بررسي‌هاي كارشناسانه نشان مي‌دهد كه افزايش زمان معافيت خودروهاي صفركيلومتر از 2 به 5سال علاوه بر مشكلات آلودگي هوا، موجب بي‌اهميت‌جلوه‌كردن معاينه فني نزد مردم شده است.
- قانون دردسرساز
افزايش سن معاينه فني خودروها از 2به 5سال در حالي در قالب مصوبه‌اي در مجلس هشتم تغيير پيدا كرد كه به عقيده كارشناسان، خروجي قابل‌قبولي نداشته و نياز است تا اصلاحاتي در جهت كاهش سن معاينه فني در آن صورت گيرد. اما هنوز هم هستند كساني كه فراهم نبودن زيرساخت‌هاي لازم ازجمله كمبود تعداد مراكز معاينه فني را عامل عدم‌كاهش سن معاينه فني از 5به 2سال بدانند. اگرچه در مرحله مصاحبه و اظهارنظر، هدف مشترك مجلس و دستگاه‌هاي اجرايي، ارتقاي سطح ايمني خودروها، كاهش آلاينده‌ها و نهايتا بهبود وضعيت زندگي مردم است، اما بايد در اين راستا گام‌هاي عملياتي برداشته شود. مهم‌ترين گام در اين زمينه را مجلس بايد بردارد.
در سال 89مصوبه‌اي موجب شد عمر معاينه فني خودروهاي نو از 2 به 5سال تغيير كند اما لازم است در بررسي‌هاي كارشناسانه به عمر مفيد كاتاليست و كنيستر خودروها توجه ويژه شود چراكه سوخت، مواد سمي و آلاينده‌هايي كه از خودرو خارج مي‌شود، توسط كاتاليست و كنيستر به وضعيت مطلوب تبديل و بعد به بيرون هدايت مي‌شوند. عمر مفيد كاتاليست 2سال و در نهايت 2.5سال است. بدين‌ترتيب لازم است تا زمان مناسبي براي معاينه فني خودرو درنظر گرفته شود. در واقع با توجه به رشد فزاينده عوامل مخرب محيطي و مولفه‌هاي بر هم زننده تعادل زيستي، درنظرگرفتن راهكارهاي كنترلي ضروري است تا در آينده نه‌چندان دور دچار بحران زيست‌محيطي نشويم.
- نبايد تصويب مي‌شد
احمد جباري، درخصوص مصوبه مجلس هشتم درباره معاينه فني مي‌گويد: من با كاهش سن معاينه فني موافق هستم و بر اين باورم كه اين تغيير در مجلس هشتم نبايد انجام مي‌گرفت، اما با توجه به اينكه در حال حاضر معاينه فني خودرو داراي قانون است، حفظ شرايط موجود هم راهي است تا مشكلات فعلي رفع شود. عضو كميسيون عمران مجلس نهم، معتقد است كه شرايط و زيرساخت‌ها بايد فراهم شود تا شرايط انجام معاينه فني خودرو در فواصل كمتر تسهيل شود.
سخنان اين نماينده مجلس درحالي است كه در سال‌هاي گذشته كلانشهرها به‌ويژه تهران با مشكلات بسيار زيادي روبه‌رو بوده‌اند، به‌طوري‌كه آمار و ارقام اعلام‌شده از سوي وزارت بهداشت مبني بر كشته‌شدن بيش از 3هزار و 900نفر در پي آلودگي هوا در تهران و سونامي سرطان كه به نوعي سلامت انسان‌ها را به خطر انداخته، زنگ خطري است كه بايد جدي گرفته شود. بنايراين برداشتن گامي بلند و مؤثر در راستاي رفع نواقص قانوني معاينه فني خودرو الزامي است.
جباري معتقد است كه تعداد كم مراكز معاينه فني و سختگيري‌هاي برخي مسئولان اين مراكز و صف‌هاي طولاني خودروها در مراكز معاينه فني سبب شد تا قانون از 2 به 5سال تغيير كند، از اين‌رو در حال حاضر ابتدا بايد شرايط معاينه فني خودروهاي مختلف اعم از شخصي و سنگين براي انجام معاينه فني مشخص شود تا به اين ترتيب شاهد حضور يكباره خودروها در مراكز معاينه فني و مشكلات در خدمات‌رساني نباشيم. جباري مي‌گويد: اصلاح قانون معاينه فني خودرو در حال حاضر در دستور كار مجلس نيست ولي اين امكان وجود دارد كه در دستور پليس راهور باشد، البته مجلس اين آمادگي را دارد كه نواقص قانوني معاينه فني را برطرف كند.
- آمادگي مراكز 14گانه براي پذيرايي از خودروها
در حال حاضر 14مركز مكانيزه معاينه فني در مناطق 22گانه شهرداري تهران با ظرفيت روزانه 6هزار دستگاه خودرو آماده خدمات كيفي هستند و با اين امكانات و زيرساخت‌هاي ايجاد شده توسط شهرداري تهران درصورت سلامت خودرو شهروندان با صرف زمان كمتر از 15دقيقه مي‌توانند نسبت به معاينه فني خودرو خود اقدام كنند.
- 140 هزار خودرو در 3 ماه
براساس اعلام ستاد مركزي معاينه فني خودروهاي شهر تهران، در 3ماه نخست سال از 3ميليون خودروي مشمول معاينه فني تنها 140هزار دستگاه خودرو به مراكز مراجعه كرده‌اند و در حال حاضر 70درصد از ظرفيت مراكز خالي است. به گفته ولي آذروش مديرعامل ستاد معاينه فني خودروهاي تهران، بدون ترديد ادامه اين روند و عدم‌توزيع مناسب در مراجعات موجب ازدحام و ايجاد صف در مراكز در ماه‌هاي باقيمانده خواهد شد. سردار تيمور حسيني رئيس پليس راهور تهران پيش از اين اعلام كرده بود كه طرح تشديد برخورد با خودروهاي فاقد معاينه فني درتهران اجرا مي‌شود.