محمد کرباسی: سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۵ تشکیل شد تا با پایان جنگ جهانی دوم و کشته‌شدن ۷۰ میلیون‌نفر، شاید جهان به جای خونریزی و کشتار، روی آرامش و امنیت را به‌خود ببیند.

سازمان ملل جاي «جامعه ملل» را در دنياي خسته و فرسوده از لشكركشي و كشتار گرفت تا با عضويت همه كشورهاي جهان در اين سازمان و با اجراي قوانين بين‌المللي عقل جمعي آنقدر قدرت داشته باشد كه ديگر آدم، آدم را نكشد و هر كشوري مانند عصر حجر به‌خودش اجازه حمله عليه ديگري براي خاك و منابع را ندهد.

اين روزها اما جامعه جهاني با بي‌تفاوتي بار ديگر شاهد حمله و جنگ ديگري با حملات هوايي و بمباران يمن از سوي عربستان سعودي و چند كشور ديگر عربي است. تسلط بر يمن براي سعودي‌ها بسيار مهم است و ديگر همه مي‌دانند يكي از اهداف اصلي آنها كنترل تنگه باب المندب در درياي سرخ به‌حساب مي‌آيد.

براساس منشور سازمان ملل متحد همه كشورها متعهد شده‌اند كه از نيروي نظامي و زور عليه كشور ديگري مگر در شرايط «دفاع از خود» بدون مجوز شوراي امنيت استفاده نكنند. عربستان سعودي حالا اما براي خودش به همراه 9كشور ديگر گروه و به‌اصطلاح ائتلاف جنگ تشكيل داده و بدون هيچ مجوزي يمن را مورد حملات گسترده هوايي قرار مي‌دهد. گفته مي‌شود حتي ممكن است نيروهاي نظامي اين كشورها هم به‌زودي وارد خاك كشور يمن شوند تا پول و منافع سعودي‌ها حفظ شود. سازمان ملل با تاسيس پس از جنگ جهاني دوم قرار بود جلوي جنگ ميان كشورها را بگيرد و ساكنان زمين در صلح زندگي كنند. اوضاع در جهان دارد هر روز بيشتر شبيه دوران قبل از جنگ جهاني مي‌شود.

«جامعه ملل» در جلوگيري از وقوع جنگ جهاني دوم شكست خورد و همين مسئله باعث انحلال آن شد. قرن21 قرار بود قرن صلح باشد اما با آغاز حملات آمريكا به افغانستان و عراق، قرن جنگ شد و هر روز هم اوضاع در حال بدتر شدن است.

  • وقتي آمريكا قانون‌شكني را كليد زد

۵ كشور مهم متفقين كه در جنگ جهاني دوم به پيروزي رسيدند با تاسيس سازمان ملل اعضاي دائمي شوراي امنيت شدند و حق وتوي آنها هنوز هم با‌گذشت چند دهه پابرجاست. آمريكا به‌عنوان يكي از اين كشورها اما از سال2001 و با حمله به افغانستان خيلي راحت قوانين بين‌المللي را زير پاگذاشت. مقام‌هاي آمريكا هميشه گفته‌اند حمله به افغانستان با مجوز شوراي امنيت بوده است. حتي باراك اوباما هم در سال2009 طي سخنراني خود اين مسئله را تكرار كرد كه آمريكايي‌ها براساس مجوز سازمان ملل به افغانستان لشكركشي كردند. اما در ميان قطعنامه‌هاي سازمان ملل هيچ مجوزي براي استفاده از زور و حمله نظامي به افغانستان را پيدا نمي‌كنيد و بسياري از كارشناسان حقوق بين‌الملل هم غيرقانوني بودن اين اقدام را تأييد كرده‌اند.

در قطعنامه1368 شوراي امنيت درباره سازمان ملل آمادگي براي برداشته شدن «همه قدم‌هاي لازم» در واكنش به حملات 11سپتامبر اعلام شده و در قطعنامه1373 هم حتي هيچ اشاره‌اي به حمله نظامي نشده و تدابيري مانند توقيف اموال و پيگرد حاميان تروريسم درنظر گرفته شده است. حمله به عراق هم وضعيت مشابهي دارد و خيلي سريع مشخص شد كه حرف‌هاي مقام‌هاي آمريكا و انگليس درباره وجود سلاح‌هاي كشتار جمعي در اين كشور صحت نداشته است.

كوفي عنان، دبير كل وقت سازمان ملل در سال2004 در گفت‌وگو با بي‌بي‌سي به صراحت اعلام كرد كه حمله به عراق غيرقانوني بوده و نقض آشكار منشور سازمان ملل به‌حساب مي‌آيد. توني بلر، نخست‌وزير وقت انگليس هنوز هم در كشور خودش به‌خاطر دروغ گفتن و استدلال‌هاي نادرست براي حمله به عراق تحت بازجويي قرار دارد. حمله به عراق و افغانستان را شايد بتوان شكستن سد قانون‌مداري در جامعه بين‌المللي دانست. در واقع حملات بي‌مجوز و خودسرانه اين روزهاي جهان را بايد ميراث همان سال‌هاي آغاز قرن21 دانست.

  • حمله به ليبي

آمريكايي‌ها پس از حمله به عراق و افغانستان در جهان چهره‌اي منفي داشتند و باراك اوباما تلاش داشت تا اين مسئله را حل كند. به‌همين‌خاطر حمله به ليبي در سال2011 با تكيه بر قطعنامه1973 صورت گرفت تا جلوه‌اي قانوني به آن داده شود. در اين قطعنامه بر ايجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز ليبي و استفاده از «همه ابزارهاي لازم» براي حمايت از غيرنظاميان تأكيد شده است. مخالفان جنگ اما مي‌گويند اين مسئله نمي‌تواند به‌معناي حملات گسترده ائتلاف به ليبي تلقي شود كه با شليك 110موشك كروز تام‌هاوك شروع شد. با سقوط معمر قذافي اين حملات ائتلاف تمام شد اما مصر، اردن و امارات دست به حملاتي عليه ليبي زدند كه هيچ مجوز و مبناي قانوني نداشت.

  • پرونده قطور رژيم صهيونيستي

مقام‌هاي رژيم صهيونيستي پرونده‌اي قطور در نقض قوانين بين‌المللي و منشور سازمان ملل دارند. تازه‌ترين نمونه‌هاي آن حملات جنگنده‌هاي اين رژيم به سوريه است. جنگنده‌هاي رژيم صهيونيستي در اين حملات از طريق عبور از فراز لبنان وارد خاك سوريه شده‌اند و حريم دو كشور را به‌صورت علني نقض كردند.

پيش از آن هم جنگنده‌هاي رژيم صهيونيستي وارد حريم سودان شده بودند و يك كارخانه ساخت سلاح را در اين كشور هدف قرار دادند. در سپتامبر سال۲۰۰۷ هم جنگنده‌هاي اين رژيم با ادعاي هدف قرار دادن يك مركز هسته‌اي در عملياتي موسوم به اركارد به‌صورت ناگهاني وارد خاك سوريه شدند و هدفي در منطقه ديرالزور را بمباران كردند. ۷ژوئن سال۱۹۸۱ هم عراق شاهد حمله مشابهي در عمليات موسوم به اپرا يا بابيلون بود. در اين عمليات هم جنگنده‌هاي رژيم صهيونيستي وارد خاك عراق شدند و آنچه را كه يك رآكتور هسته‌اي در حال ساخت خوانده شد بمباران كردند. حملات به غزه هم كه ديگر آبرويي براي اين رژيم باقي نگذاشته و اسرائيل با بمباران گسترده اين منطقه كمر به قتل عام فلسطيني‌هاي ساكن اين منطقه بسته است.

  • جنگ پنهان، زير پاگذاشتن آشكار قوانين

عربستاني‌ها با كشورهاي همراه خود هر روز حملات جديدي در يمن انجام مي‌دهند و قوانين بين‌المللي را نقض مي‌كنند. آمريكا با هواپيماهاي بدون‌سرنشين خود حالا در ده‌ها كشور جهان هر روز جنگ پنهاني را دنبال مي‌كند و حاكميت كشورها را زير سؤال مي‌برد. در دنياي ديوانه اين روزها ديگر سازمان ملل و مجوز شوراي امنيت معنايي ندارد. اوضاع جهان حالا به سمتي مي‌رود كه ديگر با نبودن قانون سنگ روي سنگ بندنمي‌شود. سازمان ملل 70سال قبل تشكيل شد تا ضامن صلح در جهان باشد اما حالا هر روز بيشتر مشخص مي‌شود كه ساختار و قدرت آن به شكلي نيست كه بتواند جلوي جنگ‌طلب‌ها را بگيرد.