تالاب گاوخوني كه باتلاق گاوخوني نيز خوانده مي‌شود با 476كيلومترمربع وسعت در 167كيلومتري جنوب شرق اصفهان در كنار شهر ورزنه و درمجاورت تپه‌هاي شني واقع شده و بخش بزرگي از آن در استان يزد قرار دارد.
گاوخوني در روز‌هاي پر آبي يكي از جاذبه‌هاي گردشگري همچنين پناهگاه پرندگان مهاجر بود، اما اكنون 90درصد مساحت اين تالاب براثر خشكسالي 10ساله، تبديل به بيابان شده است. مسئولان محيط‌زيست استان اصفهان پيش ازاين بارها هشدار داده بودند كه درصورت تداوم بي‌آبي، اين تالاب به يكي از كانون‌هاي بحران گردوغبار تبديل مي‌شود كه علاوه بر استان اصفهان، پايتخت نيز تحت الشعاع گرد وغبار ناشي از آن قرار خواهد گرفت.اما تيرماه امسال با رها‌سازي آب، چهره گاوخوني پس از يك دهه خشكسالي تغيير كرد.
پيش از خشكسالي، گاوخوني كه تنها درياچه آب شور دائمي در فلات مركزي كشور است با ايجاد پوشش گياهي مناسب در منطقه از حركت شن‌هاي روان در منطقه جلوگيري كرده و نقش مؤثري در مهار بيابان‌زايي و تغذيه آب‌هاي زيرزميني داشت. بهبود و بهسازي كيفيت آب، خاك و جلوگيري از فرسايش و جابه‌جايي خاك و كنترل سيلاب از ديگر كاركردهاي اين تالاب بود. به اين كاركردها بايد تقويت صنعت طبيعت‌گردي، حفظ تنوع زيستي و ذخاير ژنتيك و معتدل كردن هواي اقليمي را نيز اضافه كرد.
اكنون اما آنطور كه فعالان محيط‌زيست مي‌گويند با وجود رها‌سازي آب، از ۷۰ گونه پرنده‌اي كه تا پيش از خشكسالي در اين تالاب زيست مي‌كردند 20گونه باقي مانده‌اند و پوشش گياهي و جانوري اين تالاب نيز به‌شدت كاهش يافته است.
تداوم رها‌سازي حقابه و جلوگيري از برداشت‌هاي غيرمجاز آبي كه به گاوخوني وارد مي‌شود ازجمله راهكارهايي است كه بنا به اعلام كارشناسان مي‌تواند باعث احياي اين تالاب شده و از شكل‌گيري يكي از كانون‌هاي بحراني گرد وغبار در استان اصفهان جلوگيري كند.