برخلاف همه رايگيريهاي گذشته كه هر 5سال يكبار براي انتخاب نمايندگان مجلس عوام برگزار ميشود در انتخابات اين دوره هيچكس نميتواند پيشبيني كند كه چه بر سر دولت آينده ميآيد. به همينخاطر رايگيري امروز به «غيرقابل پيشبينيترين» انتخابات انگليس مشهور شده و با اختلافهاي گسترده ميان افكارعمومي بهاحتمال بسيار هيچكدام از احزاب مطرح سالهاي گذشته نميتوانند اكثريت آرا يا حداقل نزديك به اكثريت را بهدست آورند. در اين ميان اما اسكاتلنديها با يكهتازي حزب مليگراي اسكاتلند شگفتيساز شدهاند و ميخواهند انتقام همهپرسي استقلال را بگيرند.
ديگر اوضاع در انگليس هم عوض شده است؛ زماني 2حزب اصلي محافظهكار و كارگر يكهتاز انتخابات انگليس بودند و آرا بهصورت معمول بين آنها تقسيم ميشد. حالا اما زمان قدرتنمايي احزاب ديگر است. به همينخاطر براي نخستينبار در تاريخ اين كشور رهبران احزاب مجبور به برگزاري مناظره تلويزيوني شدند تا سر مسائل مهم كه اتفاقا اكثرشان غيرسياسي هستند با هم بحث داشته باشند. پارلمان انگليس از 2مجلس عوام و اعيان(لردها) تشكيل شده است. مردم اما فقط ميتوانند تنها نمايندگان مجلس عوام را انتخاب كنند و مجلس لردها همچنان انتصابي است.
در زمان تبليغات انتخاباتي امسال بهخاطر شرايط اروپا، اقتصاد يكي از مهمترين مسائل مطرح بود. مردم انگليس در اين دوره دغدغه جدي درباره كاهش كسري بودجه اين كشور و افزايش نرخ اشتغال دارند. مهاجرت هم يكي از مهمترين نگراني افكارعمومي بوده است. يكي ديگر از مهمترين چالشهاي انتخاباتي احزاب انگليس اما مسئله عضويت در اتحاديه اروپاست. حزب محافظهكار وعده داده است درصورت دستيابي مجدد به قدرت، همهپرسي براي خروج از اتحاديه اروپا در سال2017 برگزار كند. مسئله يكپارچگي بخشهاي مختلف بريتانيا (شامل انگليس، ولز، اسكاتلند و ايرلندشمالي) هم از ديگر موارد مطرح در زمان تبليغات انتخاباتي بود.
- نبرد براي 650كرسي
ديگر در انگليس نبرد اصلي فقط ميان محافظهكار و كارگر نيست. براساس آخرين نظرسنجيها حزب محافظهكار به رهبري ديويد كامرون به همراه حزب كارگر به رهبري اد ميليبند بهعنوان حزب اصلي مخالف دولت احتمالا شانهبهشانه هم ميتوانند حداكثر 34درصد آرا بهدست آورند. احزاب كوچكتر در اين دوره، حساب و كتاب سنتي انتخابات را به هم ريختهاند و «حزب مليگراي اسكاتلند» به رهبري نيكلا استورجن حالا بهاحتمال زياد سومين قدرت در اين انتخابات خواهد شد.
احتمال اينكه هيچيك از احزاب اصلي در اين انتخابات موفق به كسب اكثريت كرسيهاي مجلس عوام (۳۲۶ كرسي، نصف در بعلاوه يك) نشوند، بسيار زياد است. به همينخاطر انگليس احتمالا با آنچه به «پارلمان معلق» مشهور است مواجه خواهد شد. پارلمان معلق به وضعيتي اطلاق ميشود كه در آن هيچيك از احزاب نتوانند اكثريت كرسيهاي مجلس عوام را دراختيار گيرند. در اين شرايط است كه هيچ حزبي نميتواند بدون حمايت آراي ساير احزاب تشكيل كابينه دهد.
- از دولت ائتلافي تا دولت اقليت
در انتخابات سال 2010 حزب محافظهكار به رهبري كامرون توانست 307كرسي پارلمان از مجموع 650كرسي را بهدست آورد و پس از مذاكرات مفصل با حزب ليبرال دمكراتها تشكيل دولت ائتلافي دهد. نتيجه انتخابات اين دوره اما لزوما ممكن است به تشكيل دولت ائتلافي منجر نشود و اوضاع پيچيدهتري بهوجود آيد. براساس قوانين درصورت رسيدن به نتيجه پارلمان معلق كامرون تا زمان توافق احزاب بهعنوان نخستوزير كار خود را ادامه ميدهد. در شرايط اينچنيني حزبي كه بيش از همه كرسي در مجلس عوام بهدست آورده ميتواند دولت اقليت تشكيل بدهد. دولت اقليت اما كارش بهسادگي نخواهد بود.
در شرايطي دولت اقليت حزبي كه بيشترين كرسيها را بهدست آورده وارد توافقي رسمي با احزاب كوچكتر ميشود كه هنوز برخلاف دولت ائتلافي اكثريت كرسيها را در اختيار ندارد. به همينخاطر براي هر مسئلهاي نياز به رأي نمايندگان مجلس عوام پيدا ميكند و بايد با يك مسئله پيچيده دست و پنجه نرم كند. درصورتي كه حزبي كه بيشترين كرسيها را ندارد هم به تنهايي دولت اقليت را تشكيل دهد خطر فروپاشي كابينه هر روز و هر ساعت وجود دارد. وضعيت ديگر اين است كه حزبي كه بيشترين كرسيها را دارد ميتواند با حزبي ديگر غيررسمي توافق كند كه اگر حزب مخالف قصد «رأي عدماعتماد» داشت، عليه حزب حاكم رأي ندهد تا دولت پايدار بماند.
درصورتي كه دولت اقليت رأي اعتماد پارلمان را از دست بدهد نخستوزير جايگزين 14روز وقت دارد دولت خود را تشكيل دهد. درصورتي كه رأي اعتماد دوم هم شكست بخورد انتخابات جديدي بايد برگزار شود. نظرسنجيهاي صورتگرفته نشان ميدهد كابينه جديد انگليس مانند 5سال گذشته خواهد بود يا دولتي اقليت تشكيل ميشود كه در آن صورت انگليس كابينهاي بسيار متزلزل خواهد داشت.
- برگ برنده اسكاتلنديها
اسكاتلنديها در همهپرسي استقلال خود شكست خوردند اما اكنون بهنظر ميرسد آنها براي انتقام به انتخابات پارلماني بازگشتهاند. از مجموع 650كرسي پارلمان 59كرسي متعلق به اسكاتلند است و وضعيت «حزب مليگراي اسكاتلند» به رهبري نيكلا استورجن در نظرسنجيها بسيار خوب بهنظر ميرسد. به همينخاطر اين حزب ميتواند احتمالا با دراختيار گرفتن 53كرسي نقش مهمي در انتخابات اين دوره بازي كند كه اين مسئله نقش اسكاتلنديها را بسيار پررنگتر از گذشته ميكند.
در يك روند بيسابقه كه براي بسياري متعجبكننده بود طي چندماه گذشته بسياري از رايدهندگان اسكاتلندي با رويگرداني از حزب كارگر به اين حزب متمايل شدهاند. از چند روز پيش به همينخاطر حرف و حديث احزاب انگليس در اين رابطه شروع شده و برخي از مقامهاي حزبهاي محافظهكار و كارگر خواستار محدود شدن قدرت آراي اسكاتلنديها شدهاند.
آنها گفتهاند كه حزب مليگراي اسكاتلند نبايد در شرايطي قرار بگيرد كه بتواند درباره مسائلي كه به اين منطقه هم مرتبط نيست و مربوط به داخل انگليس ميشود حقي مانند وتو داشته باشد. با همه اين حرفها اما نيكلا استورجن را بايد چهره مهم انتخابات امروز دانست؛ كسي كه احتمالا طي ماههاي آينده نقش جديتري در صحنه سياسي انگليس بازي ميكند. ايرلند شمالي هم 138نامزد در انتخابات پارلماني بريتانيا دارد. بيشتر احزاب ايرلند شمالي در انتخابات امسال بهدنبال اختيارات مالي بيشتر براي خود هستند.