وقتي هم كه اخلاق‌گرايي و ميهن‌دوستي نباشد، منابع به سمت واردات و دلالي مي‌رود»، اوضاع آشفته حمايت از كالاهاي داخلي در بازار بيشتر مشخص مي‌شود؛ بازاري كه حتي مهر، ذكرشمار و هفت‌سين آن هم از چين وارد مي‌شود و در بعضي مواقع كيفيتي بسيار پايين‌تر از اجناس داخلي دارند. مي‌خواهيم با نگاهي واقع‌بينانه به شرايط فعلي ببينيم چه گزينه‌هايي براي خريد كالاي ايراني به جاي اجناس وارداتي داريم.
«امروز فشار واردات، كشور را دارد از پا درمي‌آورد و درخصوص ميزان واردات قاچاق به كشور نيز ارقام بسيار عجيبي مطرح است اما اين هم يك توجيه منطقي نيست كه به بهانه جلوگيري از قاچاق و دريافت سود گمركي، راه واردات انبوه به كشور به‌صورت رسمي باز شود»؛ اين سخنان مقام‌معظم رهبري در روز ملي مهندس را وقتي در كنار اين نقل قول از ابراهيم رزاقي، اقتصاددان بگذاريد كه گفت: « در كشور ما سود توليد 20 درصد است و سود دلالي و واردات حدود 500درصد. وقتي هم كه اخلاق‌گرايي و ميهن‌دوستي نباشد، منابع به سمت واردات و دلالي مي‌رود»، اوضاع آشفته حمايت از كالاهاي داخلي در بازار بيشتر مشخص مي‌شود؛ بازاري كه حتي مهر، ذكرشمار و هفت‌سين آن هم از چين وارد مي‌شود و در بعضي مواقع كيفيتي بسيار پايين‌تر از اجناس داخلي دارند. مي‌خواهيم با نگاهي واقع‌بينانه به شرايط فعلي ببينيم چه گزينه‌هايي براي خريد كالاي ايراني به جاي اجناس وارداتي داريم.
- سيگار
وقتي هيچ كدام از آن تصاوير وحشتناك دندان‌هاي از ريخت‌افتاده و ريه‌هاي نابود شده روي پاكت‌هاي سيگار نتوانند آمار مصرف دخانيات را آنطور كه بايد كاهش دهند، نتيجه در افزايش ميزان واردات سيگار خود را نشان مي‌دهد. براساس اطلاعات گمرك ايران ميزان واردات سيگار حاوي توتون در 8ماه نخست سال‌جاري 8/8هزار تن به ارزش 69ميليون دلار بوده كه حدود 0/2درصد از كل واردات كشور را تشكيل مي‌دهد. اين اعداد و ارقام را اگر با مدت‌زمان مشابه پارسال مقايسه كنيم به 23درصد رشد در واردات سيگار مي‌رسيم. عمق فاجعه وقتي بيشتر مشخص مي‌شود كه بدانيم 6/3ميليارد دلار هم سالانه واردات قاچاق سيگار وجود دارد.
- برنج
همين كه با هر سفر شمال تعداد بيشتري از شاليزارها را مي‌بينيم كه در حال تبديل شدن به ويلاهاي جديدتر هستند، يعني اوضاع خوب نيست. وقتي واردات برنج بيش از حد نياز است و كشاورزان انگيزه‌اي براي ادامه كار ندارند، طبيعي است كه زمين‌ها تغيير كاربري بدهند و دست واردكننده‌ها بيشتر باز شود. تا پايان اسفند‌ماه سال‌جاري، واردات برنج به يك ميليون تن مي‌رسد. اين در حالي است كه نياز واقعي كشور به واردات برنج حدود 500هزار تن محاسبه مي‌شود و1/119 ميليون دلار در 9ماهه اول سال براي واردات برنج هزينه شده است. البته اگر ميزان واردات برنج را با سال گذشته مقايسه كنيم، به يك ميليون تن كاهش مي‌رسيم كه مي‌تواند تا حدي اميدواركننده باشد.
- خودرو
پنجمين قلم از عمده‌ترين اجناس وارداتي ايران چيزي نيست جز وسايل نقليه موتور پيستوني درون‌سوز تناوبي جرقه‌اي- احتراقي با حجم سيلندر بيشتر از 1500سانتي‌مترمكعب يا اگر بخواهيم ساده‌تر بگوييم، تمام ماشين‌هاي خارجي مدل بالايي كه هر روز در بزرگراه‌ها از كنارمان مي‌گذرند و سهمي به ارزش 983ميليون دلار در سبد واردات كشور دارند. در 9ماهه نخست سال 93، در مجموع 71هزار و 690دستگاه خودروي سواري وارد كشور شده كه در اين بين برندهاي هيونداي، كيا و تويوتاي ژاپن، بيشترين سهم واردات را داشته‌اند. ب‌ام و، لكسوس و مرسدس بنز هم جزو پرتعدادترين كالاهاي لوكس وارداتي در اين حوزه هستند. امسال ميزان واردات خودرو در مقايسه با سال گذشته 23درصد رشد نشان مي‌دهد.
- پوشاك
وقتي هوش و حواس خيلي‌ها مي‌رود سراغ ظرافت و جذابيت لباس‌هاي ترك و طرح و رنگ‌هايي كه مشتري‌هاي زيادي دارد، عجيب نيست اگر بشنويم پوشاك وارداتي 80درصد از بازار را تشكيل مي‌دهند. اين در حالي است كه ارزش كل بازار پوشاك كشور 7تا 8ميليارد دلار است و از اين ميزان، 5ميليارد دلار به واردات اختصاص دارد. حدود 60تا 70درصد پوشاك خارجي از چين و 30تا 40درصد نيز از تركيه به كشور وارد مي‌شود اما سهم قابل‌توجهي از اين كالاها هم به‌صورت قاچاق به كشور مي‌رسند. لباس‌هايي كه ممكن است استانداردهاي بهداشتي را نداشته باشند.
- پيشنهاد
خريد باكيفيت به اعتبار ايراني
3-2 هفته قبل بود كه سؤال نظرسنجي برنامه تلويزيوني پايش از دليل اصرار ايراني‌ها براي خريد كالاي خارجي پرسيده بود. در پايان از بين 2 گزينه مطرح شده، 72درصد از شركت‌كنندگان به كيفيت بالاي كالاهاي خارجي و 28درصد به فخرفروختن رأي دادند. با توجه به اين آمار و ارقام و اهميت بالاي كيفيت در انتخاب اجناس وارداتي، پيشنهادهاي صددرصد ايراني براي شما داريم، با تضمين دوام و استحكام! بديهي است كه اينها فقط تعداد محدودي از كالاهاي با كيفيت ايراني است و شما با كمي فكر كردن مي‌توانيد اين فهرست را كامل‌تر كنيد.
مواد شوينده
اگر سري به نزديك‌ترين فروشگاه زنجيره‌اي نزديك خانه‌تان بزنيد، در قسمت مواد شوينده با تنوع بسيار زيادي از انواع برندهاي ايراني و خارجي روبه‌رو مي‌شويد. از اسامي عجيب و غريب انواع مايع ظرفشويي و مواد ضدعفوني‌كننده گرفته تا شامپوها و خميردندان‌هايي كه به لطف تبليغات فراوان تلويزيوني حالا ديگر نام‌شان به گوش ما آشناست. اما براي هر كدام از اين اجناس مي‌توانيم با كمي دقت به يك برند ايراني معتبر و شناخته شده هم برسيم كه از نظر كيفيت واقعا تفاوت چنداني با مشابه‌هاي خارجي‌شان ندارند. مثلا خيلي از شامپوهاي داخلي در كشورهايي مانند تركيه هم شناخته‌شده هستند. پودرهاي شست‌وشوي ماشين و لباس، شوينده مخصوص لباس‌هاي مشكي و انواع و اقسام صابون‌هاي ايراني هم كه سال‌هاست كيفيت خودشان را ثابت كرده‌اند. پس اگر تا به حال براي خريد مواد شوينده فقط به سمت قفسه اجناس خارجي مي‌رفتيد، وقت آن رسيده كه تجديدنظر كنيد و پول بيشتري هم در جيب‌تان بماند.
لوازم خانگي
با هجوم انواع و اقسام وسايل لوازم خانگي كشورهاي آسياي جنوب شرقي در بازار، تا حرف از خريد ماشين لباسشويي، اجاق گاز، هود يا يخچال و فريزر مي‌شود فورا چندين و چند برند خارجي به ذهن همه‌‌مان مي‌آيد اما در اين بين كالاهاي ايراني هم چند سالي است به كيفيت قابل رقابتي رسيده‌اند. تبليغات مربوط به كالاهاي خارجي در زمينه لوازم خانگي آنقدر زياد است كه شايد خيلي از ما ندانيم بزرگ‌ترين توليدكننده انواع رادياتورهاي آلومينيومي، پكيج شوفاژهاي ديواري و انواع مشعل در خاورميانه، يك كارخانه ايراني است. يخچال و فريزرهاي داخلي هم كه از نظر سر و شكل ظاهري هيچ تفاوتي با خارجي‌ها ندارند، سال‌هاست گوشه آشپزخانه خيلي‌ها ديده مي‌شوند و بي‌سروصدا كارشان را با بهترين كيفيت انجام مي‌دهند. اگر قصد خريد بخاري و ماشين لباسشويي هم داشته باشيد، با يك پرس‌وجو ساده مي‌توانيد به حداقل يكي، دو برند مطمئن ايراني برسيد كه همه از آنها راضي هستند. حتي اگر شب عيد مي‌خواهيد سينك و اجاق گاز و شيرآلات و تجهيزات آشپزخانه‌تان را همگي با هم عوض كنيد، شركت‌هاي معتبر ايراني وجود دارد كه مي‌تواند تمام اين كارها را برايتان انجام دهد و در آخر آشپزخانه‌تان شبيه به يكي از صفحه‌هاي همان كاتالوگ‌هاي خارجي لوازم خانگي بشود.
پوشاك
در باب اهميت استفاده از لباس‌هاي توليد داخل همين بس كه امام‌علي(ع) در اين‌باره فرموده‌اند: «مادامي كه اين امت لباس بيگانه نپوشد و از غذاهاي آنان استفاده نكند، همواره در خير خواهد بود و هنگامي كه چنين كند خداوند آنان را ذليل خواهد كرد.». قسمت ناراحت‌كننده ماجرا اما اينجاست كه تعداد زيادي از توليدكننده‌هاي داخلي پوشاك، به‌دليل اهميت برند خارجي براي خريدار ايراني، ترجيح مي‌دهند محصولات‌شان را با اسم واقعي به بازار نفرستند و از همان مارك‌هايي استفاده كنند كه مشتري به‌دنبال آنهاست. با اين حال چند سالي مي‌شود كه با حضور نسبتا پررنگ طراحان لباس خصوصا در زمينه پوشاك بانوان، اوضاع تا حدودي بهتر شده. الان ديگر كمتر كسي را مي‌شود پيدا كرد كه از برندهاي ايراني مخصوص لباس مردانه و كلكسيون‌هاي كت و شلوارشان چيزي نشنيده باشد و حداقل يكي، دو برند را نشناسد. غيراز شركت‌هاي اسم و رسم‌دار ايراني كه مخصوص مد مردانه هستند، ابتكاراتي هم در اين بازار ديده مي‌شود. مثلا چندين سال است كه توليدات داخلي كه كاملا از الياف طبيعي ساخته شده‌اند، طرفداران زيادي پيدا كرده‌اند. علاوه بر اينها، بين پوشاك مخصوص نوزادان هم يكي، دو برند معتبر ايراني مي‌توانيد پيدا كنيد كه با قيمتي تقريبا يك چهارم اجناس خارجي، كيفيت خوبي دارند.
صنايع رايانه
از آنجايي كه رايانه در اصل يك كالاي وارداتي است، شايد به‌صورت پيش‌فرض تصور مي‌كنيم تمام وسايل مرتبط به رايانه را هم بايد خارجي بخريم. درحالي‌كه سال‌هاست شركت‌هاي داخلي تعداد زيادي از اين ابزار جانبي را توليد مي‌كنند. يكي از موفق‌ترين محصولات در اين زمينه، صفحه كليدهاي ايراني بوده كه خيلي زود جاي خودشان را در بازار پيدا كردند و قطعا هيچ تفاوتي هم با صفحه‌كليدهاي خارجي ندارند. غيراز اينكه حروف فارسي را راحت‌تر و سريع‌تر روي آنها پيدا مي‌كنيم. غيراز صفحه كليد، نمونه داخلي ماوس، بلندگو و صفحه نمايش هم پيدا مي‌شود و تفاوت معناداري با جنس‌هاي خارجي ندارند. پس اگر مي‌خواهيد وسايل مربوط به رايانه‌تان را عوض كنيد، به جاي مراجعه به نخستين نمايندگي يك برند خارجي در نزديكي خانه‌تان، اجناس ايراني را هم امتحان كنيد.
- با جالب‌ترين كالاهاي وارداتي كشور آشنا شويد
از سنجاق‌قفلي تا شتر!
وقتي در مناظره‌هاي انتخابات رياست‌جمهوري سال 92 يكي از نامزدها با مطرح كردن آمار واردات چوب بستني بيشتر مردم را متعجب كرد، شايد خيلي‌ها خبر نداشتند كه موارد وارداتي جالب‌تري هم در ليست وجود دارند. 645تن آدامس به ارزش 17هزار ميليون ريال، 31592كيلوگرم سنجاق‌قفلي به ارزش هزارميليون ريال و 101تن قلوه‌سنگ كه از چين وارد شده‌اند، تنها بخشي از بامزه‌ترين اجناس وارداتي در سال‌جاري هستند. اسب مسابقه كه از كشورهاي آلمان، بلغارستان، تركيه و امارات متحده‌عربي به ايران آورده شده با ارزش دلاري يك‌ميليون و 800هزار دلار و همچنين هزارميليون ريال شتر از پاكستان، از حيوانات پرسود ليست وارداتي‌هاي كشور هستند.