آنطور كه دكترمحمدرضا فاطمي، عضو هيأت علمي دانشگاه آزاد واحد علوم وتحقيقات مي‌گويد ماهيان خاوياري در خزر تقريبا درحال انقراض هستند و با ادامه روند موجود تا چندي ديگر اين گونه آبزي منقرض مي‌شود.
اين متخصص اكوبيولوژي آب و آبزيان در گفت‌وگو با همشهري با اشاره به وضعيت ناگوار لاك‌پشت‌هاي دريايي در جنوب كشور اين گونه را يكي از گونه‌هاي در معرض خطر و تحت حفاظت عنوان كرد و افزود: در حال حاضر، درجه حفاظتي لاك‌پشت‌ها يك درجه افزايش يافته و درمعرض خطر اعلام شده است.
«كولي‌كر» كه از آن به‌عنوان بزرگ‌ترين كوسه دنيا نام برده مي‌شود، سومين گونه آبزي است كه دكتر فاطمي به آن اشاره مي‌كند و يادآور مي‌شود: اين كوسه كه در آب‌هاي گرمسيري سير مي‌كند وارد آب‌هاي خليج‌فارس مي‌شود و مدتي مهمان ماست اما با وجود آنكه كولي كر، ثبت جهاني شده است بي‌توجه به ضوابط جهاني، صيادان اين گونه را صيد مي‌كنند و از كبد آن روغن مي‌گيرند؛ روالي كه از سال‌ها پيش معمول بوده و نه محيط‌زيست براي پيشگيري از اين روند اقدام كارسازي كرده است و نه شيلات به اين مسئله ورود مي‌كند.
استاد دانشگاه علوم و تحقيقات در ادامه به آبسنگ‌هاي مرجاني اشاره كرد و گفت: آبسنگ‌هاي مرجاني نه به‌عنوان يك گونه بلكه به‌عنوان يك اكوسيستم در معرض خطر قرار دارند به‌طوري كه اخيرا در فهرست اتحاديه جهاني حفاظت از طبيعت (اي يو سي ان) نام 2گونه از گونه‌هاي مرجاني ازجمله گونه‌هاي شاخ گوزني كه در آب‌هاي ايران هم وجود دارد به‌عنوان گونه‌هاي در معرض خطر ثبت شده است. به گفته وي، گرم شدن زمين و بروز توده‌هاي آب گرم در ايجاد وضعيت ناگوار مرجان‌ها مؤثر بوده است.
- تلاش براي نجات آبزيان
داوود ميرشكار، مديركل دفتر زيست بوم‌هاي دريايي سازمان حفاظت محيط‌زيست، درباره‌گونه‌هاي دريايي در معرض خطر مي‌گويد: پستانداران دريايي ازجمله فك خزري و لاك‌پشت‌هاي دريايي، برخي ماهيان ازجمله خاوياري و آزاد و كوسه ماهي‌ها در معرض خطر قرار دارند. وي با بيان اينكه با مشاركت مردم و سازمان‌هاي مردم نهاد در پي حفظ گونه‌ها در درياي خزر هستيم به ايسنا گفته است: فك‌ها در درياي خزر در فصول صيادي در تور صيادان گير مي‌افتند زيرا اين گونه‌ها براي تغذيه از ماهي‌ها وارد تور مي‌شوند و آنجا گير مي‌كنند اما با مشاركت مردم محلي و سازمان‌هاي مردم نهاد و جلب اعتماد صيادان، فك‌هايي كه در تور گير مي‌كنند، توسط صيادان به اين سازمان‌هاي مردم‌نهاد تحويل و سپس براي درمان به كلينيك فك خزري انتقال داده مي‌شوند. ميرشكار ادامه داد: اين كلينيك با مشاركت مركز تحقيقات فك هلندي در استان گلستان فعاليت دارد.
مديركل دفتر زيست بوم‌هاي دريايي سازمان حفاظت محيط‌زيست، همچنين با اشاره به كارگاه‌هاي آموزشي برگزار شده در استان‌هاي مختلف ساحلي گفت: در بوشهر و شهرستان‌هاي اطراف آن 500نفر، در سيستان و بلوچستان 800نفر، در هرمزگان حدود هزار نفر و در خوزستان 700نفر در اداره كل و شهرستان‌هاي دريايي دوره‌هاي آموزشي امداد و نجات پستانداران را گذرانده‌اند. جامعه هدف اين دوره‌ها مردم محلي، بوميان، صيادان، كارشناسان، معلمان، سازمان‌هاي مردم نهاد، اصحاب رسانه‌اند. به گفته وي، كتاب راهنماي امداد و نجات پستانداران دريايي نيز با هدف ارتقاي آگاهي عمومي چاپ و منتشر شده است.
- احتمال ورود كوسه‌ها به ليست قرمز
غم‌انگيز‌ترين بخش صحبت‌هاي دكتر فاطمي، متخصص اكوبيولوژي آب و آبزيان مربوط به شكار انواع كوسه در آب‌هاي جنوب است. آنطور كه فاطمي مي‌گويد صيادان كوسه‌ها را صرفا به‌خاطر باله روي پشتشان شكار مي‌كنند و هنگامي كه با تور كوسه را از آب بيرون مي‌كشند فقط باله آنها را قطع كرده سپس كوسه را در دريا رها مي‌كنند و بدين‌ترتيب كوسه در دريا مي‌ميرد. به گفته وي، صيادان باله‌هاي جداشده را به قيمت بالايي به دلالان مي‌فروشند و دلالان اين باله‌ها را به‌صورت قاچاق از كشور خارج مي‌كنند و به مشتريان خود كه اغلب فرانسوي هستند مي‌فروشند. در فرانسه از اين باله سوپ گران قيمتي تهيه و در رستوران‌هاي لوكس سرو مي‌شود. علاوه براين، فرانسوي‌ها از اين باله در تهيه نوعي شراب نيز استفاده مي‌كنند. فاطمي مي‌گويد: هر چند كوسه‌ها هنوز درمعرض خطر اعلام نشده‌اند اما فشار زيادي روي اين‌گونه وجود دارد به‌طوري كه جمعيت كوسه‌ها بسيار كم شده است. آنچه مايه نگراني است اينكه با كم‌شدن جمعيت كوسه‌ها، احتمال ورود نام كوسه به ليست قرمز «اي‌يوسي‌ان» وجود دارد.