری را کاهش دهند. هر چند در حال حاضر در برخی شهرها از جمله ساری، آمل، بابلسر و تنکابن اقدامات قابل توجهی در خصوص استقرار ایستگاه‌های تفکیک و جمع‌آوری زباله‌های خشک در برخی مناطق شهری انجام شده است، اما لازم است با افزایش تعداد این ایستگاه‌ها و ارایه آموزش‌های چهره به چهره، تمام نقاط شهری را پوشش دهند. این اقدام در برخی از روستاهای استان نیز انجام شده که قابل تقدیر است.
- مسافران نوروزی از رهاسازی پسماندها در طبیعت خودداری کنند
عضو کمیته تخصصی پسماند مازندران تصریح کرد: با توجه به نزدیک شدن به روزهای پایانی سال و افزایش پسماندهای خانگی به دلیل نظافت منازل (خانه تکانی) و در ادامه افزایش قابل ملاحظه تولید زباله به دلیل آغاز تعطیلات نوروزی و شروع فصل تابستان و بازگشایی طرح‌های شنا و ورود میلیون‌ها مسافر به استان، از مردم استان و گردشگران تقاضا داریم، در این خصوص همکاری‌های لازم را با مدیران اجرایی پسماند و محیط زیست داشته باشند و ضمن تفکیک زباله‌ها، از رهاسازی پسماندها در طبیعت، مجاورت دریا، رودخانه‌ها و حاشیه جاده‌ها خودداری کرده و آن را به نزدیک‌ترین ایستگاه جمع‌آوری زباله، انتقال دهند.
وی پیشنهاد کرد، صندوق استانی محیط زیست با هدف مشارکت دوستداران محیط زیست و نیز انتقال بخشی از درآمد حاصل از ظرفیت گردشگری استان و حمایت بخش خصوصی برای هزینه در امور مرتبط با محیط زیست و به ویژه مدیریت پسماند ایجاد شود. با تشکیل صندوق استانی محیط زیست (پس از تصویب در مراجع قانونی و صدور دستورالعمل مربوطه و اخذ مجوز)، می‌توان نسبت به جمع‌آوری و انتقال بخشی از درآمدهای حاصل از ورود گردشگران در حوزه‌های مختلف از جمله درآمدهای مربوط به عوارض حمل و نقل جاده‌ای و عوارض مربوط به ورودی‌های مناطق مهم گردشگری، پارک‌های جنگلی، تله کابین‌ها، سواحل، پلاژهای شهرداری و محل‌های شنا اقدام کرد.
- برخی مراکز دفن زباله مازندران در مرحله بحران قرار دارند
عضو کمیته تخصصی پسماند مازندران با بیان این که هتل‌ها، متل‌ها، رستوران‌ها و مراکز تفریحی استان می‌توانند با اختصاص مبلغی از درآمد خود به محیط زیست و انتقال آن به صندوق مذکور در این حوزه مشارکت کنند، افزود: دعوت از خیرین استانی و حتی کشوری جهت مشارکت در پرداخت هزینه‌های مدیریت اجرایی پسماند به‌ویژه در تکمیل هر چه سریع‌تر پروژه‌های نیمه تمام طرح جامع و نیز بهینه‌سازی مراکز دفن فعلی که در برخی مراکز در مرحله بحران و هشدار قرار دارد بی‌تاثیر نخواهد بود.
فخاری اظهار کرد: در طرح جامع مدیریت پسماند، استان مازندران به 9 منطقه تقسیم شده است که در آن چند شهر مجاور با مرکزیت یک شهر با ساخت کارخانه‌های کمپوست و زباله‌سوز به مدیریت بخش عظیمی از پسماندهای تولید شده در شهرهای خود می‌پردازند. در این طرح، شهرهای مرکز محور در استان شامل ساری، بهشهر، قائم‌شهر، بابل، بابلسر، آمل، نور، نوشهر و تنکابن است که در حال حاضر پروژه‌های مذکور در مرحله عملیاتی بوده و هنوز به بهره‌برداری نرسیده است.
وی با بیان این که افتتاح کارخانه کمپوست بهشهر با ظرفیت 250 تن در روز به عنوان اولین پروژه مهم آماده بهره‌برداری در طرح جامع پسماند استان، بسیار حایز اهمیت است، توضبح داد: کارخانه کمپوست بهشهر برای مدیریت پسماند شهرهای بهشهر، نکا، گلوگاه، خلیل شهر و رستمکلا (شرق استان) تعریف شده است که در کنار استفاده از سایر روش‌های تکمیلی مدیریت اجرایی پسماند و توجه به استفاده از کارشناسان متخصص و کارگران آموزش دیده جهت راهبری مناسب کارخانه، می‌تواند مشکل چند دهه این مناطق را برطرف کند. پیش‌بینی می‌شود کارخانه کمپوست بهشهر در 2 فاز اجرایی و در مرحله اول استارت آزمایشی کارخانه با پذیرش میزان کم‌تری از زباله‌ها و بهره‌گیری از بخشی از ظرفیت آن تا پایان سال جاری و سپس در مرحله دوم، بهره‌برداری نهایی با حداکثر ظرفیت در ابتدای سال 94 شروع به فعالیت کند.
عضو کمیته تخصصی پسماند مازندران گفت: هر چند بر اساس ماده 7 قانون مدیریت پسماندها، مدیریت اجرایی پسماندهای عادی در شهرها و حریم آنها برعهده شهرداری‌ها و در روستاها و حریم آنها بر عهده دهیاری‌ها و در خارج از حوزه، وظایف شهرداری‌ها و دهیاری‌ها و برعهده بخشداری‌ها است اما نباید نقش و تاثیرات مهم مشارکت مردم را در این خصوص نادیده گرفت.
وی با بیان این که باید از هر فرصتی برای حفظ محیط زیست و تبیین ضرورت اجرای طرح‌های فوق به ویژه کاهش و تفکیک زباله در مبدا استفاده کنیم، افزود: پخش تصاویر مربوط به مراکز دفن زباله و اثرات نامطلوب آن بر محیط زیست و سلامت انسان و حیات وحش، بازدیدهای میدانی نمایندگان مردم و شوراها از این مراکز و برگزاری جلسات متعدد با مردم منطقه برای تبیین شرایط فعلی و ضرورت مشارکت مردم در این زمینه می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.
فخاری در خصوص تامین منابع اعتباری در بخش مدیریت اجرایی پسماند به ویژه بهینه‌سازی مراکز دفن فعلی و اجرای کامل طرح جامع مدیریت پسماند استان گفت: برای تامین منابع اعتباری مورد نیاز، از آنجا که استان مازندران علاوه بر مدیریت اجرایی پسماندهای جمعیت اصلی و ساکنان غیربومی و فصلی، ناگزیر، وظیفه مدیریت بخش عظیمی از پسماندهای حاصل از ورود گردشگران و مسافران را برعهده دارد، پیشنهاد می‌شود علاوه بر برخورداری یا بهره‌مندی از اعتبارات استانی، اعتبارات ملی ویژه‌ای به این استان اختصاص یابد، زیرا این استان و مواهب طبیعی آن متعلق به همه مردم کشور است. لازم است همه مردم ضمن بهره‌گیری از این مواهب الهی و ظرفیت‌های گردشگری ملی، در حفظ و مدیریت آن به‌ویژه در بخش محیط زیست و مدیریت پسماند، مشارکت داشته باشند.
- ضرورت استفاده از ظرفیت‌های پسماندگردها در بخش تفکیک
فخاری در خصوص استفاده از ظرفیت‌های پسماندگردها در بخش تفکیک اظهار کرد: یکی دیگر از ظرفیت‌های موجود در امر تفکیک زباله، پسماندگردها هستند که به صورت سنتی و غیرمجاز، اقدام به جداسازی زباله‌ها می‌کنند و در ادامه با دریافت مبالغ ناچیزی، زباله‌های خشک و تفکیک شده را به دلالان و واسطه‌های این بخش تحویل می‌دهند. پیشنهاد می‌شود، مسئولان و مدیران اجرایی پسماند، در صورت نیاز، پس از ساماندهی این افراد، ضمن رعایت مسایل بهداشتی و ایمنی و صدور کارت سلامت پس از انجام هر دوره از آزمایش‌های پزشکی و ارائه آموزش‌های مورد نیاز به این افراد، از ظرفیت آنان در تفکیک زباله‌های عادی به‌ویژه در خطوط پردازش و کارخانه‌های کمپوست که مطمئنا به کارگرانی با شرایط و روحیات خاص این چنینی نیاز دارد، استفاده کنند.
عضو کمیته تخصصی پسماند مازندران به اقدامات مسئولان استانی در خصوص مدیریت پسماند اشاره و بیان کرد: خوشبختانه حل معضل کنونی پسماند، به‌ویژه در استان‌های شمالی در اولویت اصلی برنامه‌های دولت، به‌ویژه رییس جمهور و نیز مسئولان استانی و در راس آن استاندار مازندران قرار دارد. با توجه به برنامه‌ها و اولویت‌های اعلام شده از سوی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان، موضوع پسماند در اولویت اصلی برنامه‌ها تعریف شده است.
فخاری در خصوص اجرای کامل طرح جامع پسماند و بهره‌برداری از پروژه‌های مرتبط گفت: اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران که دبیرخانه کارگروه راهبردی مدیریت پسماند استان نیز در آن مستقر است به طور مستمر در جلسات کارگروه استانی در حال پیگیری موضوع برای تکمیل پروژه‌های نیمه تمام این طرح جامع است. امیدواریم با اختصاص اعتبارات مورد نظر، این پروژه‌ها که بهره برداری از آن می تواند نقش بسیار مهمی در کاهش حجم زباله‌ها و مدیریت اجرایی پسماند استان داشته باشد در کوتاه‌ترین زمان ممکن به بهره‌برداری برسد.