مقام‌هاي آگاه در وزارت امور خارجه ايران مشكل اصلي در برهه كنوني را اختلاف‌هاي دروني 6قدرت جهاني و اراده سياسي 1+5 براي توافق با كنارگذاشتن وابستگي آنها به تحريم‌هاي ايران مي‌دانند. از همين رو هم هست كه محمدجواد ظريف وزير خارجه كشورمان اعلام مي‌كند واشنگتن بين تحريم و توافق هسته‌اي بايد يكي را انتخاب كند.
- توافق 3مرحله اي
شايعه توافق 3مرحله‌اي بار ديگر در وين جان گرفت. اين خبر را پيش از اين هافينگتون پست مطرح كرده بود. گفته مي‌شود به‌احتمال زياد توافق هسته‌اي 3مرحله‌اي يا به‌صورت دقيق‌تر داراي 3زمان مهم خواهد بود. در وين توافقي به امضا نمي‌رسد تا در نشست شوراي امنيت تحريم‌هاي ايران لغو شود. با رفتن توافق به كنگره آمريكا، نمايندگان ۳۰ روز زمان براي بررسي اين توافق خواهد داشت.
درصورت رد توافق در كنگره، باراك اوباما آن را با امضاي رئيس‌جمهور، اجرايي خواهد كرد. بعد از اين تاريخ شوراي امنيت قطعنامه‌اي را تصويب خواهد كرد كه براساس آن تحريم‌هاي ايران لغو خواهد شد اما اين مسئله منوط به آنچه «اقدامات اجرايي ايران» توصيف مي‌شود خواهد شد. اقدام‌هاي اجرايي ايران همان مسئله‌اي است كه آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي بايد آن را تأييد كند. به همين‌خاطر اجرايي شدن توافق وين، 3 تا 4 ماه زمان خواهد برد.
- گفت‌وگو پشت درهاي بسته
درحالي‌كه يوكيو آمانو رئيس آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي به تهران آمد تا در ارشد‌ترين سطح درباره مسائل آژانس و ايران مذاكره كند، در وين ساعت‌ها مذاكرات پشت‌درهاي بسته حالا در سطح معاونين پيچيدگي و حساسيت شرايط را بيشتر از گذشته نمايان مي‌كند. سفر آمانو به تهران اوج همكاري ايران با آژانس را مشخص مي‌كند.اگرچه معاون جان كري بدن تجه به اين سفر، اعلام كرده توافق نهايي بايد اجاره نشر ؟؟؟ گسترده را بدهد و اين در حالي بود كه ظريف و كري براي حل مسائل باقيمانده چانه‌زني مي‌كردند.
محمد جواد ظريف وزير امور خارجه ايران هم روز گذشته در جمع خبرنگاران اشاره‌اي به همين مسئله داشت كه در مذاكرات پيشرفت زيادي حاصل شده اما هنوز موضوعات فني و نگارشي مختلفي وجود دارد كه حل آنها نياز به اراده سياسي طرف مقابل دارد. يك منبع آگاه در وزارت امور خارجه ايران در گفت‌وگو با همشهري تأكيد كرده كه اكنون مسئله اصلي در مقابل اجماع ايراني براي حل و فصل مسائل اختلافي دروني است كه در ميان 6قدرت جهاني وجود دارد و ديدارهاي متعدد اين مقام‌ها در وين اين مسئله را به خوبي نشان مي‌دهد.
سيد عباس عراقچي و مجيد تخت روانچي معاونان وزير امور خارجه ايران هر چند تا ۳ بامداد روز جمعه به وقت وين با وندي شرمن، معاون وزير امور خارجه آمريكا و هلگا اشميد، معاون مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا جلسه داشتند اما بار ديگر ساعت 10صبح روز گذشته به اتاق مذاكره رفتند تا تلاش‌ها براي نهايي كردن متن توافق و آنچه مسئله مهم پرانتزهاي آن خوانده شده ادامه داشته باشد. در سومين روز تمديد مذاكرات، بار ديگر نشست فني علي اكبر صالحي رئيس سازمان انرژي اتمي ايران و وزير انرژي آمريكا برگزار شد؛ جلساتي طولاني و ركورد شكن در زمان.
مقام‌هاي وزات امور خارجه ايران در وين اين نشست‌هاي طولاني را نشانه‌اي درباره پافشاري ايران بر مواضع خود و كوتاه نيامدن در مقابل قدرت‌هاي جهان قلمداد كرده‌اند. مسئله مهم ديگر در شرايط كنوني پيچيدگي شرايط و سازوكار تحريم‌هاي ايران و شبكه به هم تنيده آن است. تحريم‌هاي ايران اكنون تبديل به شبكه‌اي پيچيده شده كه برداشته شدن آن سازوكار سختي را مي‌طلبد و مقام‌هاي ايراني در وين تأكيد دارند كه لغو تحريم بايد متناظر و همزمان با اجراي تعهدات ايران باشد. همزمان در اتريش محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان با هاينز فيشر رئيس‌جمهور اتريش ديدار كرد. رئيس‌جمهور اتريش با ابراز خوش‌بيني بسيار درباره مذاكرات اعلام كرده با توافق احتمالي مي‌خواهد نخستين رئيس‌جمهور اروپايي باشد كه از سال ۲۰۰۵ تاكنون به تهران سفر كرده است. وزير امور خارجه ايران عصر روز گذشته همچنين جلسه ديگري را با جان كري، وزير امور خارجه آمريكا برگزار كرد.
- موگريني رفت، نهاونديان آمد
رفت‌وآمدهاي هسته‌اي به وين همچنان ادامه دارد. فدريكو موگريني، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا و وزيران خارجي اروپايي روز پنجشنبه وين را ترك كرده‌اند تا با پيشرفت كار معاونين بار ديگر روز يكشنبه به اين شهر بازگردند. گمانه‌زني‌ها حكايت از آن دارد كه وزيران خارجه كشورهاي اروپايي براي مشورت به پايتخت‌هاي خود برگشته‌اند. روز گذشته همچنين محمد نهاونديان، رئيس دفتر رئيس‌جمهوري ايران به وين آمد. حتي گفته مي‌شود كاترين اشتون كه سابقه ديرينه در مذاكرات هسته‌اي ايران به‌عنوان مسئول سابق سياست خارجي اتحاديه اروپا دارد قصد دارد در آخرين روزهاي منتهي به توافق خود را به وين برساند. برخي اين سفرها را نشانه‌هاي ديگري از پيشرفت مذاكرات و نزديك بودن به توافق درصورت وجود اراده سياسي در 1+5 قلمداد كرده‌اند.
- مسئله اصلي: اختلاف در1+5
منابع وزارت امور خارجه با پيشرفت مذاكرات مسئله اصلي و حساس را در مقطع كنوني اختلاف‌هاي دروني 1+5 در مقابل اجماع طرف ايراني مي‌دانند. به گفته مقام‌هاي وزارت خارجه، ايران در ابتدا اتحاد و رويه واحد و يكساني را در مذاكرات داشته اما اختلاف‌ها در ميان ۶ قدرت جهاني مسئله‌اي است كه خودش تبديل به مشكلي جدي شده است.
يكي از اعضاي مذاكراتي تيم ايران در اين رابطه مي‌گويد كافي است كه مواضع ايران و مواضع وزراي 1+5 را كنار هم گذاشته تا اين اختلاف آرا مشخص باشد. وزير امور خارجه چين گفته است كه شانس دسترسي به توافق تا ۷ جولاي وجود دارد اما آمريكا بايد به‌خودش بيايد. روسيه توافق را تمام‌شده مي‌داند اما فرانسوي‌ها در تلاش براي فشار بر مذاكرات هستند. حرف‌هاي لوران فابيوس، وزير امور خارجه فرانسه در چند روز قبل درباره 3شرط توافق، اقدامي در همين راستا با فشار لابي عربي و صهيونيستي به‌حساب مي‌آيد. به گفته منابع آگاه دولت فرانسه از سوي اين دو لابي به‌شدت تحت فشار است.
در ميان اعضاي 1+5 آلمان‌ها مي‌گويند بايد تحريم‌ها همزمان تمام شوند و اختلاف‌ها در آمريكا هم درباره توافق هسته‌اي ماه‌هاست به‌ويژه ميان دولت اين كشور و كنگره ادامه دارد. دولت انگليس هم در اين برهه كاملاً ساكت است و كمتر مقام‌هاي اين كشور موضع‌گيري خاصي را از خودشان نشان داده‌اند. منابع وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران در وين از وابستگي عاطفي قدرت‌هاي جهاني به تحريم‌ها عليه ايران حرف مي‌زنند.
در مقطع كنوني براي رسيدن به توافق با اصرار دولت ايران براي لغو تحريم‌ها بايد مشخص شود كه قدرت‌هاي جهاني و آمريكا حاضر به كنار گذاشتن اين وابستگي هستند. اين مسئله مي‌تواند اراده آنها را براي توافق نشان دهد. اكنون به گفته منابع آگاه در وين همه‌‌چيز در مقابل اجماع ايران منوط به اجماع 1+5 شده است و بايد ديد آنها در نهايت حاضر به كنار گذاشتن اختلاف‌هاي خود و جدايي از تحريم‌هاي ايران خواهند بود يا خير؟
- خبرنگار اعزامي همشهري به وين