دولت احمدي‌نژاد برنامه تأمين مسكن طبقات محروم را با طرح مسكن مهر پيش برد كه اين طرح در دولت روحاني متوقف شد. حسن روحاني، رئيس‌جمهور طرح مسكن مهر را يكي از منابع اصلي تورم اعلام كرد و عباس آخوندي، وزير راه و شهرسازي هم گفت كه مسكن مهر بدون كار كارشناسي لازم انجام شده است. به همين دليل هم دولت روحاني ثبت نام جديد براي مسكن مهر جديد را متوقف و اعلام كرد كه برنامه جديد دولت براي خانه دار كردن محرومان اعلام خواهد شد.
تقريبا 2 سال پس از اعلام اين خبر، طرح جامع دولت روحاني براي مسكن روز گذشته رونمايي شد كه بررسي محتواي آن نشان مي‌دهد سخت‌ترين بخش مربوطه يعني تأمين مسكن محرومان همچنان با مشكل تعدد نهادهاي متولي مواجه است. وزارت راه و شهرسازي وظيفه تأمين مسكن طبقات محروم را به بنياد مسكن و با مشاركت چند نهاد حمايتي مثل بهزيستي، كميته امداد و... سپرده است كه البته تجارب پيشين نشان مي‌دهد در اين زمينه كارنامه چندان قابل‌قبولي وجود ندارد و تعدد متولي باعث مي‌شود عملا كار چنداني انجام نشود.
به هر حال طرح جامع مسكن سندي تلفيقي حاوي شناخت وضع موجود، چشم‌انداز آينده و برنامه‌هاي راهبردي و اجرايي است. بخش برنامه‌هاي راهبردي و اجرايي اين سند در 7محور تنظيم شده و در هر بخش جزئيات نيازها و برنامه‌ها مورد توجه قرار گرفته است. اين 7محور شامل برنامه مسكن خانوارهاي كم درآمد؛ نوسازي و بهسازي بافت‌هاي فرسوده و سكونتگاه‌هاي نابسامان شهري؛ برنامه اصلاحات درسياست زمين با تأكيد بر نظام برنامه‌ريزي شهري و منطقه‌اي؛ تقويت كارآمدي صنعت ساختمان؛ بهبود و توسعه نظام تأمين مالي؛ مسكن روستايي و توسعه بازار استيجار مي‌شود.
نگاه برنامه‌ريزان در بخش مسكن به جامعه هدف با تفكيك 3 بخش پردرآمدها، طبقه متوسط و اقشار نيازمند هماهنگ بوده است. براساس اين سند و طبق اعلام مدير علمي طرح جامع مسكن، گروهي از اقشار جامعه كه در 4دهك بالا قرار دارند، نياز به حمايت براي تأمين مسكن ندارند. دهك‌هايي كه در طبقه متوسط قرار دارند با حمايت‌هاي تسهيلاتي و دريافت وام به سمت خانه دار شدن پيش مي‌روند و دهك‌هاي پايين درآمدي نيز از حمايت‌هاي بيشتر در قالب طرح مسكن اجتماعي برخوردار خواهند شد. واجدان شرايط در اين طرح از طريق بنياد مسكن و با معرفي نهادهاي حمايتي فعال چون بهزيستي، صندوق بازنشستگي و كميته امداد از ميان دهك‌هاي درآمدي 2تا 4و با شرط عدم‌برخورداري از مسكن ملكي و عدم‌استفاده از امكانات دولتي در گذشته، تعيين مي‌شوند.
- مسكن مناسب براي همه
معاون مسكن و ساختمان وزير راه و شهرسازي روز گذشته در يك نشست خبري به تشريح جزئيات اين طرح پرداخت و گفت: طرح جامع مسكن طي 12سال آينده وضعيت خانه‌دار شدن نيازمندان را در كشور ساماندهي خواهد كرد.حامد مظاهريان با بيان اينكه طرح جامع مسكن از تكاليف برنامه چهارم توسعه بود و در سال 84نخستين طرح جامع مسكن نيز تصويب شد، اظهار داشت: پس از گذشت يك دهه و انجام تحولات سياسي، اقتصادي و اجتماعي، سند نهايي اين طرح با بازنگري مجدد مواجه شد تا با اعلام نظر متخصصان، كارشناسان و استادان دانشگاهي پس از 30روز به مرحله اجرايي برسد.
طبقه گفته اين مقام دولتي، طرح جامع مسكن براي 3 وضعيت اقتصادي پيش‌بيني كرده است تا درصورت رشد بالاي اقتصاد، رشد اندك و رشد ميانه آن بتواند گام‌هايي متناسب با شرايط اقتصاد كلان بردارد. وي افزود: هدف از اجراي اين طرح، تهيه مسكن مناسب براي همه آحاد جامعه است كه بتوانند با استفاده از حمايت‌هاي مختلف و دريافت تسهيلات صاحبخانه شوند.
وي پرداخت تسهيلات براي نوسازي وبهسازي بافت‌هاي فرسوده شهري، پرداخت تسهيلات نوسازي واحدهاي مسكوني روستايي و افزايش تسهيلات خريد مسكن به 80ميليون تومان را بخشي از طرح جامع مسكن اعلام كرد. به گفته مظاهريان، طبق اين طرح به‌مدت 6 سال 300هزار واحد مسكوني سالانه با استفاده از تسهيلات بانكي در بافت‌هاي فرسوده شهري نوسازي و سالانه 200هزار واحد روستايي نيز با تسهيلات 15ميليون توماني و سود 5درصدي نوسازي و بهسازي خواهند شد. معاون مسكن و ساختمان وزارت راه و شهرسازي تصريح كرد: با اجراي اين طرح شاخص دسترسي قشر متوسط جامعه در سال 1405از 12به 8سال مي‌رسد و تأمين مسكن خانوارهاي كم درآمد، ساماندهي سكونتگاه‌هاي غيررسمي، بهبود مسكن روستايي و هدفمند كردن مسكن استيجاري از عمده اهداف ما در اين طرح است.
- نوسازي بافت فرسوده
مظاهريان با اشاره به‌وجود مشكلات اقتصادي و تنگناهاي مالي در كشور، تأكيد كرد: اين مشكلات مانع از تدوين و اجرايي شدن طرح جامع مسكن نشده زيرا بخشي از توسعه مسكن معطوف به بازسازي بافت فرسوده درون شهري است كه از خدمات روبنايي و زيربنايي و همچنين هويت برخوردار هستند و آمارها نشان مي‌دهد كه تنها طي 2 ماهه نخست سال‌جاري 35هزار فقره تسهيلات به متقاضيان نوسازي بافت‌هاي فرسوده شهري پرداخت شده است.
- مسكن محرومان
معاون وزير راه و شهرسازي پاسخگويي به سؤالات در زمينه مسكن اجتماعي مربوط به طبقه نيازمند را به بنياد مسكن
انقلاب اسلامي مربوط دانست. به گفته مظاهريان قرار بر اين شده كه دستگاه‌ها و نهادهاي مسئول در اين زمينه هر كدام سهمي را بر عهده بگيرند تا تأمين واحد مسكوني براي اقشار نيازمند انجام شود. حامد مظاهريان با اشاره به اجراي طرح جامع مسكن در بخش مسكن محرومان جامعه از طريق بنياد مسكن انقلاب اسلامي گفت: اين بنياد با همكاري نهادهاي ديگر ازجمله بهزيستي، بنياد مستضعفان و سازمان ملي مسكن تأمين مسكن محرومان را برعهده خواهد داشت و در همين مدت كوتاه احداث 8هزار و 700واحد مسكوني براي محرومان جامعه برنامه‌ريزي شده است.
- آسيب‌شناسي ۵ دهه برنامه‌ريزي مسكن
مدير علمي طرح جامع مسكن با بيان اينكه طرح جامع مسكن بر مبناي آسيب‌شناسي 5 دهه برنامه‌ريزي مسكن در كشور بوده است، گفت: در مرحله تدوين طرح جامع، مسئولان وزارت راه و شهرسازي را از مشكلات اقتصادي موجود جامعه و مشكلات احتمالي در آينده آگاه كرديم. فردين يزداني با بيان برخي ويژگي‌هاي طرح جامع مسكن گفت: وضعيت اقتصادي خانوارهاي كم‌درآمد، سكونتگاه‌هاي غيررسمي و شرايط مناطق مختلف جغرافيايي كشور در تدوين نهايي اين طرح لحاظ شده است.
وي با اشاره به شرايط متلاطم اقتصادي كشور ادامه داد: به اين دليل طرحي كه تدوين شده برنامه‌اي شناور است تا بتوان در طولاني مدت برنامه‌هاي آن را عملي كرد. يزداني مرحله آخر تدوين طرح جامع مسكن را نيازسنجي جمعيت ساكن شهرهاي بالاي 20هزار نفر به زمين مورد نياز براي ساخت‌وساز عنوان و خاطرنشان كرد: وزارت راه و شهرسازي به يك بانك جامع اطلاعاتي زمين نياز دارد تا تمام طرح‌ها و برنامه‌ها براساس آمار موجود در اين بانك اطلاعاتي، اجرايي شود.