ماه مذاكره يونان با وام‌دهندگان بين‌المللي به اين كشور، روز جمعه به بن‌بست رسيد و آلكسيس سيپراس نخست‌وزير يونان در نطقي تلويزيوني اعلام كرد كه پيشنهادهاي اقتصادي جديد بانك مركزي اروپا، صندوق بين‌المللي پول و كشورهاي عضو اتحاديه اروپا كه تأمين‌كنندگان اصلي وام‌هاي يونان بوده‌اند را نخواهد پذيرفت.
سيپراس در سخنان خود بسته جديد اقتصادي را «حقارت‌آميز» خواند و گفت كه ترجيح مي‌دهد مردم كشورش در يك همه‌پرسي نظر مثبت يا منفي خود را نسبت به اين پيشنهادهاي جديد اعلام كنند. بلافاصله پس از درخواست نخست‌وزير يونان، پارلمان اين كشور هم در شامگاه شنبه تشكيل جلسه داد و برگزاري اين همه‌پرسي را به تصويب رساند.
طلبكاران يونان در عكس‌العمل به اين اقدام سيپراس اعلام كردند مذاكرات ديگر فايده‌اي ندارد و وام ديگري در اختيار يونان قرار نخواهند داد. براساس بسته پيشنهادي جديد اروپايي‌ها و صندوق بين‌المللي پول به يونان، قرار بود اين كشور در قبال دريافت كمك‌هاي مالي و وام‌هاي جديد دست به يكسري اصلاحات اقتصادي گسترده بزند. اين طرح همچنين خواستار افزايش سن بازنشستگي، كاهش مزاياي بازنشستگان، كاهش حقوق پرداختي به كاركنان دولت و به‌طور كلي كاهش هزينه‌هاي جاري دولتي و افزايش انواع ماليات در اين كشور بود.
- طرح نجات مالي
اروپايي‌ها و صندوق بين‌المللي پول از 2سال پيش در قالب يك «طرح نجات مالي» قصد داشتند اقتصاد آشفته يونان را به سبك خود سامان دهند تا اين كشور همچنان بتواند روي پا بماند و از اتحاديه اروپا و حوزه يورو خارج نشود، اما با اعلام سياست‌هاي ضدرياضتي توسط دولت جديد يونان، اين كشور بيش از پيش در بحران اقتصادي فرو رفت. سيپراس 5ماه پيش با شعار پايان سياست‌هاي رياضتي، قدرت را در يونان به‌دست گرفت. طرح جديد طلبكاران مالي يونان در واقع مخالف سياست‌هاي دولت جديد اين كشور است.
نخست‌وزير يونان از وام‌دهندگان بين‌المللي‌اش خواسته بود تا ضمن افزايش كمك‌هاي مالي به اين كشور، مهلت بازپرداخت اين وام‌ها را افزايش دهند، اما طرف‌هاي مقابل با اين خواسته يونان مخالفت و اعلام كردند كه تنها درصورتي حاضرند پول بيشتري در اختيار اين كشور قرار دهند كه يوناني‌ها اصلاحات خواسته‌شده را انجام دهند و سياست‌هاي رياضتي جديد را در پيش گيرند.
- تعطيلي بانك‌ها و سقوط بازار سهام
طبق اعلام دولت يونان، بانك‌ها و بازار سهام اين كشور از روز گذشته به‌مدت 6روز كاري تعطيل خواهند بود. اين تصميم با هدف جلوگيري از خروج پول از بانك‌ها و همچنين ممانعت از فروش ناگهاني سهام از سوي سهامداران گرفته شده است. طي روزهاي گذشته با اعلام شكست مذاكرات يونان و اروپا، صف‌هاي طولاني در برابر دستگاه‌هاي خودپرداز در شهرهاي مختلف اين كشور كشيده شد و مردم سعي داشتند پول‌هاي خود را از بانك‌ها بيرون بكشند. اكنون طبق محدوديت‌هاي جديد اعلام شده، يوناني‌ها در هر روز تنها مي‌توانند 60يورو (66دلار) از طريق دستگاه‌هاي خودپرداز برداشت كنند. سقف برداشت ماهانه هم 1800يورو تعيين شده است. بانك‌ها و بازار سهام يونان تا سه‌شنبه هفته آينده، يعني 2روز پس از زمان مقرر براي برگزاري همه‌پرسي تعطيل خواهند بود.
- سقوط غير منتظره بورس‌‌هاي اروپايي
همزمان با اين اقدام، بازارهاي اروپا، آمريكا و بسياري از ديگر كشورهاي جهان مثل ژاپن با سقوط شديد مواجه شدند. طبق آمار ارائه‌‌شده توسط گاردين، شاخص FTSE100 بازار سهام لندن در همان ساعات اوليه گشايش، 150واحد (بيش از 2درصد) سقوط كرد. بازارهاي آلمان و فرانسه نيز شاهد سقوطي 4درصدي بودند. سهام بانك‌هاي اروپايي نيز در اتفاقي بي‌سابقه، 10درصد سقوط كردند.
تشديد بحران اقتصادي در يونان تنها بر بازار سهام جهان اثرگذار نبود و قيمت نفت نيز در بازارهاي جهاني با بيش از يك دلار كاهش مواجه شد.
- همه‌پرسي سرنوشت‌ساز
پاسخ «نه» يوناني‌ها در همه‌پرسي يكشنبه هفته آينده، به‌معناي اعلام ورشكستگي اين كشور و در نهايت افزايش احتمال خروج از اتحاديه اروپا و حوزه يورو خواهد بود. به اعتقاد برخي تحليلگران، سيپراس طي روزهاي اخير تلاش داشته با غرور ملي يوناني‌ها بازي كند و رد طرح پيشنهادي طلبكاران بين‌المللي را به دوش مردم بيندازد.
يكي از مهم‌ترين عوامل دخيل در رأي هفته آينده يوناني‌ها اين است كه آنها دقيقا بدانند به چه چيزي رأي مي‌دهند؛ اگر آنها فكر كنند رأي منفي‌شان به‌معناي خروج از اتحاديه اروپاست، احتمالا رأي مثبت بدهند، اما اگر فكر كنند تنها به پيشنهاد مطرح‌شده رأي مي‌دهند، احتمالا رأي‌شان منفي خواهد بود. فضاي كنوني يونان، متمايل به مخالفت با اروپايي‌هاست و احتمالا نتيجه نهايي همه‌پرسي رأي منفي به پيشنهاد آنها خواهد بود.
رأي منفي يوناني‌ها به‌معناي خروج از حوزه يورو و بازگشت دراخما، واحد پول يونان، به صحنه اقتصاد اين كشور خواهد بود؛ مسئله‌اي كه به سقوط ارزش پول اين كشور، افزايش ناگهاني تورم، كمبود كالاهاي اساسي، بنزين و دارو و حتي اقدام احتمالي بانك مركزي يونان براي مصادره بخشي از دارايي‌هاي مردم نزد بانك‌ها منجر خواهد شد.
- ساعات سرنوش ساز
امروز كه آخرين روز ماه ژوئن است، يوناني‌ها بايد يكي از اقساط بدهي‌هاي خود به مبلغ 7/1ميليارد دلار را به صندوق بين‌المللي پول پرداخت مي‌كردند اما آنها اعلام كردند كه ديگر توانايي پرداخت اقساط خود را ندارد. علاوه بر اين، امروز آخرين روز اعتبار طرح نجات مالي فعلي يونان نيز هست؛ طرح نجاتي كه يونان 5ماه براي تمديد آن مشغول چانه‌زني بوده است. نخست‌وزير اين كشور در شامگاه يكشنبه در يك نطق كوتاه تلويزيوني در اين رابطه گفت: «تصميم اروپايي‌ها در عدم‌تمديد كمك‌هاي مالي به يونان واقعا اهانت‌آميز و مايه بي‌آبرويي اروپايي‌هاست.»