اعتیاد به موادمخدر یکى از دردناکترین معضلات اجتماعی، اقتصادى و بهداشتى است که عوارض ناشى از آن تهدیدى جدى براى لایه های مختلف جامعه محسوب شده و موجب از بین رفتن بنیان های اخلاقی، عاطفی، اقتصادی جامعه می‌شود.
همچنین ویرانگري حاصل از آن زمینه ساز سقوط بسیارى از ارزش ها وهنجارهاى فرهنگى و اخلاقى شده و علاوه بر آن سلامت جامعه را بطور جدى به مخاطره مى اندازد.
مواد مخدر آنچنان آرام و بی صدا بر جسم و روان مصرف کننده مستولى می گردد که هیچ معتادى آغاز اعتیاد خود را به یاد نمی آورد. اعتیاد سبب تباهى میلیون ها مغز فعال شده که سرمایه هاى جامعه بشرى بشمار می روند که با معتاد شدن تمامی خلاقیت، توان فکری و روحی آنان از بین رفته است .
در بحث اعتیاد نه تنها خود مصرف کنندگان از پیامدهای جسمی و اجتماعی اعتیاد رنج می برند،بلکه خانواده های آنها، دستگاه های دولتی مانند وزارت بهداشت، نیروی انتظامی، بهزیستی، قوه قضاییه، زندان ها، با مسئله اعتیاد درگیر بوده و هستند. همچنین در یک دهه اخیر شاهد حضور نیروهای داوطلب، سمن ها یا NGOها در ایران هستیم که فعالانه واردمبارزه با معضل اعتیاد و درمان آن شده اند اما متاسفانه به موازات این حجم عظیم کار مبارزه، توجه کافی به حوزه پیشگیری نشده است .
البته تجربه نشان داده است که در زمینه مبازه با اعتیاد نیز چون بسیاری از معظلات اجتماعی نهاد های مردم نهاد موفق تر عمل کرده اند.اما متاسفانه در یک دهه گذشته سازمان های مردم نهاد در حوزه مبارزه با اعتیاد و مواد مخدر با موانعی روبرو بوده اند موانعی همچون: هم تخریبی NGOها از سوی خودشان و عدم وجود امکان تعامل مناسب میان آنها، عدم کارآیی و توانمندی برخی NGOها و نیازمندبودن به آموزش، مشکلات مربوط به نگاه و باورهای مردم به ویژه در عرصه پیشگیری، تزاحم دیدگاه ها و نگرش ها به ویژه در حوزه درمان میان دستگاه های دولتی و NGOها ، نگرش های منفی نسبت به اعتیاد که انجام اقدامات داوطلبانه و مشارکت مردم را با مشکل مواجه می سازد.
تجربه جهانی معتادان گمنام ( ان ای) در زمینه ترک اعتیاد میتواند درس خوبی برای سمن ها در حوزه پیشگیری و مبارزه باشد. همانطوری که میدانیم پایه و اساس انجمن معتادان گمنام، کمک معتادان به یکدیگر برای بهبودی است. اعضا به طور مرتب، گرد هم می‌آیند تا درباره تجربیات‌شان در بهبودی به اشتراک بگذارند.این تجربه میتواند در حوزه پیشگیری ومبارزه نیز موثر باشد به شرط آنکه همانطور که معتادان واقعیت اعتیاد را قبول کرده اند و به جنگ آن رفته اند سمن ها نیز تاثیر گذاری پیشگیری را کاملا بپذیرند و پای در راه گذارند.
با توجه به پیچیدگی حوزه اعتیاد و نیز تهدید های که این پدیده شوم در جامعه ایجاد می کند هر چقدر نقش مشارکت‌های اجتماعی همدلانه در مبارزه با این آسیب پرنگ تر باشد موفقیت بیشتر است پس بنابرین باید کارزار "اجتماعی کردن مقوله مبارزه با مواد مخدر" را همزمان با "کارزار اجتماعی کردن پیشگیری از اعتیاد " راه اندازی کرد.
در این میان فراموش نکنیم مشاركت نوعي فرايند تعاملي چند سويه است و هدف ازآن همفكري، همكاري و تشريك مساعي افراد در جهت بهبود كميت و كيفيت زندگي در تمامي زمينه هاي اجتماعي اقتصادي و سياسي است.
از این رو برای راه اندازی چنین کمپینی و ایجاد حساسیت در بین مردم ، بیان دیدگاه‌های مختلف در زمینه مقابله با اعتیاد سبب افزایش احساس مسئولیت شده و زمینه را برای استفاده بیشتر از مردم و سازمان‌های غیر دولتی و مردم نهاد را در راستای پیشگیری از اعتیاد فراهم می‌کند.
* قائم مقام وزیر بهداشت در امور مشارکت‌های اجتماعی