توقف حملههاي هوايي همچنين مجالي هم به عدهاي از مردم داده تا از مهلكه جنگ فرار كنند.هزار و 500كشته و 6هزار و 200زخمي طي 2ماه، آخرين آمار رسمي سازمان ملل از تلفات حملههاي هوايي ائتلاف كشورهاي عربي به رهبري عربستان عليه يمن است كه روز پنجشنبه گذشته از سوي دفتر هماهنگي امور بشردوستانه سازمان ملل (UNOCHA) اعلام شد. اين البته همه واقعيت نيست.
- بحران انساني در يمن
درگيريها در يمن با آغاز حملههاي هوايي نيروهاي ائتلاف از 26مارس (6فروردين) شدت گرفت و به 19استان از 22استان يمن گسترش پيدا كرد. قبل از آغاز درگيريها، 90درصد كالاهاي اساسي يمن از طريق واردات تأمين ميشده كه با بسته شدن بنادر طي 2ماه اخير اين كشور در تأمين اين نوع كالاها با مشكل مواجه بوده است.
يمن حتي پيش از آغاز درگيريها هم با بحران جدي انساني روبهرو بود. طبق آمار برنامه جهاني غذا (WFP) در پايان سال 2014، 15.9ميليون نفر از جمعيت 25.9ميليون نفري اين كشور (61درصد جمعيت) به نوعي به كمكهاي بشردوستانه شامل غذا، آب آشاميدني سالم و خدمات بهداشتي نيازمند بودهاند.
طبق گزارش وضعيتي كه روز پنجشنبه از سوي اين آژانس منتشر شد، 12ميليون نفر از مردم يمن در شرايط عدمامنيت غذايي قرار گرفتهاند كه طي يكماه اخير در 8استان به حدود يك ميليون و 100هزار نفر از آنها كمكهاي غذايي رسيده است. همچنين اين سازمان اعلام كرده بدون تأمين سوخت لازم امكان ارسال كمكها براي مناطق دور از بنادر را نخواهد داشت.
سازمانهاي امدادي پيشبيني كردهاند براي ارسال كمكها به 5ميليون ليتر سوخت در هرماه نياز دارند.فرودگاههاي صنعا، عدن، حديده و صعده مورد حمله هوايي جنگندههاي ائتلاف قرار گرفته و اين مسئله كار امدادرساني و ارسال كمكهاي غذايي و دارويي از طريق هوا را غيرممكن ساخته است و سازمانهاي بينالمللي مجبورند از طريق دريا كمكها را به يمن ارسال كنند. همچنين طبق اعلام گروههاي امدادي حاضر در يمن، شبكههاي مخابراتي در شهرهاي مختلف مختل شده و برقراري حدود 70درصد تماسها امكانپذير نيست. شبكههاي مخابراتي در عدن و صنعا بهطور كامل از كار افتاده است.
- فرار از طريق دريا
يمن از سال 2011درگير بيثباتي و جنگ داخلي شد. تنها طي سالهاي 2011تا 2014 نزديك به 365هزار نفر از مردم اين كشور آواره شدند. در آمارهاي بينالمللي اينگونه افراد را كه بهدليل جنگ و درگيري، در خاك سرزميني يك كشور آواره ميشوند «آواره داخلي» مينامند. طبق آمار كميسير عالي سازمان ملل در امور آوارگان (UNHCR)، درگيريهاي اخير و حملههاي هوايي نيروهاي ائتلاف عربي 450هزار نفر آواره داخلي به اين تعداد اضافه كرده است.
يمن با وجود مشكلات عديده داخلي، ميزبان آوارههاي خارجي نيز بوده است. نزديك به 250هزار آواره خارجي در يمن حضور دارند كه 95درصد آنها را آوارههاي سوماليايي تشكيل ميدهند؛ ديگر آوارهها از كشورهاي اتيوپي و عراق هستند. 12هزار آواره سوري نيز از سال 2012خود را به يمن رساندهاند اما هنوز وضعيتشان بهعنوان «آواره» به ثبت نرسيده اما از طرف دولت يمن طي اين سالها پناه داده شدهاند. حدود 10هزار پناهجوي سياسي هم در يمن زندگي ميكنند كه بيشترشان از اريتره و اتيوپي گريختهاند.
از اوايل دهه 1990ميلادي، سومالياييهاي زيادي از آتش جنگ اين كشور فرار كردند و به اميد يافتن محلي امن، خود را به يمن رساندند. طي بيش از 2دهه اخير، سومالي هميشه درگير ناآرامي و جنگ بوده و در اين مدت نزديك به 240هزار نفر با عبور از خليج عدن خود را به يمن رساندهاند. در يمن بسياري از اين افراد در كمپ آوارگان «خراز» زندگي ميكنند.
طبق آمار سازمان ملل، طي روزهاي اخير نزديك به 7هزار نفر خود را با قايق به مناطق شمالي سومالي رساندهاند. در ميان اين افراد علاوه بر سومالياييها، حدود 150يمني هم حضور داشتهاند. پيشبيني ميشود طي ماههاي آينده بيش از 100هزار نفر ديگر از اين مسير وارد سومالي شوند.
در سوي ديگر خليج عدن و از مسير تنگه بابالمندب كه در عربي بهمعناي «دروازه اشك» است، طي روزهاي اخير بيش از 11هزار نفر از آوارههاي يمني كه توانستهاند هزينه 100دلاري براي سوار شدن به قايق يا لنجها را پرداخت كنند، خود را به جيبوتي رساندهاند. طبق گزارش سازمان بينالمللي مهاجرت (IOM) درصد از اين افراد اهل جيبوتي، نزديك به 40درصد يمني و بقيه اتباع كشورهاي ثالث بودهاند.
علاوه بر آنهايي كه راه دريا را درپيش گرفتهاند، عده زيادي از آوارههاي داخلي يمن طي روزهاي اخير سعي كردهاند از مناطق اصلي درگيري بگريزند. بهگفته افرادي كه از يمن جان سالم به در بردهاند، همچنان مشكل نبود سوخت مانع از فرار عده زيادي از مردم شده و برخي سعي ميكنند با پاي پياده خود را به مناطق امنتر برسانند.