مبلغي كه در سال‌هاي جنگ تنها 50تومان بود حالا 40برابر شده و شايد شما ندانيد در نسخه‌اي كه از داروخانه مي‌گيريد، 2هزارتومانش بابت همين تعرفه خدمات دارويي يا همان حق فني است. حتي شايد اين را هم ندانيد كه در داروخانه‌ها حتي اگر نسخه نداشته باشيد، مبلغي كه نسبتي از داروي مورد نظر شماست، به آن OTC مي‌گويند و معمولا نزديك 800 تومان است. داروسازها مي‌گويند چون سود كمي دارند، بايد حق فني بگيرند.از طرفي اين پول را حق خودشان در ازاي مشاوره‌هايي كه هنگام تحويل دارو مي‌دهند، مي‌دانند. اين گزارش فقط يك گشت‌و‌گذار ساده است در چند داروخانه پايتخت تا ببينيم و بدانيم مشاوره‌ها تا چه اندازه مفيدند؟!
- فروشگاه بزرگ
داروخانه‌ها سال‌هاست به‌دليل لغو ممنوعيت عرضه لوازم و مواد آرايشي و بهداشتي، بيشتر به فروشگاه‌هاي لوازم آرايشي بهداشتي بزرگي شبيه شده‌اند كه در كنار اين لوازم مقداري دارو نيز مي‌فروشند. بيشتر از چهارپنجم مساحت داروخانه‌اي در حوالي ميدان فردوسي كه روزانه تعداد زيادي مشتري نيز دارد به فروش لوازم بهداشتي و آرايشي اختصاص يافته. محوطه مياني داروخانه را نيز انبوهي از ميزهاي تستر لوازم آرايشي پر كرده است. متصديان قسمت بهداشتي و آرايشي چندين برابر متصديان قسمت دارويي اين داروخانه هستند. از 5باجه‌اي كه براي تحويل دارو در گوشه دنجي از اين داروخانه هستند، يك باجه براي پذيرش نسخه، دو باجه براي پذيرش داروهاي بدون نسخه و يك باجه بي‌نام است. آخرين باجه محلي است كه دكتر داروساز در آنجا نشسته و ظاهرا فقط مسئول تحويل‌دادن فيش صندوق جهت پرداخت هزينه دارو به بيماران و تحويل‌گرفتن فيش پرداختي و دادن كيسه‌هاي داروها به مراجعه‌كنندگان است. روي شيشه 2برگه به چشم مي‌خورد كه دستورالعمل وزارت بهداشت مبني بر دريافت تعرفه خدمات دارويي بر آن درج شده است. خانم دكتر داروسازي كه قاعدتا بايد مشاوره دارويي به مراجعه‌كنندگان بدهد، تنها به اعلام اسامي اكتفا كرده و داروهايي كه درون پلاستيك قرار داده شده را به‌دست مشتريان مي‌دهد و البته دريغ از گفتن يك كلمه يا جمله به‌عنوان مشاوره. نهايت راهنمايي خانم دكتر داروساز براي بيماراني كه از نحوه استفاده دارو سؤال مي‌پرسند، اين جملات است: «طبق دستور پزشك» يا «روي جعبه نوشته شده چطور مصرف كنيد».
خانم دكتر اما در برابر اصرار ما براي اينكه داروي مورد نظر را چگونه بايد براي كودك 4ماهه مصرف كرد با بديهي‌ترين جواب‌ها مثل«شربت را با سرنگ به كودك بدهيد، يا قرص را در آب حل كنيد و به كودك بدهيد» مسئوليت مشاوره‌اش را انجام مي‌دهد و نام بعدي را صدا مي‌زند تا هم قبض پرداخت صندوق را بدهد و هم از شر سؤالات ما خلاص شود.
- كدام مشاوره
در داروخانه شلوغ ديگري در پايتخت، بعضي از مراجعان خبر ندارند بخشي از هزينه نسخه آنها مربوط به حق فني است اما تقريبا همه آنها تأكيد مي‌كنند هيچ مشاوره قابل توجهي دريافت نكرده‌اند.
«فواد قائمي» يكي از شهروندان كه براي دريافت نسخه به داروخانه مراجعه كرده، مي‌گويد: «تا سؤال نپرسي چيزي نمي‌گويند. هم پزشك‌ها بد خط هستند هم آنهايي كه دستور مصرف دارو را مي‌نويسند. من ترجيح مي‌دهم وقتي در مطب دكتر هستم همه نكات دارو را بپرسم و بنويسم تا در داروخانه مشكلي نداشته باشم.»
در داروخانه ديگري حوالي ميدان فاطمي هم بيش از نيمي از مساحت داروخانه به لوازم آرايشي و بهداشتي اختصاص يافته و مراجعه‌كنندگان اين قسمت بيشتر از بخش فروش دارو است. .اينجا هم خبر از دكتر داروسازي كه نامش برند داروخانه‌ها شده، نيست و نسخه‌پيچ‌ها نقش مشاور و دكتر داروساز را ايفا مي‌كنند. اينجا هم خبري از مشاوره نيست و درنهايت اگر بيمار از نسخه‌پيچ‌هاي داروخانه درباره نحوه استفاده از دارو سؤال بپرسد يا وي را به پزشك معالج ارجاع مي‌دهند يا برگه راهنماي داخل جعبه و يا بر حسب تجربه‌اي كه در سال‌هاي فعاليت در داروخانه به‌دست آورده‌اند، بيمار را راهنمايي مي‌كنند. در غير اين صورت بيمار انگار به سوپرماركتي مراجعه كرده باشد داروهاي مورد نياز را بعد از پرداخت هزينه تحويل گرفته و خارج مي‌شود. «فاطمه خرميان» يكي ديگر از شهروندان به خبرنگار همشهري مي‌گويد: «شما بگوييد من دكتر داروساز را چطور تشخيص بدهم. چند جوان اينجا هستند كه همه‌شان روپوش سفيد دارند. من به راهنماي توي جعبه بيشتر اعتماد دارم تا كسي كه نمي‌دانم پزشك است يا حتي دانشجوي پزشكي هم نيست. اگر هم بپرسي شما پزشك هستيد، حتما دلخور مي‌شوند.»
البته و حتما در داروخانه‌هايي هم پزشكان داروساز و با احساس مسئوليت به وظيفه‌شان عمل مي‌كنند و حتي گاهي جان بيماري را با راهنمايي‌شان نجات مي‌دهند اما در مجموع به‌نظر مي‌رسد كه حضور داشتن و نداشتن و مشاوره ندادن به بيماران در اكثر داروخانه‌ها رويه جاري شده است. براي اين ادعا هيچ سندي وجود ندارد چون اساسا قابل رد يا اثبات هم نيست؛ هر چه هست مشاهدات ما و شماست.