در حوزه پسماند از دفن بهداشتي تا توليد برق از زباله، در حوزه حمل و نقل عمومي در سال‌جاري ساخت 25 كيلومتر مترو در حوزه فضاي سبز، كاشت سالانه 5ميليون درخت و ... اينها بخشي از عملكرد شهرداري تهران در جهت رفع آلودگي هوا و حفظ محيط‌زيست است كه روز گذشته محمدباقر قاليباف شهردار تهران در مراسم افتتاح نخستين نيروگاه برق زباله‌سوز شهري در پايتخت ارائه كرد.
در عين حال قاليباف از برخي مسئولان دهه70 كه ظرفيت قانوني و بودجه مناسب در اختيار داشتند اما اكنون براي محيط‌زيست مرثيه مي‌خوانند درخواست كرد كه فهرست عملكرد خود را در اين موضوع براي شهروندان ارائه كنند. شهردار تهران معتقد است اكنون معضلات زيست‌محيطي جان مي‌گيرد و كشور قبل از پول و بودجه، به اراده، همت، مديريت و همدلي مسئولان نياز دارد تا با مديريت صحيح و شايسته، بتوان بر معضلات زيست‌محيطي فعلي فائق آمد.
به گزارش شهرنوشت، در مراسم آغاز بهره‌برداري از نخستين نيروگاه برق زباله‌سوز كشور محمدباقر قاليباف شهردار تهران، معصومه ابتكار معاون رئيس‌جمهور و رئيس سازمان حفاظت محيط‌زيست، مهدي چمران رئيس شوراي اسلامي شهر تهران، حسين طلا نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي، محمدهادي حيدرزاده مديركل محيط‌زيست استان تهران و ابوالفضل قناعتي عضو ديگر شوراي شهر تهران حضور داشتند.
شهردار تهران در اين مراسم ابراز داشت: امروز در كشور مشكلات جدي و اساسي در حوزه زيست‌محيطي داريم كه توجه به مسائل زيست‌محيطي به معني نجات جان انسان‌هاست.محمدباقر قاليباف در اين مراسم گفت: با راه‌اندازي اين زباله‌سوز 3مگاوات برق توليد مي‌شود و دست همه كساني كه براي اين كار تلاش كردند را مي‌بوسيم، اما بايد باور كنيم اين زباله‌سوز تنها يك‌چهلم زباله‌هاي شهر تهران را مي‌سوزاند.
البته در اين زمينه كار به سبك و روش ديگري از جهت تكنولوژي هاضم نيز دنبال مي‌شود كه در مجموع يك بيستم زباله‌شهر تهران را تبديل مي‌كنند. وي تأكيد كرد: البته اين يك كار بزرگ و ارزشمند است و هرگز نمي‌خواهم نگاه تقليل‌گرايانه به آن داشته باشم. هميشه به همكاران خود مي‌گويم كه اگر از كار خسته شديم، به پشت سر نگاه كنيم كه چه كارهاي بزرگي انجام داده‌ايم. اما اگر كبر و غرور به سراغ ما آمد، به افق آينده نگاه كنيم. امروز نيز ما به اين زباله‌سوز افتخار مي‌كنيم اما اگر غرور خواست ما را بگيرد، مي‌فهميم كه اين يك‌چهلم كار است، نه همه كار.
شهردار تهران در ادامه گفت: امروز در كشور مشكلات جدي و اساسي در حوزه زيست‌محيطي داريم كه نه‌تنها جان مردم به خطر افتاده، بلكه جان مردم از موضوعات زيست‌محيطي دارد گرفته مي‌شود. بايد باور كنيم كه مردم از اين مشكلات جان مي‌دهند از اين‌رو توجه به مسائل زيست‌محيطي به معني نجات جان انسان‌هاست.قاليباف با اشاره به مشكلات موجود در زمينه تأمين بودجه و قوانين تصريح كرد: مشكلات بودجه طبيعي است و در حوزه قوانين نيز مي‌توانيم از ظرفيت‌هاي قانونگذاري استفاده كنيم اما بنده مي‌گويم اين دو مسئله، مشكل اول ما نيستند چرا كه به اندازه‌اي كه پول، ظرفيت و قانون داريم از آنها استفاده نمي‌كنيم.
به گفته شهردار تهران، پول و قانون فعلي كه دراختيار ما قرار دارد يك نعمت است و زماني كه از اين دو نعمت استفاده نمي‌كنيم، در حقيقت شكر نعمت بجا نياورده‌ايم، بنابراين در سنت الهي نعمت ما در اين شرايط افزون نمي‌شود.
وي با طرح اين سؤال كه «ما چقدر قانون داريم كه اجرا نمي‌كنيم و چقدر از پول‌هايي كه در اختيار داريم درست استفاده مي‌كنيم» گفت: درآمد اين كشور در فاصله كمتر از 6-5 سال از 24ميليارد دلار به بالغ بر 110ميليارد دلار رسيد و 5برابرافزايش پيدا كرد اما به جاي آنكه كسي اتفاقي را در اقتصاد كشور حس كند، همه احساس كردند مشكلات ما بيشتر شده است. اين بايد درس شود كه مشكل ما پول نيست بلكه مديريت است؛ هر كسي از راه مي‌رسد، مي‌خواهد چرخ را از نو بسازد و توجهي به تجربه، علم، اعتماد و همدلي نداريم.
قاليباف در ادامه به معضل آلودگي هوا در شهر تهران اشاره كرد و گفت: آب، هوا و خاك 3عنصر مهم حيات هستند اما خطر به حدي جدي است كه بيش از 20درصد جمعيت كشور در حدود 1.2 درصد خاك در دشت تهران مستقر هستند؛ اين به معني يك فاجعه و عبور كردن از همه خط قرمز‌هاست. در اين شرايط گاهي اين موضوع به حدي مشهود است كه به‌عنوان مثال در هنگام عبور از مسير فرودگاه حضرت امام (ره) بوي تعفن را احساس كرده و آلودگي خاك و زمين را درك مي‌كنيم.
شهردار تهران ادامه داد: خيلي صريح مي‌گويم كه بيش از 50سال است كه در منطقه كهريزك زباله‌دفن مي‌كنيم اما واقعا اين سؤال را گذشتگان و بنده - كه يك دهه توفيق خدمت در شهرداري تهران دارم - بايد جواب بدهيم كه در دهه‌هاي گذشته و در روزهايي كه پول داشتيم و نداشتيم، براي بحث زباله‌كه هر 3عنصر خاك، هوا و آب را آلوده مي‌كند، چه كرده‌ايم؟
اين همه حرف عليه شهرداري مي‌زنند و انتقاد مي‌كنند، البته انتقاد را به دل مي‌خريم، از آن استفاده مي‌كنيم و هيچ پاسخي نمي‌دهيم اما اهل فن مي‌توانند قضاوت كنند كه امروز در اينجا دفن زباله‌غيربهداشتي نداريم و دفن زباله‌را نيز به حداقل رسانده‌ايم؛ امروز نيز اين تكنولوژي را آورده‌ايم و با سرعت بيشتري هم پيش مي‌رويم، اما در دهه 70چه كار كردند كه امروز براي محيط‌زيست پيشقراول هستند، دادشان هواست و بد و بيراه مي‌گويند؟ روزي كه خودشان مسئول بودند چه كار كردند؟
شهردار تهران در مراسم بهره‌برداري از نيروگاه برق زباله‌سوز كهريزك تاكيد كرد: آسمان آبي، زمين پاك در شهرداري يك شعار نيست، در عين حال يك شعار است اما همه اقدامات شهرداري و مديريت شهري پشت آن قرار دارد به‌نحوي كه براي آن سازوكار درست كرديم و هر سال 5ميليون درخت مي‌كاريم. در اين زمينه ابتدا 7سال تلاش كرديم تا امروز جرأت داشته باشيم اين شعار را بدهيم تا مردم هر ماه، هر فصل و هر سال گام‌هاي عملي شهرداري را براي بحث آسمان آبي،زمين پاك ببينند.
محمدباقر قاليباف افزود: اين موضوعات امروز بزرگ‌ترين چالش ما در شهر تهران است كه در اثر آن از يك جنين در رحم مادر گرفته تا روح، روان و جسم كهنسالان دچار آسيب است. من براي چندمين بار است كه مي‌گويم اگر دوستان و مسئولان ذي‌ربط در سطح ملي احساس مي‌كنند ساخت‌وساز در شهر تهران مانع اين موضوع است به ما اعلام كنند. شهرداري تهران نيز آمادگي دارد صدور پروانه در هر‌بخشي اعم از اداري، تجاري، مسكوني، پاركينگ و... را تعطيل كرده و شهر را هم اداره كند. اگر اين تصميم درست است، آن را بگيرند و نگران اداره شهر نباشند چون اين به جان مردم وابسته است.
- اراده‌اي كه عملي شد
قاليباف با اشاره به برخي مطالب مطرح شده مبني بر گسترش شهر تهران، گفت: اين تنها دوره‌اي بود كه مساحت شهر تهران را از 740كيلومترمربع به 640كيلومترمربع رسانديم و شهر را 100كيلومترمربع كوچك كرديم.شهردار تهران با اشاره به حل معضل گاز2 Co در شهر تهران در دهه 70، گفت: در آن زمان 2 Co مسموم‌ترين گاز بود اما تصميم گرفتند تا خودروهاي كاربراتي را به انژكتوري تبديل كنند و پاي اين تصميم نيز ايستادند كه براساس آن جلوي بخشي از صنعت كه بي‌رويه و غيراستاندارد كار مي‌كرد را گرفتند. در نتيجه امروز ديگر معضلي به نام 2 Co در شهر تهران نداريم، اين در حالي است كه اين تصميم پول نياز نداشت بلكه نيازمند اراده بود.
محمدباقر قاليباف همچنين تأكيد كرد: در زمينه آلودگي هواي اهواز، دزفول و... به مردم مي‌گوييم كه منشأ آن خارجي است و كار جدي نمي‌توانيم در اين زمينه بكنيم. البته اين حرف درست است چرا كه در سطح كلان و در اقليم كمربند خشك كره زمين اتفاقات مهمي مي‌افتد كه به يك تهديد جدي تبديل شده و داراي منشا خارجي است، اما در تهران، تبريز و اصفهان كه بيشترين منشأ آلودگي هوا صنعتي و شيميايي است به مردم چه بگوييم؟
وي افزود: يك موتور سيكلت با سيستم كاربراتي حدود 8برابر يك پيكان ذرات معلق 2.5ميكروني توليد مي‌كند. وقتي مي‌گوييم جان انسان‌ها در خطر قرار دارد و اين وسايل غيراستاندارد است، با چه منطقي جلوي آن را نمي‌گيريم؟ اين در حالي است كه اين تصميم نه پول مي‌خواهد و نه نياز به قانون جديد دارد بلكه فقط اراده مي‌خواهد اما ما مماشات مي‌كنيم و جان مردم برايمان مهم نيست. اين كار، كاري نيست كه شهرداري، دولت و مردم به تنهايي انجام دهند بلكه مردم، دولت، شهرداري و هر مسلمان و انسان آزاده‌اي وظيفه دارد آن را انجام دهد همانطور كه نمونه مثبت آن را در زمينه كاهش گاز 2 Co شاهد بوديم.
- حركت به سوي شهر پاك
شهردار تهران تأكيد كرد: وقتي مشاهده مي‌كنيم كه 70درصد آلودگي به خاطر وسايل محركه شهر است، مي‌توانيم به سرعت اين آلودگي را با شيب تند كاهش داده و جان مردم را نجات دهيم اما وقتي اين كار را انجام نمي‌دهيم فرداي قيامت چه جوابي داريم؟ در اين دنيا مي‌توانيم با يك حرف، سخنراني، مصاحبه، فضاسازي و كاريكاتور از آن رد شويم اما در پيشگاه خدا چه كار مي‌خواهيم بكنيم؟ قاليباف در ادامه، آلودگي هوا، آب و خاك را بزرگ‌ترين چالش پيش رو عنوان كرد و گفت: به‌عنوان خدمتگزار در شهرداري آماده هستيم تا مسئوليت اين كار را بپذيريم و آن را حل كنيم در اين شرايط درصورتي كه تصميم بگيريم، ظرف 7- 6سال مي‌توانيم به‌شدت شاخص‌ها را جا‌به‌جا كرده و شهر را قابل زندگي كنيم البته اين اقدام با همدلي، همراهي، محبت و گذشت ميسر خواهد بود نه با مچ‌گيري.
شهردار تهران تأكيد كرد: اگر مي‌خواهيم به آرمان‌هاي امام(ره) و شهدا خدمت كنيم و بگوييم سرباز رهبري، همكار دولت و دوستدار مردم هستيم همه اين موارد دليل مي‌شود تا براي مردم كاري كنيم و اين توان و ظرفيت هم وجود دارد. در اين شرايط مطمئن هستم با همكاري شهرداري، دولت و بخش خصوصي قادريم در يك فرايند كمتر از 4ساله 100درصد زباله‌هاي شهر تهران را به انرژي پاك تبديل كنيم، البته نه اينكه 8هزار تن زباله‌را از 80كيلومتر آن طرف‌تر به منطقه كهريزك بياوريم بلكه مي‌توانيم اين كار را در وسط شهر انجام دهيم. همانطور كه در وسط شهر توكيو بيش از 20دودكش 60متري زباله‌سوز قابل مشاهده است و اين كار از 70سال قبل شروع شده است. بنابر اين هم‌اكنون كه در دهه دوم قرن بيست و يكم هستيم، زيبنده ما نيست كه در اين شرايط قرار داشته باشيم بلكه بايد مطمئن باشيم اين كار قابل انجام و اقتصادي است و مديريت شهري نيز آمادگي انجام آن را دارد.
قاليباف در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به كمپين «آسمان آبي، زمين پاك»، گفت: هميشه عنوان مي‌شد كه سالانه 15كيلومتر مترو در شهر تهران مي‌سازيم اما از اول سال‌جاري تا پايان سال و با وجود همه مشكلات اقتصادي 25كيلومتر مترو در شهر تهران ساخته خواهد شد، چرا كه اين مسئله به جان انسان‌ها وابسته است. اين در حالي است كه ساخت سالانه 25كيلومتر مترو نه‌تنها در كشور بلكه در خاورميانه و در مقياس شهرهاي درجه يك دنيا نيز بي‌نظير است.
البته ممكن است آنها به اين سرعت براي توسعه حمل‌ونقل نياز نداشته باشند اما سرعت ساخت مترو در تهران در مقايسه با شهرهايي كه به‌دنبال توسعه هستند، قابل قياس نيست و اين همان اقتصاد مقاومتي است. هرچند كه بعضي افراد حرف سياسي مي‌زنند و مي‌گويند با پايان انتخابات هيچ فعاليت عمراني در خيابان‌ها ديده نمي‌شود. اين در حالي است كه همه اقدامات باقي مانده ما در حوزه مترو و تكميل 2اتوبان است كه كار آنها در حال انجام است.
شهردار تهران همچنين به موضوع پسماند در شهر تهران اشاره كرد و گفت: در حوزه پسماند نمي‌گوييم كم‌مصرف كنيم چرا كه ما هم‌اكنون بد مصرف مي‌كنيم. بنابر اين در شرايطي كه خوب مصرف كنيم و اسراف نداشته باشيم اين مسئله قابل حل است، همانطور كه در فرهنگ قرآني نيز اسراف گناه بزرگ و نابخشودني است. همچنين وي به ظرفيت‌هاي موجود در داخل كشور در حوزه اقتصادي اشاره كرد و گفت: در اين موضوعات نگاه ما بايد درونگرا باشد و از ظرفيت‌هاي بخش خصوصي استفاده كنيم. البته بخش خصوصي نيز در بخشي از كارها مشكلات جدي دارد به‌نحوي كه سيستم دولتي، بانكي و اداري براي كار كردن آنها روان نيست اما بايد بپذيريم كه بخش‌هاي خصوصي هم اشكالاتي دارند و بايد در كنار هم اين اشكالات را براي كشور حل و فصل كنيم.
قاليباف در بخش ديگري از سخنان خود ضمن تبريك دهه مبارك فجر، تصريح كرد: امروز اگر توفيق داريم در يك جامعه اسلامي و دور از يك رژيم ظالم زندگي كنيم، اسلام و مسلمانان عزتي در دنيا دارند و ملت ما نيز در منطقه و دنيا سرنوشت‌ساز و با عزت شده است، تمامي اين موارد به بركت خون شهدا و امام شهدا است. اميدوارم همه ما توفيق داشته باشيم تا با كار و تلاش بتوانيم همه آرمان‌هاي بلند امام(ره) و شهدا را ادامه دهيم.
وي تصريح كرد: براي ادامه دادن راه شهدا شعار لازم است اما كافي نيست. در كنار آن بايد عمل هم باشد؛ چه‌بسا به عمل بيش از شعار نيازمنديم، در غيراين صورت به امام (ره)، شهدا، جامعه و جوانان ظلم كرده‌ايم. قاليباف در پايان از همه زحمت‌كشان، دست‌اندركاران، سازمان حفاظت محيط‌زيست، وزارت نيرو و... به‌منظور همكاري در راه‌اندازي نيروگاه برق زباله‌سوز تقدير و ابراز اميدواري كرد كه طي 4سال آينده 8هزار تن زباله شهر تهران از طريق زباله‌سوز به انرژي پاك تبديل شود.
شهردار تهران با بيان اينكه مجموع نيروگاه زباله سوز كهريزك با هزينه 50ميليارد تومان راه‌اندازي شده، گفت: البته شهرداري در اين زباله‌سوز بيش از 60درصد سرمايه‌گذاري كرده و بخش خصوصي نيز در اين كار مشاركت داشته است، اما مهم‌ترين بحث ما اين است كه به‌دليل مشاركت بخش خصوصي، استفاده از صندوق ذخيره ارزي كه براي بخش خصوصي است را در اولويت قرار دهند. محمدباقر قاليباف، در حاشيه افتتاح نخستين نيروگاه زباله‌سوز شهري، طي سخناني در جمع خبرنگاران با تأكيد بر اينكه آلودگي هوا، زمين و آب يكي از چالش‌هاي جدي كشور مخصوصا در كلانشهرها به شمار مي‌رود، ابراز داشت: يكي از موضوعات جدي شهر تهران مربوط به پسماند است چرا كه هم‌اكنون روزانه 8هزار تن توليد زباله در تهران داريم و وقتي با بقيه شهرداران صحبت مي‌كنم، نمي‌توانند تصور كنند كه روزي 3بار اين حجم زباله را جمع كرده و اين ميزان زباله را روزي 3بار پياده و سوار مي‌كنيم تا بتوانيم به مقصد برسانيم.
وي تأكيد كرد: كار اينگونه شروع شده بود اما اين ميزان جمع‌آوري به روزي يك‌بار تقليل پيدا كرده و جمع‌آوري زباله‌ها نيز از درب خانه‌هاي شهروندان به مخازن زباله رسيده است. همچنين طرح جديد تفكيك زباله از مبدا را انجام مي‌دهيم و با همراهي مردم در تفكيك زباله، به سراغ تبديل‌كردن زباله‌ها به انرژي پاك خواهيم رفت.
شهردار تهران زباله‌سوز را مهم‌ترين صنعت و بهترين تكنولوژي مورد استفاده در دنيا عنوان كرد و گفت: هم‌اكنون تبديل زباله به انرژي به 2روش سيستم هاضم با ظرفيت 240تن در منطقه 4و زباله سوزي با ظرفيت 200تني صورت مي‌گيرد. اميدوارم با همكاري دولت و مردم حداكثر تا 4سال آينده هيچ زباله‌اي را نه در 50كيلومتر حمل كرده و نه دفع و كمپوست كنيم، چرا كه در دنيا ديگر اين اقدامات را انجام نمي‌دهند.
شهردار تهران عنوان كرد: ما در طول 6-7 سال به‌صورت مرحله‌به‌مرحله پيش رفتيم به‌نحوي كه ابتدا جلوي دفن را گرفتيم و دفن را بهداشتي كرديم، سپس زباله‌ها را تبديل كرده و آنها را به كمپوست تبديل كرديم و امروز توانستيم زباله‌سوز را راه‌اندازي كنيم. شهردار تهران تأكيد كرد: بايد فرصتي فراهم شود تا بخش خصوصي در صددرصد راه‌اندازي نيروگاه‌هاي زباله سوز سرمايه‌گذاري كند و از اعتبارات صندوق ذخيره ارزي را حوزه پولي هزينه نكرد بلكه در زمينه تسهيلات و اعطاي وام از آن بهره برد تا با استفاده از اين ظرفيت بتوان كار را پيش برد.
- الگوي تهران براي ساير شهرها
ديروز يكي از سخنرانان اصلي مراسم افتتاح نخستين نيروگاه زباله‌سوز كشور معصومه ابتكار معاون رئيس‌جمهور و رئيس سازمان حفاظت محيط‌زيست بود. وي راه‌اندازي نخستين نيروگاه زباله‌سوز كشور را اتفاق خيلي خوب و ارزشمند حاصل زحمات شهرداري تهران و شوراي شهر دانست كه از ثمرات آن بهبود وضعيت محيط‌زيست و ارتقاي شاخص‌هاي كيفيت زندگي در پايتخت كشور است.
وي همچنين به‌طور ويژه از محمدباقر قاليباف بابت توجه به مباحث محيط‌زيستي، پيگيري مسئله مديريت صحيح پسماند و راه‌اندازي نخستين نيروگاه زباله‌سوز تشكر كرد و آن را نمونه و الگويي در سطح ملي براي ساير شهرهاي كشوردانست. به گفته ابتكار، دولت قول داده است كه برق توليدي از ناحيه اين نيروگاه‌هاي زباله‌سوز را به قيمتي كه براي سرمايه‌گذاران بخش خصوصي صرفه اقتصادي داشته باشد، خريداري كند.
از طرف ديگر صندوق توسعه ملي نيز براي حمايت از اينگونه فعاليت‌هاي زيست‌محيطي تسهيلاتي را با نرخ قابل‌قبول درنظر خواهد گرفت. وي راه‌اندازي نيروگاه‌هاي زباله‌سوز در مجاورت فضاهاي شهري را مستلزم استانداردهاي بالاي زيست‌محيطي دانست تا خداي ناكرده منجر به تشديد معضل آلودگي هوا يا مخاطرات جديد زيست‌محيطي نشود، به همين دليل ابتكار برمسئوليت سازمان حفاظت محيط‌زيست بابت كنترل، پايش و نظارت بر خروجي‌هاي نيروگاه‌هاي زباله‌سوز تأكيد كرد.
از نظر ابتكار اگر در كلانشهرها مديريت پسماند به‌عنوان مولفه اصلي مديريت شهري وجود نداشته باشد، حتما معضلات جدي روي خواهد داد و آثار آلودگي و نابودي منابع آب و خاك به‌عنوان سرمايه‌هاي اصلي اقتصادي ديده خواهد شد. اين درحالي است كه با تفكيك زباله از مبدأ علاوه بر ارزش اقتصادي ما شاهد بهبود شاخص‌هاي محيط‌زيستي خواهيم بود.
رئيس سازمان حفاظت محيط‌زيست بابت تلاش‌هاي شهرداري و شوراي شهر سوم درتحقق برنامه مديريت انواع پسماند تقدير كرد و گفت: ما در دولت نيز همه شهرداري‌ها و شوراهاي سراسر كشور را مكلف كرديم تا برنامه مديريت پسماند را ارائه كنند زيرا ما در برخي شهرها نظير شهرهاي استان گيلان و مازندران معضل حاد مديريت پسماند داريم اما درشهرهايي نظير تهران، شيراز، اصفهان، كرمانشاه و تبريز برنامه‌هاي موفق مديريت پسماند در حال اجراست؛ البته تا رسيدن به استانداردها راه طولاني در پيش داريم.
يكي از تأكيدات ديروز معصومه ابتكار استفاده كمتر از مواد پلاستيكي در بسته‌بندي‌ها بود تا به‌تدريج از مصرف اينگونه مواد در زباله‌سوزها نيز كاسته شود. ضمن اينكه مردم نيز با تفكيك زباله از مبدأ اين چرخه اقتصادي را براي خود و شهرشان تسهيل كنند تا هزينه‌هاي كمتري در مديريت پسماند داشته باشيم.