اين طرح‌ها كه در تهران سابقه‌اي بيش از 40سال دارند، اگرچه همواره از حجم ترافيك كاسته‌اند اما هنوز نتوانسته‌اند راه‌حلي قطعي براي ترافيك بي‌انتهاي شهر باشند. طرح زوج و فرد در اين ميان از سال1384 خود را به تهران تحميل كرد اما اين طرح پس از 9سال در حالي هنوز در شهر اجرا مي‌شود كه همه دست‌اندركاران اجرايي و كارشناسان ترافيكي با اجراي آن مخالف هستند.
- نبود مديريت و شناخت دقيق
مديريت شهري يكي از اضلاع تصميم‌گيري در تهران است. محمدباقر قاليباف شهردار تهران اجراي طرح زوج و فرد از در منازل براي مقابله با آلودگي هوا را يك تصميم غيركارشناسي مي‌داند. به اعتقاد وي اجراي اين تصميم نشان مي‌دهد مديريت و شناخت دقيقي وجود نداشته و حتي اجراي اين طرح صرفا 6درصد در بحث كاهش آلودگي هوا مؤثر است اما نظم زندگي مردم را به هم مي‌ريزد. شهردار تهران تأكيد مي‌كند: در دهه70 به‌دليل ضرورت ايجاد انضباط ترافيكي در مركز شهر ناچار بوديم تا محدوديت‌هايي را اعمال كنيم اما هم‌اكنون بايد اين رويكرد را تغيير دهيم. چه اشكالي دارد ماشيني كه هيچ آلودگي ايجاد نمي‌كند، بتواند در منطقه طرح ترافيك و زوج و فرد حضور يابد. بايد اجازه بدهيم تا ماشين‌هايي كه آلودگي ايجاد نمي‌كنند وارد منطقه زوج و فرد و طرح ترافيك شوند و ماشين‌هاي فرسوده و فاقد معاينه فني به هيچ عنوان در شهر تردد نداشته باشند.
- سياست درست براي تفكيك خودروها
سردار تيمور حسيني، رئيس پليس راهور تهران بزرگ درخصوص طرح زوج و فرد معتقد است طرح دائمي زوج و فرد با قانون تطبيق ندارد. به گفته وي، محدوده طرح زوج و فرد در اوايل به‌عنوان يك طرح زيست‌محيطي و ترافيكي به‌صورت موقت و در مواقع اضطرار آلودگي هوا به اجرا درمي‌آمد اما با توجه به ايجاد شوراهاي اسلامي شهر، آنان تصميم گرفتند طرح زوج و فرد را دائمي كنند و طرح منوط به اعلام روزهاي آلوده نباشد. وي افزود: حتي بعدا يك مرحله پا را فراتر گذاشتيم و در 6 ماه دوم سال كه بحث وارونگي هوا را داريم بعضا طرح زوج و فرد از در منزل به اجرا گذاشته مي‌شود البته امسال چنين اتفاقي رخ نداد. اما نظر پليس راهور تهران هم درباره طرح محدوده كم آلاينده (LEZ) مثبت است. به گفته حسيني، مناسب‌تر است كه با سياست‌هاي طرح (LEZ) خودروها را به 4دسته آبي، سبز، زرد و قرمز تقسيم كنيم و محدوديت را براي خودروهاي دسته زرد و قرمز ايجاد كنيم.
حتي اجراي عادلانه‌تر طرح زوج و فرد براساس روزهاي‌ماه و تقويم نيز مي‌تواند پيشنهاد ديگر باشد؛ نظري كه حسيني در تشريحش مي‌گويد: طرح اگر براساس هفته باشد فرد مي‌داند براي مثال روزهاي شنبه، دوشنبه و چهارشنبه مي‌تواند وارد محدوده شود و اگر مثلا دانشجوست واحدهاي دانشگاه را براين اساس انتخاب كند اما اين امكان در اجراي طرح براساس روزهاي تقويم وجود ندارد ولذا نمي‌توان گفت كدام شيوه به‌صورت مطلق مناسب‌تر است.
- زمان اعمال قانون
سيدجعفر تشكري هاشمي، معاون حمل و نقل و ترافيك شهرداري هم با اشاره به تصويب طرح زيست‌محيطي كاهش تردد خودروها با توجه به ميزان آلايندگي اظهار داشت: از نيمه دوم سال آينده طرح محدوديت تردد خودروها بر اساس ميزان آلايندگي اجرايي مي‌شود. به گفته وي خودروهاي قرمز تهران حدود 58 هزار دستگاه برآورد شده‌اند كه حتي امكان دريافت معاينه فني را هم ندارند. خودروهاي زرد نيز حدود يك‌ونيم ميليون دستگاه برآورد مي‌شوند. خودروهاي سبز استاندارد يورو2 داشته و معاينه فني مي‌گيرند. خودروهاي آبي هم موتورهاي برقي بدون آلايندگي صوتي و زيست‌محيطي بوده و استاندارد يورو5 دارند.
- راه‌حل چيست؟
در سال‌هاي اخير كارهاي مطالعاتي طرح محدوده كم آلاينده (LEZ) يا محدوده كم‌انتشار توسط شهرداري تهران انجام شده و يكي از طرح‌ها براي بهبود محيط‌زيست و بهبود كيفيت هوا مطرح شده است. در اين طرح كه توسط مركز مطالعات و برنامه‌ريزي شهر تهران صورت گرفته، به دقت تصريح شده كه خودروهايي بايد مجاز به تردد در هسته مركزي شهر باشند كه از ميزان انتشار آلايندگي كمتري نسبت به‌خودروهاي ديگر برخوردار باشند. اين خودروها با تعيين رده آلايندگي مشخص در سامانه نظارتي كنترل ترافيك تهران ثبت خواهند شد.
بر اين اساس رده آلايندگي خودروها مشخص‌كننده ميزان آلايندگي آنها بوده و اگر خودرويي داراي رده آلايندگي قرمز باشد تنها درشرايطي مجاز به تردد است كه كيفيت هوا در شرايط پاك قرار داشته باشد. همچنين شاخص و تعيين‌كننده رده آلايندگي خودروها مراكز معاينه فني مجاز است كه براساس آن پلاك خودرو پس از تعيين ميزان انتشار به‌طور خودكار در سامانه ثبت و اعمال مي‌شود.