براساس برآوردهاي انجام شده از گزارش‌هاي بانك جهاني و منابع داخلي كشورهاي عربي خاورميانه توسط رويترز، از سال گذشته كه داعش با تصرف بخش‌هايي از شمال عراق و سوريه تشكيل خلافت خودخوانده‌اش را اعلام كرد، بيش از هزار ميليارد دلار به اقتصاد اين كشورها خسارت وارد شده است.
اگرچه صحنه اصلي جنگ با داعش سوريه و عراق است، اما حملات اين گروه در تونس، كويت، عربستان، مصر، ليبي و يمن اقتصاد اين كشورها را با بحران مواجه كرده و مانع ادامه سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي در آنها شده است. علاوه بر اين، تبادلات تجاري ميان كشورهاي منطقه نيز دچار آسيب جدي شده و همچنين باعث شده هزينه‌هاي نظامي در منطقه به‌شدت افزايش پيدا كند. به اين موارد موضوع بيش از 4ميليون نفر آواره سوري كه از اين كشور گريخته‌اند و به كشورهاي همسايه پناه برده‌اند را هم اضافه كنيد.
- خسارت گسترده در سوريه و عراق
طبق گزارشي كه‌ماه گذشته از سوي مركز تحقيقاتي چتم‌هاوس لندن منتشر شد، اقتصاد سوريه از آغاز درگيري‌هاي داخلي در اين كشور بيش از 60درصد كوچك شده است. ارزش صادرات معدني سوريه طي اين مدت از 12ميليارد دلار در سال به 2ميليارد دلار رسيده و توليد نفت خام اين كشور از 387هزار بشكه در روز طي سال 2011به 10هزار بشكه در روز طي سال 2014رسيده است. پوند سوري نيز طي اين مدت 80درصد از ارزش خود را از دست داده است.
اگرچه جنگ داخلي در سوريه ميان دولت مركزي و گروه‌هاي مختلف در جريان است اما اصلي‌ترين گروهي كه مقابل حكومت مركزي سوريه در حال مبارزه است گروه داعش است. براساس آخرين برآوردها، اين گروه در حال حاضر كنترل نزديك به نيمي از سرزمين سوريه را در دست دارد.
هر منطقه‌اي كه به‌دست داعش بيفتد جز كشتار و خرابي از آن چيزي باقي نمي‌ماند. گسترش مناطق تحت كنترل داعش در عراق، تخريب زيرساخت‌ها و شهرهاي اين كشور توسط نيروهاي اين گروه و هزينه ناشي از عمليات نظامي عليه آنها، اقتصاد عراق را هم به‌شدت تحت‌تأثير قرار داده است. طبق گزارش يكي از مؤسسات اقتصادي وابسته به گروه اكونوميست، ادامه درگيري‌ها با داعش باعث تنزل 3.2درصدي در اقتصاد غيرنفتي عراق شده كه با توجه به رشد 4.4درصدي در توليدات نفتي اين كشور در مجموع رشد اقتصادي آن طي سال 2014به صفر رسيده است.
طبق اعلام دولت عراق، حضور داعش در اين كشور تنها طي يك سال اخير بيش از 200ميليارد دلار به اقتصاد آن خسارت وارد كرده است. به گفته مقام‌هاي عراقي دولت اين كشور 420ميليون دلار بودجه براي بازسازي خسارت‌هاي ناشي از جنگ با داعش اختصاص داده اما اين مبلغ براي بازسازي تمام بخش‌هاي اين كشور كافي نيست. طبق اعلام دولت طي سال 2014تنها كاهش صادرات نفتي و همچنين خسارت‌هاي وارده به زيرساخت‌هاي صنعت نفت عراق، 18ميليارد دلار هزينه دربر داشته است.
- حضور داعش مانع سرمايه‌گذاري خارجي
طبق گزارش بانك جهاني ناامني ناشي از درگيري با داعش و اقدامات تروريستي اين گروه در ديگر كشورهاي عربي باعث فرار سرمايه‌هاي خارجي از اين كشورها شده است. علاوه بر اين، كاهش توليدات داخلي و افزايش بيكاري نيز به اقتصاد اين كشورها ضربه زده است. پس از حمله‌ماه گذشته نيروهاي داعش به گردشگران خارجي در تونس كه به كشته‌شدن 39نفر منجر شد، دولت اين كشور اعلام كرد پيش‌بيني مي‌كند بيش از 515ميليون دلار از درآمد ناشي از صنعت گردشگري خود را از دست بدهد.
اين ميزان نزديك به يك چهارم درآمد سالانه تونسي‌ها از گردشگري است. فعاليت‌هاي داعش در مصر نيز نزديك به 100ميليارد دلار خسارت به اين كشور وارد كرده است. در مصر نيز صنعت گردشگري و سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي بيشترين خسارت را ديده است.
طبق اعلام بانك جهاني، درحالي‌كه نرخ بيكاري در منطقه خاورميانه به 12درصد رسيده، ادامه شرايط فعلي باعث 8درصد رشد منفي در توليد ناخالص ملي كشورهاي اين منطقه طي سال‌جاري خواهد شد.