تازه‌ترين آمارها نشان مي‌دهد معاملات محصولات كشاورزي در بورس كالا پس از سال‌ها در حال جوانه زدن است به‌طوري كه ارزش معاملاتي كه در بورس كالا دادوستد شده 2331درصد رشد كرده است.به‌گزارش همشهري، يك دهه پس از تاسيس بورس كشاورزي در ايران تالار مبادلات اين محصول در بورس كالا سينگال‌هاي قوي رشد را به نمايش مي‌گذارد.
بورس كشاورزي در شهريور سال1383فعاليتش را آغاز كرد، پس از مدتي بورس كشاورزي به‌دليل حجم كم معاملاتش با بورس فلزات وقت ادغام شد و از ادغام اين 2بورس، بورس كالاي ايران شكل گرفت. از آن زمان به بعد معاملات بورس كالا در 3 تالار اصلي شامل تالار فلزات، تالار نفت و پتروشيمي و تالاركشاورزي انجام مي‌شود اما با وجود آنكه معاملات محصولات فلزي و پتروشيمي در بورس كالا چند سالي است رونق گرفته ولي معاملات محصولات كشاورزي رونق چنداني نداشت.
به‌اعتقاد كارشناسان، وجود موانع قانوني بر سر راه معاملات آزاد محصولات كشاورزي، دولت‌محور بودن معاملات محصولات كشاورزي، نرخ‌گذاري دولتي و همچنين ساختار سنتي معاملات كشاورزي از موانع عمده رشد معاملات كشاورزي در بورس كالا بوده است. اما از ابتداي امسال تاكنون با مذاكرات مداومي كه بين مسئولان بورس كالا و دولت انجام شد رفته‌رفته سبك و سياق رينگ معاملات كشاورزي در بورس كالا با تغيير مواجه شد و همين تغيير رويه زمينه رشد معاملات محصولات كشاورزي را به‌وجود آورد.
- جايگزيني‌قيمت تضميني به جاي‌خريدتضميني
يكي از موانع افزايش حجم معاملات كشاورزي در بورس كالا روش معاملاتي بود. در واقع روش خريد تضميني محصولات كشاورزي از سوي دولت كارايي لازم را براي انجام معاملات در بورس كالا نداشت بر همين اساس روش قيمت تضمين شده جايگزين خريد تضميني محصولات كشاورزي شد، همين تغيير رويه منجر به رشد معاملات شد.
درحال‌حاضر 2محصول جو و ذرت كرمانشاه و خوزستان از طريق اين روش در بورس كالا مورد دادوستد قرار مي‌گيرد و قرار است از سال آينده هم گندم با اين روش در بورس كالا فروخته شود. اما همه رونق تالار كشاورزي فقط مربوط به جايگزيني روش قيمت تضميني به جاي خريد تضميني نيست. يكي ديگر از راهكار‌هاي به‌كار گرفته شده انجام معاملات كشاورزي در قالب قراردادهاي آتي است كه خريداران و فروشندگان را در مقابل نوسان‌هاي قيمت واكسينه مي‌كند.
از سال‌گذشته معاملات زيره سبز در تالار مبادلات آتي بورس‌كالا آغاز شد و اخيرا با آغاز معاملات كنجاله سويا كه از اصلي‌ترين نهاده‌هاي دامي در ايران است معاملات آتي محصولات كشاورزي در ايران وارد مرحله جديدي شد.كنجاله بازمانده جامدي است كه پس از روغن‌كشي از دانه‌هاي روغني به‌جا مي‌ماند و از نظر پروتئين و مواد غذايي غني و خوراك مناسبي براي دام و طيور است.
اين ماده مصرف وسيعي در سطح كشور براي خوراك دام و طيور دارد و انجام معاملات آتي اين محصول كمك زيادي به فعالان اين صنعت مي‌كند. در واقع قراردادهاي آتي كنجاله سويا قدرت پيش‌بيني به فعالان بازار اين كالا مي‌دهد. ايران به‌طور ميانگين سالانه 2.5ميليون تن كنجاله سويا وارد مي‌كند كه بين 20تا 30درصد جيره دام و طيور كشور را تأمين مي‌كند. كنجاله سويا جزء محصولات استراتژيك كشور است.
- رشد 2331درصدي
به اين‌ترتيب با اتخاذ 2تدبير مهم يكي توسعه معاملات آتي و ديگري تعيين قيمت تضميني به جاي خريد تضميني، معاملات محصولات كشاورزي در بورس كالا رونق گرفت. براساس اطلاعات موجود از ابتداي سال تاكنون 350هزار تن محصول كشاورزي به ارزش 304ميليارد تومان در بورس كالا دادوستد شده است كه اين مقدار نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته 2331درصد به لحاظ ارزش و 3490درصد به لحاظ حجم افزايش نشان مي‌دهد. سال گذشته در بهترين شرايط فقط 9695تن محصول كشاورزي در بورس كالا خريدو فروش شده بود.
در حال حاضر سهم معاملات محصولات كشاورزي از كل معاملات بورس كالا به 7.7درصد رسيده است. از ابتداي سال تاكنون 8700ميليارد تومان محصول در بورس كالا دادوستد شده است. مجموع معاملات بورس كالا در 12ماهه سال گذشته 57هزار ميليارد تومان بود.