به گزارش ایرنا، مجید شفیع‌پور با اشاره به این که ذرات معلق در هوا که قطری کم‌تر از 5/2 میکرون دارند، ریزگرد نامیده می‌شود افزود: پدیده ریزگردها یکی از چالش‌های نوظهور در زمینه تخریب زیست محیطی است که طی نیم دهه گذشته در منطقه غرب آسیا و خاورمیانه با آن مواجه هستیم، در سال‌های گذشته، رشد کانون‌های انتشار ریزگردها به حدی زیاد بود که حتی به استان‌های شمالی و مرکزی هم نفوذ کرده است.
وی با تاکید بر این که کانون‌های انتشار ریزگردها به دلیل عوامل مختلفی در منطقه توسعه پیدا کرده است، گفت: گرم شدن کره زمین، افزایش تبخیر سطحی و تغییر رژیم بارش جوی و تاثیر آن بر میزان آب‌های روان و رودخانه‌ها موجب شده است تا بسیاری از مناطق با خشکی مفرط مواجه شوند که این مساله به طور بالقوه بستری را برای توسعه کانون‌های انتشار ریزگردها در غرب آسیا و خاورمیانه ایجاد کرده است.
وی در ادامه به اتفاقاتی که در عراق در طی چند دهه گذشته رخ داده، اشاره کرد و افزود: رژیم گذشته عراق به منظور دور کردن قومیت‌های مختلف عراق از کانو های جمعیتی هم کیش در کشورهای همسایه، اقدام به جابه‌جایی جمعیت‌ها و ایجاد کانال‌های زهکشی کرد که این مسئله در ایجاد کانون‌های انتشار ریزگرد نقش زیادی داشت.
رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به این که با اشغال عراق توسط نیروهای نظامی غربی و جابه‌جایی نظامیان در عراق این مساله شدت یافت گفت: جابه‌جایی جمعیت‌ها باعث شد تا زمین‌های کشاورزی بدون استفاده رها شوند و به دنبال عدم آبیاری و نبود پوشش گیاهی به کانون‌های انتشار ریزگرد تبدیل شوند.
شفیع پور تصریح کرد: از آنجایی که کانون‌های انتشار بیش از 70 درصد از ریزگردها در دو کشور عراق و سوریه است، جمهوری اسلامی ایران رایزنی‌های دو جانبه و چند جانبه‌ای را با کشورهای همسایه برای از بین بردن کانون‌های انتشار ریزگردها آغاز کرده است که می‌تواند کمک جدی در بهداشت شهروندان منطقه و کاهش آسیب‌های زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی داشته باشد.
وی با اشاره به این که ریزگردهایی که از عراق و سوریه به منطقه می‌آیند می‌توانند حامل آلاینده‌ها با منشا فعالیت‌های نظامی باشند، گفت: این مساله نه تنها می‌تواند کشاورزی ایران را مورد تهدید جدی قرار دهد، بلکه اثرات سوء بهداشتی را در محصولات کشاورزی داشته باشد.
شفیع‌پور ادامه داد: البته این موضوع که همیشه از دغدغه‌ها و نگرانی‌های کارشناسان ایرانی است، تحت فرایند پایش قرار دارد تا صحت اعتبار داده‌های مربوط به وجود عناصر گوناگون در خاک و محصولات کشاورزی مشخص شود.
وی افزود: علاوه بر همکاری‌های چند جانبه‌ای که ایران با کشورهای همسایه آغاز کرده است، مساله ریزگردها به عنوان یکی از وظایف برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) تعریف شده و جمهوری اسلامی ایران همواره در نشست‌ها و مکاتباتی که با آخیم اشتایر، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد و دبیر اجرایی UNEP داشته است، خواستار مداخله UNEP برای استقرار نوعی نظام منطقه‌ای برای مهار ریزگردها، تثبیت خاک و ایجاد مباحث حقوقی الزام‌آور برای کشورهای منطقه در جهت ارتقای کیفیت هوای منطقه شده است.
شفیع‌پور افزود: در اولین مجمع عمومی محیط زیست ملل متحد که در اوایل تیر 93 در کنیا برگزار شد، قطعنامه‌ای در ارتباط با ضرورت ارتقای کیفیت هوای محیط‌های شهری و حومه ایجاد شد که جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر این قطعنامه، تلاش‌هایی را برای مداخله UNEP و به وجود آمدن یک ساز و کار منطقه‌ای برای از بین بردن کانون‌های انتشار ریزگردها انجام داد.
وی خاطر نشان کرد: در نیمه دوم اردیبهشت 94، در جلسه‌ای که در تهران معصومه ابتکار، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، با قطبیه ابراهیم الجبوری، وزیر محیط زیست عراق داشت، نامه‌ای از سوی دو طرف خطاب به آخیم اشتایر مدیر اجرایی برنامه محیط زیست ملل متحد در UNEP نوشته شد که این ساز و کار منطقه‌ای را تحت رهبری UNEP برای ارزیابی کانون‌های انتشار ریزگردها و راهکارهای عملی مطالبه کرده بود.
شفیع‌پور ادامه داد: یک هفته پس از ارسال این نامه، آخیم اشتایر در دیداری که با معصومه ابتکار در نشست ویژه وزیران محیط زیست کشورهای آسیا و اقیانوسیه در بانکوک داشت، ضمن اعلائم وصول این نامه و قدردانی از پشتکار جمهوری اسلامی ایران در پیگیری مسئله ریزگردها، بیان کرد که مسئله ریزگردها هم اکنون در مقیاس جهانی اهمیت پیدا کرده است.
رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: آخیم اشتایر در این نشست با اشاره به رخدادهای گوناگونی که در نقاط مختلف دنیا طی دو ماه اخیر رخ داده اظهار کرد که دامنه ریزگردها از غرب آسیا و خاورمیانه فراتر رفته و کشورهایی همچون مصر در شمال آفریقا و شهرهایی همچون پاریس، لندن و برلین در اروپا را نیز درگیر کرده است و از یک مساله فرامرزی به یک مساله قاره‌ای تبدیل شده است بنابر این لازم است که به مسئله ریزگردها در سطح سازمان ملل هم پرداخته شود.
شفیع‌پور افزود: جمهوری اسلامی ایران در نشست بانکوک که در اواخر اردیبهشت 94 انجام شد، پیشنهاد کرد تا مساله ریزگردها در مجمع محیط زیست سازمان ملل متحد به صورت همه ساله مورد پایش قرار گیرد تا ساز و کارهای مختلف در مباحث مالی، فنی و نیروی انسانی در این زمینه با همکاری همه کشورها انجام شود.
وی ادامه داد: نه تنها پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران مورد استقبال شدید قرار گرفت و توسط اجلاس وزرای آسیا و اقیانوسیه به تصویب رسید بلکه آخیم اشتایر در آخرین مکاتبه‌ای که در هفته گذشته برای ما ارسال کرد، UN را مکلف کرد تا یک فرایند سریع ارزیابی از طریق متخصصین صاحب نظر در مسئله ریزگردها برای ارزیابی و شناسایی راهکارها و تدوین ساز و کار فنی و مالی برای انجام کارهای عملیاتی و میدانی در غرب آسیا و خاورمیانه آغاز شود.
شفیع‌پور افزود: پیگیری‌های جمهوری اسلامی ایران باعث شد تا رسیدگی به مسئله ریزگردها نه تنها در سطح منطقه گسترش یابد بلکه در جامعه جهانی برای کشورهایی که با این مساله درگیر هستند، مطرح شود و آخیم اشتایر نیز قصد دارد قطعنامه‌ای را درباره این موضوع در دومین مجمع محیط زیست سازمان ملل متحد در اردیبهشت سال 95 تصویب کند تا یک قطعنامه در سطح جهانی درباره این چالش نوظهور داشته باشیم.
پدیده ریزگردها چند سالی است که استان‌های مختلف ایران را تحت تاثیر قرار داده است و اکنون به بیش از 20 استان رسیده است، گاهی بروز این پدیده به حدی شدت می‌یابد که استان‌های مرکزی کشور را هم درگیر می‌کند.