مفاهیم: مواد مخدر چیست؟

مواد مخدر را به چهار گروه اصلی تقسیم می‌کنند

1) depressant

مواد مخدری که واکنش های مغز را آهسته می‌کند.

اثرات: کم شدن سرعت تنفس و ضربان قلب - کم شدن فشار خون - خواب آور

(هروئین، تریاک، مورفین)

2) stimulant

مواد مخدری که به سیستم عصبی بدن سرعت می‌بخشد.

اثرات: بیشتر شدن سرعت تنفس و ضربان قلب، بیشتر شدن فشار خون، جلوگیری از خواب 

(کوکائین- نیکوتین)

3) hallucinogen

مواد مخدری که باعث حالت‌هایی مثل هذیان می‌شود.

اثرات: از دست دادن حافظه؛ لرزش؛ حالت استفراغ و عوض شدن اخلاق

(PCP- LSD)

4) inhalant                                     

 مواد مخدری که از طریق استنشاق استفاده می‌شود.

اثرات: آهسته شدن فرآیند مغز، بیشتر شدن ضربان قلب و سردرد

(ماری‌جوانا)

سرعت مسمومیت توسط مواد مخدر:

- خوردن: بین 20 تا 30 دقیقه

 - تزریق کردن در رگ :بین 15 تا 30 ثانیه

- تزریق کردن در ماهیچه: بین 3 تا 5 دقیقه

- استنشاق: بین 5 تا 8 ثانیه

- ریختن در چشم: بین 3 تا 5 دقیقه

 آثار مواد مخدر بر مغز

مهم‌ترین محل تاثیر مواد مخدر بر مغز است. در مغز گیرنده‌هایی وجود دارد که این مواد بر آن‌ها اثر می کنند. این گیرنده‌ها به 3 گروه تقسیم می شوند:

1- اثر بر گروه اول سبب تنظیم و کاهش احساس درد، کاهش فعالیت مرکز تنفس، یبوست و اعتیاد می‌شود.

2- اثر برگیرنده های دوم سبب کاهش احساس درد و افزایش حجم ادرار می‌شود.

3- اثر مواد مخدر بر گیرند‌ های گروه سوم سبب کاهش احساس درد می‌شود.

اثار سوء مواد مخدر

در شرایط معمولی وقتی بشر از انجام دادن کاری لذت ببرد و به عبارتی دیگر پاداش بگیرد، از مناطق پایینی مغز او موادی به اسم دوپامین و نوراپی نفرین ترشح می‌شود و بر روی قشر و سایر مراکز حیاتی آن اثر می‌کند و احساس لذت و پاداش به او دست می‌دهد و سعی در تکرار آن عمل دارد. یکی از آثار سوء مواد مخدر فعال شدن همین سیستم است. بنابراین کسانی که یک بار با این مواد آشنا می‌شوند چون سیستم پاداش در مغز آنها تقویت شده، تمایلی شدید به تکرار مصرف آن پیدا می‌کنند. از بین مواد مخدر هروئین به سهولت در چربی حل می‌شود. مغز انسان نیز مقدار زیادی چربی دارد و بنابراین در مقایسه با مرفین و مشتقات آن، هروئین پس از مصرف در زمان کوتاه‌تری روی مغز اثر می‌کند. کدئین نیز که از مشتقات تریاک است به آسانی در سیستم گوارش جذب شده و در بدن تبدیل به مرفین می‌شود. در یک مطالعه روشن شده است که در معتادان، یکی از آثار سوء مصرف مواد، کاهش جریان خون در بعضی از نواحی مغز است.

اثرات مواد مخدر بر رفتار

1- این مواد حالت خمودگی، ابر گرفتگی شعور ایجاد می‌کنند یعنی می‌توانند بیداری بیش از حد بشر را کاهش دهند. مواد مخدر و الکل این حالت بیداری بیش از حد را کاهش می‌دهد. بنابراین آنهایی که کار فکری شدید، یکنواخت و خسته کننده می‌کنند با اولین آشنایی‌ها در معرض ابتلای به اعتیاد هستند و مواد مخدر و الکل ابتدا ظاهرا آنها را آرام می‌کند اما پس از مدتی قدرت مبارزه، کار و ثمر بخشی را از آنها می‌گیرد.     

2- قسمت اعظم دردهای بشر روانزاد است، انواع کمر دردها، پشت درد، سردرد، دل دردهای مزمن، دردهای عضلانی و استخوانی، می‌تواند جنبه روانی داشته باشد. کسانی که با مراجعه به پزشکان مختلف و استفاده از روش‌های مرسوم فرهنگی، تسکینی برای درد خود نمی‌یابند، در مقابل مواد مخدر بسیار آسیب پذیر هستند. این مواد اصل درد و عامل ایجاد کننده درد را از بین نمی‌برند فقط  شخص را نسبت به درد بی تفاوت می‌کنند. مثلاً اگر کسی شکستگی داشته باشد، درد ایجاد شده سبب کم حرکتی یا بی حرکتی عضو شکسته شده می‌شود و فرصتی برای محل شکسته ایجاد می‌شود تا استخوان سازی صورت گرفته و محل شکستگی ترمیم یابد اما مواد مخدر واکنش انسان را به درد که همان بی حرکتی و کم حرکتی است از بین برده و عضو حرکت کرده می‌تواند جوش خوردن شکستگی را به تأخیر بیندازد.

3- در مسیر اعتیاد؛ بتا آندورفین‌ها که مواد شبه مخدر درون زا هستند کاهش می‌یابد، زیرا با ورود مواد مخدر خارجی جای شبه مرفین‌های مفید و تولید شده در بدن شخص را می‌گیرد. بنابراین پس از ترک اعتیاد و در حین آن که مواد مخدر خارجی به بدن نمی‌رسد و مغز، دیگر مواد شبه مرفین درون زا ترشح نمی‌کند، درد و حالت روحی ناخوش و اضطراب و بی‌قراری در شخص زیاد است که البته پس از مدتی که از ترک بگذرد مجدداً مغز مواد لازم را ترشح خواهد کرد.
4- با کاهش آندورفین‌ها در مغز شخص معتاد و بدن او، خاصیت دشمن کشی مونوسیت‌‌ها که از سلول‌های دفاعی بدن هستند کاهش می‌یابد. بنابراین شخص معتاد نسبت به افراد سالم به عفونت‌ها حساستر است و زودتر مبتلا می‌شود.

اثرات مواد مخدر بر بدن

1- مواد مخدر آن دسته از سلول های دفاعی بدن را که مسئول از بین بردن مهاجمان به بدن هستند، کاهش می‌دهند و نیز با کاهش فعالیت آن‌ها، می‌توانند سبب رشد سلول های سرطانی شوند

2- تمامی داروهای مخدر و روانگردان، مغز و نواحی مخـتـلف بـدن را تـحت تـاثـیـر خـود قـرار می‌دهند و تعادل شیمیایی بدن را بر هم می‌زنند.

مواد روانگردان

تاثیرات روانی مواد مخرب بر هیچکس پوشیده نیست. در ذیل اشاره  مختصری به انواع مواد روانگردان و اثرات آن شده است.

مواد روانگردان به 4 گروه تقسیم بندی می‌شوند:

•  STIMULANT (محرک‌ها): افزایش انرژی، هوشیاری ذهنی و فـعالـیـت جـسـمــانی، کاهش خستگی، سرکوب گرسنگی، افزایش ضربان قبل و فشار خون. مثال: کـوکـائــین و کافئین.
  
•  DEPRESSAN (سرکوبگرها): کاهـش انــرژی، هـوشیـاری ذهـنـی، ضـربـان قـلـب، فعالیت جسمانی و سرعت تنفس، کاهش سرعت عکس العمل،خواب آور و القاء حالت رویا. مثال: الکل ، مرفین و هروئین.
  
•  HALLUCINOGENS (توهم زاها): تغـیـیـر و اخـتـلال در خـلق و خـو، ادراک و حــواس بینایی، شنوایی و احساسات، القاء حالت رویا. مثال: ماری جوآنا و ال اس دی.
  
•  NARCOTICS (مخدرها): القاء بی‌حسی، کرختی،رخوت و خواب شدید.

 انواع گیاهان روانگردان

• OPIUM POPPY  (خشخاش)

داروهای استخراجی: هروئین، مورفین، کـدئـیـــن، تریاک..

•  CANNABIS SATIVA (شاهدانه)

داروهای استخراجی: RAHYDROCANNABINOL که مـــاده ای مسـکن، شـل کنـنـده عـضلات، خـواب آور و آنـتـی بیـوتـیک است. 

•  COCA از آن کوکائین استخراج می‌شود که یک آلکالوئید بی‌حس کننده موضعی است.
  
• حشیش (CANNABIS) به‌صورت تکه‌های جامد، از رزین گیاه شاهدانه می‌باشد، قـهـوه ای و یــا مشکی است.

خطرات کوتاه مدت: احسـاس سـردرگـمـی، اضــطراب، هراس، بدگـمـانـی، تـوانـایـی یادگیری کاهش می‌یابد، هماهنگی حرکات مختل می‌شود.

خطرات دراز مدت: پارانوئید، اسکیزوفرنی، جنون، روانپریشی، افسردگی و اضطــراب، استعمال آن همراه با سیگار سبب آسیب جدی به ریه ها می‌گردد.

• ماری جوآنا (MARIJUANA) از برگ، ساقه شاهدانه بدست می‌آید.

خطرات: پارانوئید، آسیب به ریه‌ها، سرفه و عفونت مجاری تنفس، برونشیت.

• هروئین (HEROIN) از خشخاش بدست می‌آید، شکل تغییر یافته مورفین است.

خطرات: بسیار اعتیاد آور است، هپاتیت، ایدز، اسـتـعمال بیش از حد تنفس را متوقف کرده و سبب مرگ می‌شود. چون با موادی همچون گچ، آرد، تالک و غیره ترکیب می‌گردد استعمال تزریقی آن سبب ایجاد حساسیت در بدن و خارش شدید می‌شود. صـــدمه به قلب و عروق خونی، عفونت، هموروئید و سوء تغذیه، آسیب به کبد و کلیه.

• کوکائین (COCAIN) گرد سفید رنگی که از برگهای خشک شده گیاه کوکا به‌دست می‌آید.

خطرات: استنشاق آن از راه بینی سبب آسیب به پره مــیانی بینی شده و در آن ایجاد حفره می‌کند. آنقدر خطرناک است که با اولین مصرف می‌تواند سبب سکته قلبی شود. مشـکـلات تـنـفسی، آسیـب بـــه ریه، تشنج و مرگ ناگهانی. در دراز مـدت نـیـز سـبـب پارانوئید، توهم، خشونت و کاهش وزن میگردد.به مغز و قلب نیز آسیب جدی می‌رساند.

 

• ال اس دی (LSD) مخفف LYSERGIC-ACID-DIETHYLAMIDE است.

خطرات: افسردگی، روانپریشی، جنـون، تشـنـج، مـرگ، خود کشی از عواقب مصرف آن بشمار می‌رود.

• اکستاسی (ECSTASY) 

خطرات: گرمازدگی، افزایش شدید گرمای بدن که بسیار خطرناک اســت، فرد برای رفع تشنگی مـمـکن اسـت آب فـراوان بـنـوشد کـه ایـن خـود سبب رقیق شدن بیـش از حـد خــون و از مــیان رفتن تعادل سدیم خون شـده و سـبـب تـورم اعـضـاء بـدن هـمـچـون مـغز و در نهایت مرگ فرد می‌شـود، پـس از یـکـی دو روز بـعـد فـرد احـسـاس افسـردگـی و خـستگی می‌کند، سبب آسیب به کبد، کلیه و مغز می‌شود، توهم گویی، استفراغ، تشنج.

• کتامین (KETAMIN) 

خطرات: در کوتاه مدت سبب مشکـلات بـیـنـایی، عـدم تـعـادل و هـمـاهنگی، توهمات وحشتناک و در دراز مدت سبب احساس گم گشتگی و جدایی از واقعیت می‌گردد.

• متادون (METHADONE) 

خطرات: سبب کما و مرگ می‌گردد.

• آمفی تامین (AMPHETAMINES)  

خطرات: درکوتاه مدت سبب احساس اضطراب، افسردگی و خستگی می‌شود، افزایش ضربان قلب و تنفس، اختلال در دید، خشکی دهان، سـرگـیـجـه و خشونت، مرگ ناگهانی و سکته قلبی شده و در دراز مدت سبب توهم، وحشتزدگی، کـاهش وزن، آسیب به مغز و حافظه، تشنج و مرگ می‌شود.

• قارچ‌ها (MAGIC MUSHROOMS)

خطرات: درد شکم، اسهال، تهوع و مرگ در پی مصرف قارچ‌های سمی.

• جی اچ بی (GHB) مخفف GAMMA HYDROXYBUTYRATE است.

خطرات: تهوع، خواب آلودگی، احساس گم گشتگی، تشنج و مشکلات تنفسی.

• حلال‌ها (INHALANTS)  

خطرات: کوتاه مدت سبب تهوع، سرفه شدید، لکه اطراف دهان،خفگی و در دراز مدت سبب سر درد، خونریزی بینی، کاهش حس بویایی، کـاهـش اکـسیـژن به مغز و آسیب به مغز، آسیب به کلیه‌ها، کبد و سیستم عصبی و شش‌ها می‌شود.

• استروئیدها (STEROIDS)  

خطرات: افزایش فشار خون، کلسترول بالا، بیماری کلیه و کبد، صدمه به قلب، دیابــت، یرقان، افسردگی، رفتارهای خشونت آمیز. در مردان: رشد سینه، تحلیل بیضه، کـاهش اسپرم، ناباروری، آکنه، سکته. 

• سرکوبگرها و مسکن‌ها   (TRANQUILIZERS= DEPRRESSANT)

خطرات: اعـتــیاد آور، کاهش انرژی، کاهش حافظه، افسردگی، بی خـوابـی و حـمـلات هراسی.

• پی سی پی (PCP)

اثرات: عدم تمرکز، اضطراب، افسردگی.

• اکسی کنتین (OXYCONTIN)

خطرات: مانند مسکن ها.

• تریاک (OPIUM) خصوصیاتی شبیه هروئین دارد.

 از گیاهی به ‌نام کوکنار یا خشخاش گرفته می‌شود. با مصرف تریاک ابتدا نوعی خوشحالی زودگذر به شخص دست می‌دهد. پس از آن مرحله منفی آغاز می‌شود که فرد را به ‌مصرف مجدد تریاک وا می‌دارد. حرکات ارادی معتاد پس از مرحله اول کند‌ می‌شود و شخص نسبت به امور بی‌تفاوت می‌شود.
تریاک سبب مسمومیت حاد و مزمن می‌شود. در مسمومیت حاد که خیلی سریع بروز می‌کند بیمار دچار سردرد، سرگیجه، سنگینی سر می‌شود و سپس احساس تشنگی شدید می‌کند. آنگاه بیمار به خواب عمیق فرو رفته و به طرف مرگ سیر می‌کند. مردمک چشم تنگ می‌شود و دیگر به تحریک با نور پاسخ نمی‌دهد. نفس نیز خیلی آهسته می‌شود و از 4 تا 5 نفس در دقیقه تجاوز نمی‌کند. مرگ ممکن است در طی چند دقیقه تا چند ساعت در اثر اغما و وقفه تنفس پیش آید. گاهی نیز مسموم با یک بهبودی زودگذر چند روز زنده مانده و سرانجام جان می‌سپارد. مسمومیت و مرگ با تریاک فراوان مشاهده می‌شود. مسمومیت مزمن در نزد معتادان دیده می‌شود.