هوشنگ ضیایی کارشناس حیات وحش و مدیر پروژه احیای ببر در میانکاله در گفتگو با مهر، درباره انگیزه سازمان حفاظت محیط زیست از وارد کردن دو قلاده ببر سیبری به کشور گفت: تحقق رویای احیای ببر مازندران همواره، یکی از اهداف زیست محیطی من بود. پس از انجام آزمایش روی ژنهای ببر مازندران و ببر سیبری و مشخص شدن شباهت بسیار زیاد این دو گونه به این نتیجه رسیدیم که با تکثیر ببر سیبری می تواند احیاگر نسل ببر مازندران باشد. به همین دلیل مدیریت پروژه احیایی ببر مازندران در میانکاله را پذیرفتم.
- پلنگ‌های که به روسیه فرستاده شدند از نظر جسمی مشکل داشتند
وی افزود: سفیر ایران در روسیه اعلام کرد روسیه برای بازی‌های آسیایی سوچی که سمبل آن پلنگ است، به دو پلنگ ماده نیاز دارد. روسها دو پلنگ نر از ترکمنستان وارد کرده بودند. ما هم دو پلنگ داشتیم که مدتها در گرگان در قفسی با شرایط نامناسب حتی از پس مخارج خوراکشان هم برنمیامدیم. یکی از آنها دستش شکسته و کج جوش خورده بود و دیگری به دلیل تغذیه از گوشت مسموم، مدام غش می کرد. با درخواست روسها موافقت کردیم و قرار شد در ازای دو قلاده پلنگ ایرانی، یک جفت ببر سیبری به ایران وارد شود تا پس از انتقال شان به میانکاله دوباره شاهد غرش ببر در سرزمینمان باشیم.
- بودجه ۳ میلیارد تومانی برای خرید زمین‌های میانکاله
ضیایی درباره ورود ببرهای روسی پیش از آماده سازی میانکاله اظهار داشت: ۳ میلیارد تومان بودجه برای خرید زمین‌های میانکاله از دامداران اختصاص یافت و پروژه آماده سازی زیستگاه ببر مازندران کلید خورد. تصمیم داشتیم میانکاله را پس از تکثیر ببر سیبری به سافاری پارک مبدل کنیم تا مردم بتوانند با اتومبیل‌هایشان از نزدیک با این موجودات باشکوه آشنا شوند. اما از آنجایی که بازی‌های آسیایی سوچی نزدیک بود، سفیر ایران در روسیه اعلام کرد که روسها برای رسیدن پلنگها به کشورشان عجله دارند و به زودی با یک هواپیمای اختصاصی برای انتقال ببرها به روسیه اقدام خواهند کرد. به ناچار، پیش از آماده شدن زیستگاهشان، ببرهای سیبری، با همان هواپیمای روسی که برای انتقال پلنگها به ایران آمده بود وارد کشور شدند.
- پلنگ‌های معیوب ایرانی در روسیه تکثیر موفقیت آمیزی داشتند
به گفته این استاد دانشگاه، پلنگ ها به سوچی روسیه رفتند و پس از مدتی زایمان‌های موفقی داشتند. این دو پلنگ در صورتی که در ایران مانده بودند قطعا تا امروز تلف شده بودند. اما روسها بخوبی از آنها پذیرایی کردند و تحت درمان قرارشان دادند. ولی ببرهای روسی به ناچار به باغ وحش تهران منتقل شدند تا طی دو ماه، میانکاله برای اقامتشان مهیا شود.
- دامپزشکی مقصر پروژه احیا ببر است
ضیایی تنها مقصر شکست پروژه احیای ببر در میانکاله را سازمان دامپزشکی دانست وتصریح کرد: مدتها پیش از ورود این دو قلاده ببر، شیرهای باغ وحش تهران پس از بروز علائمی شبیه سرماخوردگی، خونریزی از بینی و ایجاد زخم روی پوستشان از بین می رفتند. حتی چند قلاده شیر این باغ وحش هم که پوستشان به مردم فروخته شده بود، با همین علائم تلف شده بودند. اما سازمان دامپزشکی، هرگز علت این بیماری را اعلام نکرده بود.
- اعلام ریشه کن شدن مشمشه در ایران توسط دامپزشکی
وی در ادامه گفت: سازمان دامپزشکی مدتها قبل ادعا کرده بود، بیماری خطرناک مشمشه، در ایران ریشه کن شده است. ما هیچ ذهنیتی از وجود این بیماری در کشور نداشتیم. بنابراین وقتی متوجه ایجاد زخم روی پوست ببر نر شدیم، آن را به حساب درگیری با ببر ماده گذاشتیم. تا اینکه علائم بیماری در این حیوان وخیم تر شد و علائم دیگری از قبیل اسهال خون آلود و خونریزی از بیینی بروز کرد. سرانجام با ارسال نمونه خون حیوان به آزمایشگاه پاستور، اعلام شد که ببر مشکوک به ابتلا به مشمشه بیماری ای که دامپزشکی اعلام کرده بود در کشور ریشه کن شده، است.
- عدم اعلام بیماری مشمشه برای جلوگیری از ممنوعیت ورود و خروج اسب‌های مسابقه
این کارشناس حیات وحش درباره علت سکوت دامپزشکی درباره این بیماری خطرناک تأکید کرد: مدتها قبل از ورود ببرها در باغ وحش کردان، تعداد زیادی اسب و الاغ بر اثر همین بیماری از بین رفته بودند و دامپزشکی باقی آنها را برای جلوگیری از شیوع بیماری ذبح کرده بود. نمونه‌های دیگری از مرگ و میر بر اثر این بیماری مدتها قبل از ورود ببرها در اصفهان و کرمانشاه هم وجود داشت که مدارک آن موجود است. سازمان دامپزشکی هرگز علت این مرگ و میرها را اعلام نکرد. یکی از دلایل مهم مخفی کردن این بیماری این بود که اگر وجود مشمشه در ایران اطلاع رسانی می‌شد ورود و خروج اسب‌های مسابقه ممنوع می‌شد.
- در صورت اطلاع از وجود مشمشه روسیه هرگز به ایران ببر نمی‌داد
به گفته ضیایی، پس از تلف شدن ببر سیبری و نتیجه آزمایش خون این حیوان بود که علت مرگ شیرهای باغ وحش را هم متوجه شدیم. اگر می‌دانستیم مشمشه در ایران ریشه کن نشده، بر کشتار الاغ‌ها نظارت می‌کردیم و قبل از ذیح شدن از آنها تست مشمشه می‌گرفتیم. البته قطعا اگر روسها می‌دانستند در ایران مشمشه ریشه کن نشده هرگز به ما ببر نمی‌دادند.
وی افزود: سازمان دامپزشکی می‌دانست این بیماری در ایران وجود دارد اما هیچ نظارتی بر کشتار حیواناتی که گوشتشان در باغ وحش مورد استفاده قرار می‌گرفت انجام نمی‌داد الاغ‌هایی که از کشور عراق وارد می‌شدند بدون دوره قرنطینه و بدون هیچگونه آزمایش روانه کشتارکاه می‌شدند. در حالی که با یک تزریق ساده به زیر چشم حیوان، پس از چند روز می‌توان به وجود یا عدم وجود این بیماری در حیوان پی برد.
- امکان نگهداری از ببر ماده سیبری در میانکاله در صورت موافقت دامپزشکی
ضیایی درباره ببر ماده سیبری که پس از ۴ سال همچنان در قرنطینه روزگار می‌گذراند گفت: دامپزشکی اگر با انتقال ببر سیبری به میانکاله و بازدیدش از دور در معرض عموم موافقت کند میانکاله آماده است.
- سازمان محیط زیست برای ببر ماده سیبری از قرنطینه از نهاد‌های بین‌المللی کمک بخواهد
به اعتقاد این استاد دانشگاه، اگر این ببر مشمشه داشت تا به حال تلف می شد. بنابراین سازمان حفاظت محیط زیست برای نجات این گونه ارزشمند از وضعیت فعلی باید رسما با مجامع بین‌المللی مکاتبه کند و از روسها یا دیگر باغ وحشهای دنیا کمک بخواهد. چون باغ وحشهای زیادی در دنیا مایل به نگهداری از این گونه باارزش و کمیاب جانوری هستند.
- وجود تنها ۱۰۰۰ قلاده ببر سیبری در تمام دنیا
وی اظهار داشت: امروز در کل دنیا تنها ۵۰۰ قلاده ببر سیبری در طبیعت و ۵۰۰ قلاده در اسارت وجود دارد. اما سازمان دامپزشکی طی این ۴ سال با خون گیری و آزمایش مشمشه روی این ببر موافقت نکرده است تا در صورت منفی بودن نتیجه آزمایش، حیوان از قرنطینه خارج و به یکی از باغ وحش‌ها و یا سایت میانکاله با امکان بازدید از فاصله دور منتقل شود.
- رهایی ببر ماده از قرنطینه تنها راه جبران شکست پروژه احیای ببر
ضیایی تصریح کرد: امروز که شکست فاجعه بار پروژه احیای ببر در میانکاله، موجب بدنامی کشور در این زمینه شده، امیدوارم با خونگیری از ببر ماده سیبری، که تنها بازمانده حوادث تلخ ۴ سال گذشته است به اسارت ۴ ساله این حیوان در قرنطینه پایان داده شود.