معترضين مدعي هستند كد‌هاي خاص يا معاملات افراد خاص، در هفته‌هاي اخير اوج گرفته و سرمايه‌گذاران را به بورس بي‌اعتماد كرده است. در اين ميان مديرعامل بورس تهران مي‌گويد هيچ كد خاصي در بورس وجود ندارد. به گزارش همشهري، همزمان با سقوط منحني شاخص به كانال خطر، صداي اعتراض در تالار بورس بالا گرفت.
در هفته‌هاي اخير از يك سو نزول شاخص بورس تداوم داشته و از سوي ديگر انجام معاملات ابهام آميز برخي صندوق‌هاي بازنشستگي وابسته به دولت و بعضي بانك‌ها و همچنين ماجراهاي پيش آمده در عرضه اوليه سهام شركت‌هاي پتروشيمي مبين و فولاد هرمزگان و همچنين نحوه فعاليت صندوق توسعه بازار سرمايه وابسته به سازمان بورس، شائبه غيرمنصفانه بودن معاملات بورس در هفته‌هاي اخير را تقويت كرده است.
برخي معترضين مدعي هستند اطلاعات ارسالي شركت‌ها به سازمان بورس با تأخير زماني از طريق مراجع رسمي (سايت كدال) منتشر مي‌شود و همين موضوع رانت‌هاي اطلاعاتي گسترده‌اي را دراختيار برخي افراد قرار داده است. از چند روز پيش تعدادي از سرمايه‌گذاران و سهامداران حرفه‌اي با نگارش نامه‌اي خطاب به كميسيون اصل90 مجلس مدعي شده‌اند؛ روند دستكاري قيمت‌ها در بورس و نشت اطلاعات نهاني به سمت برخي افراد خاص كه تحت عنوان كد‌هاي خاص در بازار سهام فعال هستند، جو عمومي بازار سهام را به‌هم ريخته است.
آنها براساس برخي اطلاعات تأييد نشده مدعي هستند يك گروه سازمان يافته، اطلاعات كد‌هاي سهامداري برخي افراد را به نام سيگنال روزانه مي‌فروشند و در اختيار فعالان بازار قرار مي‌دهند. آنها مدعي هستند برخي افراد خاص با دسترسي به اطلاعات نهاني شركت‌هاي بورس، قبل از بقيه سهامداران به خريدو فروش اقدام مي‌كنند و به اين ترتيب خود سود مي‌برند و ديگران را دچار زيان مي‌كنند. سهامداران منتقد با طرح چنين ادعاهايي خواستار تشكيل يك كميته مستقل بازرسي براي نظارت بر معاملات بورس و فرابورس به‌صورت دائم شده‌اند. تاكنون اين نامه به امضاي 2هزار نفر از سهامداران رسيده است.
- سهامداران بي‌اعتماد شده‌اند
مرتضي عباداله يكي از منتقدين در گفت‌وگو با همشهري، با بيان اينكه 14سال است كه به‌عنوان سهامدار در بورس فعاليت مي‌كند درباره هدف سهامداران از نوشتن چنين نامه‌اي خطاب به كميسيون اصل90 مجلس گفت: بحث اصلي ما پيگيري موضوع دستكاري در معاملات بورس است.
وي مدعي شد: در ماه‌هاي گذشته معاملاتي در بازار سهام انجام شده است كه نشان مي‌دهد برخي كد‌هاي خاص با دسترسي قبلي به اطلاعات خاص اقدام به خريدو فروش سهام كرده‌اند و سود‌هاي سرشاري از اين طريق به‌دست آورده‌اند. مستنداتي نيز در اين‌باره وجود دارد كه اگر لازم باشد اين مستندات را به مراجع قانوني ارائه مي‌كنيم. او افزود: به‌طور مثال 20ميليون سهم از سهام يك بانك خصوصي به‌صورت توافقي به يك كد خاص اختصاص پيدا كرده و چند روز بعد همين ميزان سهم توسط همان كد خاص فروخته شده و نكته جالب‌تر اينكه اين ميزان سهام به سبد يك صندوق بازنشستگي وابسته به يك وزارتخانه بزرگ دولتي منتقل شده است.
اين فعال بازار سرمايه در ادامه خواستار انجام تحقيق و تفحص مجلس و پيگيري كميسيون اصل90 درباره دسترسي كد‌هاي خاص به اطلاعات نهاني شد و تأكيد كرد:صحبت اصلي ما اين است كه اطلاعات بايد به‌طور كامل منتشر شود نه اينكه اطلاعات در دست افراد خاصي قرار بگيرد.
- چرا برخي اطلاعات با تأخير منتشر مي‌شود
مجتبي معتمدنيا يكي ديگر از امضا‌كنندگان نامه سهامداران به همشهري‌گفت: اعتراض اصلي سهامداران نبود شفافيت در بورس و اعتراض به دخالت‌هاي فراقانوني در بازار سرمايه است كه به‌نظر مي‌رسد بر بستر اطلاعات نهاني در بورس شكل مي‌گيرد. او تأكيد كرد:برخي از اطلاعاتي كه روي سايت كدال قرار مي‌گيرد با يك تأخير 1.5روزه تا يك هفته‌اي منتشر مي‌شود براي اينكه كارشناس سازمان بورس درباره اين اطلاعات نظر دهد طبيعي است با وجود چنين تأخيري براي انتشار اطلاعات امكان استفاده فراقانوني از اين اطلاعات به‌راحتي ميسر مي‌شود. او با بيان اينكه عده‌اي خاص به اطلاعات دسترسي مستقيم دارند و اين موضوع منجر به ايجاد رانت از طريق كد‌هاي خاص شده است تأكيد كرد:يكي ديگر از انتقاد‌هاي سهامداران وجود مشكل در هسته مركزي معاملات است.
اختلال‌هاي موجود در هسته مركزي معاملات بورس، موجب شده در عرضه‌هاي اوليه يك عده بتوانند سهام بخرند و يك عده ديگر نتوانند سهام بخرند اين موضوع حتي به جو هيجاني بازار و ايجاد تلاطم در شاخص‌هاي بورس دامن زده است.
او در ادامه به نقش صندوق توسعه بازار به ايجاد تلاطم در بازارسهام اشاره كرد و گفت:سازمان بورس از طريق ايجاد صندوق توسعه بازار سرمايه، خود برخلاف ماهيت وجودي‌اش به‌عنوان نهاد ناظر بر بازار به يك بازارگردان و بازيگر بازار تبديل شده است. درحالي‌كه وظيفه سازمان بورس جلوگيري از دستكاري در معاملات بورس است. طبيعي است وقتي سازمان بورس ابزارهاي بازارگرداني براي خود درست مي‌كند زمينه بروز فساد را هم فراهم مي‌كند.
- تولد كانون سهامداران بازار سرمايه
او در ادامه با اشاره دريافت مجوز نخستين تشكل مردم‌نهاد (NGO) در بازارسرمايه ايران گفت: از يك سال پيش در قالب هيأت مؤسس 21نفره مجوز فعاليت نخستين تشكل مردم نهاد سهامداران حقيقي را از وزارت كشور دريافت كرديم. براي آغاز فعاليت اين تشكل سازمان بورس بايد به‌طور رسمي با آن موافقت كند اما اين سازمان هنوز با تاسيس اين تشكل موافقت نكرده است.
- رئيس سازمان بورس هفته آينده به مجلس مي‌رود
چنان كه سهامداران حاضر در كمپين مي‌گويند نامه سهامداران معترض خطاب به محمدعلي پورمختار رئيس كميسون اصل90 مجلس نوشته شده است. بر همين اساس از رئيس كميسيون اصل90 پرسيديم آيا از محتواي نامه سهامداران مطلع است او گفت: هنوز اين نامه به‌دست ما نرسيده است اما اگر سهامداران مطالب و مستنداتي داشته باشند حتما مورد بررسي قرار مي‌گيرد. او در عين حال توضيح داد: قرار است هفته آينده محمد فطانت رئيس سازمان بورس و اوراق بهادار براي ارائه توضيحات به كميسيون اصل90 مجلس برود. بر همين اساس اگر ظرف همين هفته نامه سهامداران و مستندات آنها به‌دست ما برسد از رئيس سازمان بورس توضيح خواهيم خواست.
- مديرعامل بورس تهران:هيچ كد خاصي در بورس وجود ندارد
براي اينكه از ماجراي كد‌هاي خاص در بورس باخبر شويم سراغ حسن قاليباف اصل، مديرعامل بورس تهران رفتيم و از او پرسيديم سهامداران مي‌گويند وجود كد‌هاي خاص و دسترسي افراد خاص به اطلاعات نهاني جو عمومي بازار سهام را بر هم زده و به بي‌اعتمادي فزاينده سهامداران منجر شده است. قاليباف در اين‌باره توضيح داد: من به‌طور قطع وجود كد‌هاي خاص اينچنيني را رد مي‌كنم. بورس تهران و همچنين سازمان بورس معاملات سهام را به‌صورت دائمي رصد مي‌كنند.
بنابراين تأكيد مي‌كنم اين نوع كد‌هاي خاص در بازارسهام وجود ندارد. به قاليباف گفتيم، سهامداران مدعي هستند برخي آقازاده‌ها يا افرادي كه احتمالا متعلق به خانواده‌هاي سياسي خاصي هستند به اطلاعاتي دسترسي دارند كه مي‌توانند از طريق همين كد‌هاي خاص خيلي جلوتر از ديگران اقدام به خريد سهام در بورس كنند و عوامل نشت اطلاعات هم در بورس فعال هستند. او بازهم تأكيد كرد و توضيح داد: معاملات بورس براساس سيستم معاملات و براساس رقابت انجام مي‌شود.
بر معاملات بورس نظارت وجود دارد و امكان چنين چيزي نيست. از قاليباف پرسيديم كه آيا درست است كه اطلاعات ارسالي شركت‌هاي بورس با يك تأخير 4روزه منتشر مي‌شود؟ او گفت: بخش زيادي از اطلاعات در حال حاضر به‌صورت مستقيم از طريق سامانه كدال منتشر و به بازار منتقل مي‌شود و اينطور نيست كه همه اطلاعات با تأخير منتشر شود.
- رئيس سازمان بورس: تخلفي در افشاي اطلاعات نداريم
رئيس سازمان بورس هرگونه تخلفي در افشاي اطلاعات بازار سهام را رد كرد. محمد فطانت در جمع خبرنگاران، درباره عملكرد نظارتي سازمان بورس گفت: فعاليت‌هاي سازمان بورس در قالب نظارت، در درجه اول مستند به قانون و مصوباتي است كه در اين‌باره ابلاغ شده است.
بنابراين هرگونه دخالت غيرمبتني بر اصول و خارج از قانون و بخشنامه‌هاي سازمان را رد مي‌كنيم و به‌هيچ‌وجه نمي‌پذيريم. او با بيان اينكه طبيعتاً تلاش شده منطق دستورالعمل‌ها در بازار حاكم شود و با تخلف‌ها و رويدادهاي غيرقانوني برخورد شود، در پاسخ به اين پرسش مبني بر شائبه وجود تخلف در سازمان بورس، تأكيد كرد: هرگز تخلفي در بحث انتشار اطلاعات شركت‌ها و افشاي آن وجود ندارد.
او در عين حال وعده داد: از ابتداي خردادماه، تمام اطلاعات شركت‌ها به‌صورت مستقيم، بدون دخالت نظر كارشناسان سازمان بورس، به‌صورت مستقيم در بازار سهام منتشر خواهد شد. به شركت‌هاي مشاوره هم اين امكان داده مي‌شود تا از طريق توكن، درباره هركدام از اطلاعات منتشر شده به‌صورت آزاد و بدون هزينه، اعلام نظر كنند. فطانت درباره شائبه ريزش هدفمند شاخص بورس در روزهاي اخير توضيح داد: افت و خيز در بازار سهام تابع شرايط شركت‌ها و بخش واقعي اقتصاد است. بنابراين آنچه در بازار رخ مي‌دهد انعكاس عملكرد بخش واقعي اقتصاد است .