به گزارش ایرنا ، معصومه ابتکار معاون رییس سازمان حفاظت محیط زیست عصر جمعه در سفر غیر رسمی به شهر ورزنه واقع در شرق اصفهان از تالاب گاوخونی به عنوانی یکی از عرصه‌های طبیعی در معرض تهدید بازید کرد.
ابتکار در جریان بازدید از تالاب بین‌المللی گاوخونی، این عرصه را یکی از باارزش‌ترین تالاب‌های ثبت شده کشور در کنوانسیون رامسر برشمرد و افزود: دولت در نظر دارد با همکاری وزارتخانه‌های نیرو و جهاد کشاورزی و کشاورزان منطقه با تعیین و تغییر الگوی کشت، این تالاب را احیا کند.
وی اظهار کرد: در این راستا باید الگوی آبیاری منطقه منطبق با واقعیت‌ها ارائه و از کشت محصولاتی که نیاز به آب زیاد دارد، خودداری شود.
معاون رییس جمهوری ادامه داد: طرح مطالعاتی احیای تالاب بین‌المللی گاوخونی در دست اقدام است و در این مطالعات راهکارهای احیای تالاب و تامین حق‌آبه آن ارائه شده است.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: دولت برای احیای این تالاب اعتباراتی در نظر گرفته که بخشی از آن در بودجه سال جاری مصوب شده است.
وی گفت: با احیا، مدیریت و تامین آب مورد نیاز تالاب‌های کشور می‌توان بخشی از مشکلات ناشی از ریزگردها را نيز در کشور برطرف کرد.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: تالاب و رودخانه و آب‌های زیرزمینی در کنار هم، یک چرخه هیدرولوژیک را تشکیل می‌دهند که حیات منطقه و کشاورزی به این چرخه هیدرولوژیک وابسته است و این زیست بوم باید در کنار هم حفاظت شود.
ابتکار افزود: اگر به‌درستی مدیریت و حقابه تالاب‌ها تامین و حیات تالاب تضمین شود، می‌توان از ایجاد کانون‌های جدید گرد و غبار جلوگیری کرد.
تالاب گاوخونی به وسعت تقریبی 476 کیلومتر مربع در 167 کیلومتری جنوب شرق اصفهان در کنار شهر ورزنه واقع است، این تالاب یکی از 24 تالاب ایرانی ثبت شده در کنوانسیون بین‌المللی رامسر است، کنوانسیون رامسر برای حفاظت از تالاب‌های بین‌المللی و پرندگان مهاجر تشکیل شده است.
تالاب گاوخونی که از نظر زیست محیطی نقشی مهم و اثرگذار بر وضع اقلیمی و آب و هوای منطقه مرکزی ایران دارد، حیات خود را از جریان زاینده‌رود می‌گیرد.
خشکی زاینده‌رود علاوه بر اثرات گسترده زیست محیطی در منطقه، حیات تالاب گاوخونی را نیز در معرض خطر جدی قرار داده و این عرصه طبیعی برای رهایی از نابودی در انتظار زاینده‌رود است.
تالاب گاوخونی اصفهان به دلیل خشکسالی‌های ممتد و نابسامانی در نظام مدیریتی زاینده‌رود طی سال‌های اخیر از یک عرصه طبیعی مفید و کانون جمعیتی به یکی از تهدیدات زیست محیطی منطقه تبدیل شده و ریزگردهای ناشی از خشک شدن این عرصه به عنوان یک چالش منطقه‌ای مطرح و موجب نگرانی شده است.
تالاب گاوخونی با قدمتی 10 میلیون ساله را می‌توان گوهری گران‌بها نه تنها برای خطه اصفهان بلکه در مرکز ایران دانست که نقشی کلیدی و انکارناپذیر از لحاظ هیدرولوژیکی، بیولوژیکی و اکولوژیکی در منطقه دارد.
این عرصه مشهور در جلگه مرتفع مرکزی ایران و از ارزشمندترین اکوسیستم‌های تالابی کشور است که سال 1975 میلادی در لیست تالاب‌های بین‌المللی کنواکسیون رامسر (قدیمی‌ترین معاهده حفاظت از تالاب‌ها در جهان است) به ثبت رسید.
گاوخونی پیش از خشک شدن به دلیل اهمیت بین‌المللی و به سبب وجود گونه‌های نادر گیاهی و جانوری سالانه میزبان بیش از 20 هزار پرنده بود.
کاهش تبعات تغییرات آب و هوایی، تصفیه پساب‌های جاری شده در زاینده‌رود، پر کردن سفره‌های آب زیرزمینی، جلوگیری از سیلاب، گردشگری و مباحث فرهنگی، تثبیت شن‌های روان و گنجینه متنوع زیستی و ژنتیکی از جمله ارزش‌ها و کارکردهای این تالاب بوده اما اکنون به دلیل قطع و وصل مداوم آب در بستر زاینده‌رود و خشکی چندین ساله این رودخانه، قدم به اقلیمی فراخشک گذاشته است.
مطالعات خاکشناسی صورت گرفته در تالاب گاوخونی بیانگر خشکی همه بخش‌های سطحی تالاب است و تنها برخی بخش‌های سفره‌های آب زیرزمینی همچنان وجود دارد و با چنین وضعیتی این تالاب در شرایط بحرانی به سر می‌برد.
در صورتی که خشکی زاینده‌رود و گاوخونی ادامه‌دار باشد ریزگردهای ناشی از این منطقه در آینده نه چندان دور، مشکلات زیست محیطی بسیاری را برای اصفهان و استان‌های همجوار به همراه خواهد داشت.
با وجود این، می‌توان گفت علاوه بر شهر ورزنه و مناطق مجاور در اصفهان، دیگر استان‌ها از جمله چهارمحال و بختیاری و یزد نیز در سال‌های آینده بیش‌ترین تاثیر منفی زیست محیطی و اقتصادی را از خشکی تالاب گاوخونی خواهند دید.
تالاب گاوخونی در نزدیکی شهر ورزنه واقع شده، ورزنه با حدود 15 هزار نفر جمعیت از توابع بخش بن‌رود در شهرستان اصفهان است.