در پي وقوع زلزلهاي با توان 7ريشتر در قسمتهاي آسيبپذير شهر، خصوصا مناطق جنوبي همچون شهر ري كه بدترين گسل ايران را دارد و بيش از 13.8درصد از كل واحدهاي مسكوني آن دچار فرسودگي هستند، آمار تلفات جاني و مالي خارج از حساب خواهد بود. دراين ميان شرايط منطقه10 نيز بهواسطه وجود 66.2درصد واحدهاي مسكوني فرسوده، بحراني است. وضعيت ديگر مناطق مركزي و جنوبي نيز شرايط بهتري نداشته و همه با درصد فرسودگي بالا و جمعيت زياد با خطرات جدي دست به گريبانند.
براساس طرحهاي موضوعي در سياستگذاري كلانشهر تهران، شناسايي دقيق گسلها و پهنههاي خطرپذير زلزله در شهر تهران (تا مقياس 1:2000) داراي اهميت است و دراين ميان منطقه شهر ري كه بهواسطه فعال بودن گسل آن همواره كانون خطر زلزله از زمانهاي گذشته تا اكنون بوده است اولويت ويژهاي دارد.
در گام دوم، بافت فرسوده، مديريت بحران شهر تهران را با مشكلات عديده و جدي روبهرو ساخته است. بسيار اتفاق افتاده است كه به واسطه فرسودگي ساختمانها افراد زيادي آسيب ديدهاند. آتشسوزي، گاز گرفتگي، شكستگي لولههاي آب، فرسودگي سيمهاي برق و آوار شدن بناهاي فرسوده بيشتر از همه در ساختمانهاي قديمياتفاق ميافتد كه در كوچههاي تنگ و باريك قرار دارند كه كمترين دسترسي به آنها وجود دارد بهنحوي كه نميتوان اقدامات لازم و حياتي را به موقع براي كمك به آسيبديدگان انجام داد.
در گام سوم، نوسازي و احياي بافت فرسوده از منظر مديريت آسيبهاي اجتماعي و حذف زمينههاي شكلگيري جرم نيز اهميت دارد. عمده مصرفكنندگان و توزيعكنندگان موادمخدر در بافتهاي شلوغ، نامنظم، تو در تو و تخريب شده به اعمال مجرمانه دست ميزنند و چهره اجتماعي شهر را تيره ميسازند. خطراتي كه از تجمع و تحركات معتادين، سارقين و ديگر آسيبها، به جامعه وارد ميشود هرچند كه بهصورت كميقابل ارزيابي دقيق نيست ولي تبعات كيفي آن به خوبي قابل بررسي و ارزشيابي است. برآوردها نشان ميدهد كه بيش از 108نقطه بافت فرسوده در شهر تهران، پتانسيل شكلدهي به آسيبهاي اجتماعي را در خود نهفته دارد كه ميبايست نسبت به رفع آن، تدابير و اقدامات جدي اتخاذ شود.
در گام چهارم آنچه اهميت دارد توجه به مقوله عدالت مكاني و توزيعي است. آنچه بيش از همه ساكنان بافتهاي فرسوده را آزار ميدهد، نبود امكانات و خدمات لازم در محيط است. سرانه فضاي سبز و آموزش، پارك و كتابخانه، سالن ورزشي و كلينيكهاي درماني، گشتهاي پليسي و انتظاميو... در مناطق داراي بافت فرسوده بهمراتب كمتر از مناطق ديگر است. نوسازي و احياي بافت فرسوده به مديريت شهري و نهادهاي متولي كمك ميكند كه در بافتهاي جديد استانداردهاي لازم را درخصوص توزيع امكانات و خدمات فراهم كنند تا رضايت شهرونداناين مناطق نيز فراهم شود.
با بيان چرايي و اهميت پرداختن به بافت فرسوده اما وضعيت نوسازي و احياي بافت فرسوده در شرايط خوبي به سر نميبرد. طبق برنامه 5ساله دوم توسعه شهر تهران، هر ساله ميبايست 10درصد از بافت فرسوده شهر تهران با همكاري دولت، مديريت شهري و ديگر سازمانها مورد نوسازي و احيا قرار بگيرد. درحاليكه براساس آخرين آمارها از سال1380 تا اكنون ميزان نوسازي در مناطق 10 با 37درصد، منطقه11 با 31درصد، منطقه12 با 22درصد، منطقه17 با 36درصد و منطقه 20 با 33درصد از كمترين سطح رشد برخوردار بوده است.
براساس آخرين اطلاعات در سال1393، درصد نوسازي و احياي بافت فرسوده در مناطق 10 با يكدرصد، 11 با 0.9درصد، 12 با 0.5درصد، 17با 1.1درصد و 20 با 0.6درصد فاصله معناداري با 10درصد نوسازي بافت فرسوده طبق قانون برنامه 5ساله دوم شهر تهران دارد و اين يك حركت ضعيف در نوسازي بافتهاي فرسوده بهحساب ميآيد زيرا در اين مدت علاوه بر اينكه واحدهاي ديگري دچار فرسودگي شده و نيازمند نوسازي ميگردند از چشمانداز برنامه 5ساله كه نوسازي و احياي 10درصدي بافت فرسوده است نيز عقب ماندهايم.
- نايبرئيس شوراي شهر تهران