اين كاهش رتبه در طول كمتر از يك دهه يك بحران زيستمحيطي است كه در آستانه روز جهاني زمين پاك (دوم ارديبهشت)نيازمند توجه بيشتر است. تهران نيز سهم عمدهاي در توليد گازهاي گلخانهاي كشور داراست. بيش از 70درصد آلايندگي تهران بر اثر منابع متحرك و 30درصد آن نيز از منابع ساكن رقم ميخورد. در بخش منابع ساكن، صنايع و بخشهاي خانگي و تجاري و عمومي بيشترين سهم را دارا هستند.
معاون خدمات شهري تهران با اشاره به اينكه مهمترين منبع آلايندگي تهران بهعهده خودروهاي شخصي است، گفت: خودروهاي شخصي بيشترين آلايندگي را منتشر ميكنند كه براساس تحقيقات صورت گرفته در حدود 45درصد آلايندگي بخش منابع متحرك متعلق به اين دسته از خودروهاست.
مجتبي عبداللهي با اشاره به آلايندگي منابع ساكن تهران نيز گفت: سهم آلايندگي منابع ثابت تقريبا 30درصد از كل آلودگي منتشر شده در هواست كه صنايع در حدود 44درصد آلايندگي و مصارف خانگي نيز 35درصد آلودگي را در اين بخش بهعهده دارند. عبداللهي با اشاره به اصلاح الگوي مصرف در ميان شهروندان تهراني و كشور گفت: چه در بخش حملونقل و چه مصارف خانگي، با اصلاح الگوي مصرف ميتوان آلودگي كمتري منتشر كرد.
وي همچنين از انتشار 7درصدي گازهاي گلخانهاي ناشي از توليد زباله در تهران خبر داد و گفت: در تلاش هستيم با احداث و توسعهكارخانههاي هاضم و ريجكت سوز، اين ميزان از توليد گاز متان را بهعنوان يك منبع انرژي پاك استفاده كرده و موجب كاهش انتشار گازهاي گلخانهاي ناشي از زباله شويم.براساس ترازنامه انرژي در سال1391 كه از سوي وزارت نيرو منتشر شده است، بخش نيروگاهي بيشترين ميزان گازهاي گلخانهاي به ميزان 174.7ميليون تن را منتشر كردهاست.
بخش حملونقل نيز با انتشار 130.8ميليون تن گاز گلخانهاي در سال91 دومين بخش آلاينده كشور بوده و بخش خانگي، تجاري و عمومي با انتشار 127.6ميليون تن سومين بخش آلاينده در كشور عنوان شده است. رئيس ستاد محيطزيست شهرداري تهران نيز در آستانه روز زمين پاك با اشاره به سهم بالاي منابع ساكن و بخش خانگي، تجاري و عمومي در توليد و انتشار گازهاي گلخانهاي به همشهري گفت: در حال حاضر بهطور متوسط روزانه در شهر تهران 100ميليون ليتر سوخت مصرف ميشود كه شامل انواع سوختها اعم از گاز طبيعي، نفت، نفتگاز، نفت كوره و بنزين است و 40درصد از اين منابع در بخش مصارف خانگي مورد استفاده قرار ميگيرد.
علي محمد شاعري در ادامه افزود: 2رويكرد عمده براي اين ميزان از مصرف منابع ساكن درنظر گرفتيم كه در يك بخش در تلاش هستيم تا با جايگزيني انرژيهاي تجديدپذير به جاي سوختهاي فسيلي و معاينه فني ساختمان، ميزان مصرف در ميان منابع ساكن را منطقي كنيم. بهگفته وي رويكرد اصلي ما مديريت انرژي است از اينرو براي تحقق برنامههاي پيشرو اميدواريم كه در ميزان مصرف سوختهاي فسيلي و در نهايت كاهش انتشار گازهاي گلخانهاي گامهاي مثبتي برداريم. شاعري از توجه جدي به صرفهجويي در مصرف انرژي در شهر تهران خبر داد و گفت: بهمنظور صرفهجويي بيشتر در انرژي ساختمانهايي كه درصدد دريافت پايانكار هستند، سازوكاري طراحي كرديم تا عايقبندي سقف، پنجرهها و بخشهاي مختلف ساختمان مورد بازبيني قرار گيرد.
حتي در طراحي موتورخانهها نيز دستورالعملهاي فني بهمنظور كاهش مصرف انرژي مدنظر قرار گرفته است. رئيس ستاد محيطزيست شهر تهران با اشاره به اينكه در داخل ساختمانها نيز برنامهاي مشخص براي جلوگيري از اتلاف انرژي و كاهش توليد گازهاي گلخانهاي داريم، افزود: ميخواهيم از ساخت شومينه در ساختمان جلوگيري كنيم يا ساختمانها را ملزم كنيم كه در طراحي داخلي از شومينه استفاده نكنند. به اين منظور با معاونت شهرسازي و معماري نيز توافقي صورت گرفته است تا اين روند اجرايي شود.
- زبالهها منشأ انتشار گازهاي گلخانهاي
رئيس ستاد محيطزيست شهرداري تهران در بخش ديگري از سخنانش از ساماندهي زبالههاي تهران و استفاده از آنها بهمنظور توليد انرژي ياد كرد.شاعري با اشاره به اينكه در سال2012 در گزارش ملي محيطزيست كه به دبيرخانه كيوتو ارسال شد، ميزان انتشار گازهاي گلخانهاي از پسماند شهري و زبالهها تا 7درصد نيز برآورد شده است، گفت: تنها راه كاهش گازهاي گلخانهاي از پسماند شهري، بهرهبرداري از بيوگازهاست.
بهگفته وي گاز متاني كه از انباشت زباله در منطقه آرادكوه منتشر ميشود علاوه بر افزايش آلودگي، عوارض گوناگون زيستمحيطي به همراه دارد. اما با رويكرد سالهاي اخير شهرداري بهمنظور استحصال اين گازها و تبديل آن به انرژي علاوه بر صرفهجويي در استفاده از سوختهاي فسيلي، از انتشار گازهاي گلخانهاي نيز جلوگيري ميشود. بهگفته وي اين اقدام سومين رويكرد شهرداري تهران براي مقابله با انتشار گازهاي گلخانهاي است.
- افزايش فضاي سبز شهري
آنچه به تعبير شاعري در كاهش جدي آلودگي هوا و كاهش انتشار گازهاي گلخانهاي مؤثر است، افزايش سرانه فضاي سبز شهري است. اقدامي كه رئيس ستاد محيطزيست شهرداري تهران آنرا چهارمين اقدام عملي شهرداري بهمنظور كاهش انتشار گازهاي گلخانهاي دانسته است. وي در اينباره گفت: قرار است هرساله نيممتر به سرانه فضاي سبز شهري تهران افزوده شود. در حال حاضر سرانه فضاي سبز شهري پايتخت، 15.5متر است و قرار است اين رقم در پايان برنامه 5ساله دوم شهرداري تهران يعني تا سال98
به بيش از 18متر برسد.
- پايان صنايع فرسوده
پنجمين گام مديريت شهري براي كاهش انتشار گازهاي گلخانهاي ساماندهي صنايعي است كه شاعري از صفت «فرسوده» براي آنها استفاده ميكند. رئيس ستاد محيطزيست شهرداري تهران اين صنايع را جاذب گرما ميداند و فرسودگي آنها را دليلي بر انتشار بالاي گازهاي گلخانهاي عنوان ميكند. بهگفته وي شهرداري تهران در تلاش است تا با ساماندهي صنايع آلاينده شهر، ميزان انتشار گازهاي گلخانهاي اين صنايع فرسوده را كمتر كند.
- لايحه جايگزيني انرژيهاي نو
در طول سالهاي گذشته، شهرداري تهران در استفاده و جايگزيني از انرژيهاي نو پيشتاز بود. بهگفته علي محمد شاعري، رئيس ستاد محيطزيست شهرداري تهران امروز،(سه شنبه) لايحهاي در شوراي شهر تهران مطرح ميشود كه در آن بر جايگزيني انرژيهاي نو در ساختمانها، فضاهاي عمومي و مراكزي كه دراختيار شهرداري تهران است تأكيد دارد.
در اين لايحه پيشنهاد شده است تا ميزان مصرف شهرداري از محل انرژيهاي فسيلي به حداقل برسد و انرژيهاي نو جايگزين آنها شوند. وي اين رويكرد شهرداري براي جايگزيني انرژيهاي فسيلي را دومين رويكرد زيستمحيطي شهرداري در سالجاري دانست و افزود: اين دو استراتژي شهرداري تهران گامي براي مقابله با تغيير آب و هوايي در پايتخت است.